Lydie Meheus

‘Kankerbehandeling werd de voorbije 7 jaar gemiddeld 20 keer duurder’

Innovatieve, veelal peperdure kankerbehandelingen zien steeds meer het levenslicht, maar high-tech is niet per definitie beter. Ook combinaties van oude en nieuwe geneesmiddelen kunnen waardevolle resultaten opleveren, schrijft Lydie Meheus van het Antikankerfonds.

Kanker doodt. En kanker behandelen is duur. Kanker is een ellendige ziekte waar 1 op de 3 mannen en 1 op de 4 vrouwen in het leven mee te maken krijgt. Kanker moeten we genezen. En alle mensen, middelen en mogelijkheden moeten ingezet worden. De ‘war on cancer’ woedt al decennialang.

Torenhoge budgetten gaan om in het onderzoek naar nieuwe behandelingen. Innovatieve, veelal peperdure behandelingen zien het levenslicht. Wetenschappers worden slimmer, gaan tumoren beter begrijpen en kunnen doelgerichter en specifieker optreden. Maar met kankermedicijnen valt ook grof geld te verdienen, daar moeten we niet flauw over doen.

Nieuwe technologieën (zoals bijvoorbeeld immuuntherapie) zijn een pak duurder en complexer dan pakweg een ‘klassieke’ chemotherapie. Gemiddeld werd een kankerbehandeling de laatste zeven jaar zo’n twintig keer duurder. Of het effect van de behandelingen ook in dezelfde pas volgt, is zeer de vraag…

Een artikel in The Economist van september 2017 rapporteerde zelfs dat van de 36 nieuwe FDA-goedgekeurde middelen die sinds 2008 op de markt verschenen, er 18 van deze behandelingen geen langer leven boden aan kankerpatiënten. Wél zijn ze zeer lucratief en kosten ze makkelijk tot 100.000 euro per patiënt per jaar.

Wat drijft kankeronderzoek? Rendement. Rendement in grote groepen patiënten, in behandelingen met een mooie marge, idealiter beschermd door een patent. Tot 2,6 miljard wordt er uitgegeven om één nieuw kankergeneesmiddel op de markt te krijgen. Karrenvrachten bewijsmateriaal zijn immers (terecht) nodig vooraleer een geneesmiddel toegang vindt tot de patiënt. Logisch dat er vooral gekeken wordt naar waar nadien geld mee te verdienen valt. En is competitie niet gezond?

Vooruit met die geit

Wat niét gezond is, is dat kleinere patiëntengroepen uit de boot vallen. Van de meer dan 60 types kanker zijn slechts een handvol verantwoordelijk voor de grote getallen (darm, long, borst, prostaat en pancreas). De vele andere kankertypes waaronder bijvoorbeeld ook alle kinderkankers zijn randfenomenen in de statistieken van de kankerindustrie. De koude vaststelling is dat de rush in nieuwe technologiëen voornamelijk geldt in de grote kankergroepen. Hoezo gelijke kansen?

Kankerbehandeling werd de voorbije 7 jaar gemiddeld 20 keer duurder

Een andere ontnuchterende realiteit is die van de opbrengsten. Kan je aan een middel niet genoeg verdienen, waarom zou je dan het dure onderzoek financieren? Zou kennis en wetenschap niet in de eerste plaats ten dienste moeten staan van de maatschappij, in plaats van de economie?

De relevantie van deze vraag wordt duidelijk als je naar ‘herbestemming’ kijkt als piste in kankerbehandeling. Veel doordeweekse, lang bestaande medicijnen hebben een wetenschappelijk bewezen potentieel om ingezet te worden tegen kanker. Actiegebieden van ‘simpele’ ontstekingsremmers, antibiotica, bloedverdunners tot zelfs ontwormingsmiddel en vele andere geneesmiddelen worden gematcht met gevoeligheden van tumoren. Verbluffende onderzoekspistes ontstaan zo om relatief eenvoudig, snel en goedkoop niet-kankergeneesmiddelen een nieuw leven te geven. En met hen vele patiënten!

Hoera op alle banken. Want 13.000 publicaties en een long list van meer dan 200 geneesmiddelen werd verzameld, onder andere door het Re-Do project van het Antikankerfonds. Grote stappen voorwaarts zou men denken. Vooruit met die geit!

Gouden eeuw

De koude vaststelling is dat de rush in nieuwe technologiëen voornamelijk geldt in de grote kankergroepen. Hoezo gelijke kansen?

Helaas moet elk medicijn officieel erkend worden om ingezet te worden voor een nieuwe indicatie. Lees: veel onderzoek, veel geld. En aangezien deze bestaande middelen doorgaans eenvoudige moleculen zijn zonder patent, zijn ze vrij te produceren voor elke geneesmiddelenfabrikant. En dus zit er weinig commerciële waarde in. Wie voelt zich dan geroepen extra onderzoek te betalen?

Met filantropiegeld probeert het Antikankerfonds, samen met vele andere non-profit instellingen en goede doelen, klinische studies mogelijk te maken rond ‘herbestemming’. Aan het UZA werd deze week nog de ASPIRIN trial gelanceerd waarbij aspirine wordt ingezet om herval bij darmkanker te bestrijden. Een prachtig project, maar slechts een peulenschil in de stapel potentieel dat er ligt. Middelen zijn slechts voor een fractie voorhanden in vergelijking met wat er allemaal kán onderzocht worden. Een grote bewustwording is nodig dat onafhankelijk onderzoek een cruciale toevoeging is op de goudkoorts gedreven commerciële kankerindustrie.

Dus: meer onafhankelijk onderzoeksgeld, absoluut! Filantropie en overheden moeten hier de handen in elkaar slaan. Maar ook is er een een drastische mentaliteitswijziging nodig. En begrip dat nieuw en high-tech niet per definitie beter is en dat combinaties van oud en nieuw ook waardevolle resultaten kunnen opleveren. Zo verdient geneesmiddelenherbestemming het niet om in de coulissen te blijven hangen maar is haar plaats er één op het hoofdpodium. Met alle bijhorende toeters en bellen.

Naast uiteraard donaties en financiële middelen hebben we met het Antikankerfonds aandacht nodig. En aandacht begint bij het beleid. En bij de vraag om steun en wetgevend kader vanuit Europa om speciale focus te bieden aan niet-commercieel gedreven pistes en deze een kans te geven tot bij de patiënt te geraken. Want nee, dat is vandaag niét het geval. Herbestemming van vele geneesmiddelen zal een gouden eeuw tegemoet gaan als we tot dat besef kunnen raken. De winst zit ‘m dan écht bij de patiënten.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content