Marathons, nauwelijks gevaar voor het hart

Slechts 59 op 11 miljoen geregistreerde lopers van een hele of halve marathon werden getroffen door een hartstilstand. Erg laag, zo schrijft de New England Journal of Medicine, zowat het belangrijkste medische tijdschrift ter wereld.

Eind 2010 was de wereld even te klein voor iedereen met een opinie over hoe gevaarlijk een marathon wel is voor het hart. Want op 19 oktober van dat jaar bezweken wereldwijd 4 marathonlopers aan de inspanning. Goed gek al die lopers was de mening van een heleboel artsen. Bodytalk schreef toen al dat die uitspraken getuigde van weinig kennis terzake. De studie in het huidige nummer van de New England Journal of Medicine bevestigt dit.

Vrouwen beter af dan mannen
Gemiddeld werd ongeveer slechts 1 op 200.000 lopers getroffen door een hartstilstand. Erg weinig dus en bovendien overleden ze niet allemaal. Een 30% kon gered worden dank zij prompt ingrijpen van toeschouwers en hulpdiensten. En opmerkelijk genoeg, mannen ouder dan 40 hadden meer kans om het er levend van af te brengen dan de jongere lopers. Maar daar is een verklaring voor: aangeboren hartafwijkingen. Die geven meer problemen bij jongere mannen en reageren minder goed op reanimatie

Mannen lopen wel veel meer gevaar, met 1 hartstilstand op bijna 110.000 lopers tegenover 1 op 625.000 voor de vrouwen. Dat mannen een groter gevaar lopen op een hartstilstand bij zware fysieke inspanningen is al langer bekend, maar we hebben er nog altijd geen afdoende verklaring voor.

Een halve of hele marathon maakt ook een groot verschil. Het aantal gevallen van hartstilstand ligt ongeveer 4 maal groter tijdens hele dan tijdens halve en het aantal gevallen van plotse dood een 2,5 maal. Met andere woorden, tijdens een halve marathon is de kans op een fataal hartprobleem erg klein.

Onrustwekkende evolutie
Aaron Baggish, de auteur van de studie in de New England Journal of Medicine, stelde wel een onrustwekkende evolutie vast. Het aantal gevallen van hartstilstand lag bijna 3 maal hoger tussen 2005-2010 dan tussen 2000-2004. Misschien omdat er nu meer mannen met een twijfelachtige cardiale toestand deelnemen, vermoedt hij. Mannen die misschien aan het lopen zijn gegaan om hun gezondheid te verbeteren, maar daar misschien te laat, zonder voorafgaande controle of wat ondoordacht aan begonnen zijn.

Snel weer de oude
Moeten gezonde oude lopers zich meer zorgen maken dan jonge? Neen, stelt de Berlijnse cardioloog, Fabian Knebel. Hij onderzocht 28 marathonloper van 60-plus. Onmiddellijk na de wedstrijd verliepen details in de werking van het hart niet optimaal, maar de veranderingen bleven binnen de normale, veilige grenzen. Noem het normale vermoeidheidsverschijnselen van de spiercellen in het hart en die waren bij de 60-plussers niet groter dan bij hun jonge concurrenten. Twee weken later deed het hart van alle deelnemers het weer evengoed als voor de marathon.

Gemaakt om te lopen Daniel Lieberman van de universiteit van Harvard noemt de vaardigheid van mensen om zo lang en zo hard te kunnen lopen geen toevallig bijverschijnsel van het feit dat wij rechtoplopen en al evenmin een aberrant gedrag van enkelingen. Integendeel, stelt Lieberman, die vaardigheid stamt van zeer diep uit onze ontwikkeling. We moeten niet meer lopen om prooien te vangen, stelt hij, maar dat we marathons kunnen lopen is een moderne manifestatie van een unieke menselijke eigenschap die onze soort gemaakt heeft tot wat we zijn. Kortom, de mens is gemaakt om te lopen. Dat is hoe de mens zich ontwikkeld heeft.

Eerst je hart controleren
Hoe positief dit bericht ook is, je doet er goed aan om eens grondig stil te staan bij de conditie van je hart voor je met de training voor een marathon van start gaat. Een eenvoudige vragenlijst (zie pdf)van de Europese Vereniging van Cardiologen geeft je meer duidelijkheid.

Jan Etienne, Bodytalk www.bodytalk.be