‘Introverte persoonlijkheden hebben unieke capaciteiten die we te weinig waarderen’

Het ideaal van extraversie beheerst de wereld. Dat is een maatschappelijk verlies, aldus Susan Cain, een Amerikaanse schrijfster, die de vooroordelen de wereld uit wil.

Een zwoele vrijdagavond. Caféterrasjes stromen vol, overal zoeken mensen elkaars gezelschap op. Naarmate de avond vordert, gaat zacht geroezemoes over in luide lachsalvo’s. Het leven is een openbaar feest, collectief te beleven en verboden te missen. Maar niet iedereen haalt per se energie uit een avond onder vrienden of familie. Naar schatting een derde tot de helft van de wereldbevolking heeft regelmatig een prikkelarm pauzemoment nodig. Dat kan betekenen: een eenzame wandeling in het park, gefocust een boek lezen of urenlang met gesloten gordijnen in de sofa hangen. Terwijl buiten het feest losbarst.

Probleemgevallen

Wie zonder ‘geldige’ reden – kinderen, avondwerk, ziekte – past voor een sociale activiteit en expliciet de wens uitspreekt alleen te zijn, kan niet altijd op begrip rekenen. Een stempel is snel gezet. Binnenblijvers worden beschouwd als buitenstaanders, probleemgevallen. Ze zijn asociaal, verlegen, te weinig ondernemend. Misschien hebben ze zelfs hulp nodig?

Susan Cain (48), een Amerikaanse schrijfster, wil die vooroordelen de wereld uit. In haar grondig gedocumenteerde bestseller Quiet: the Power of Introverts in a World That Can’t Stop Talking uit ze zich als introvert en moedigt ze anderen aan hetzelfde te doen. Cain: ‘Niemand heeft nood aan pseudo-extraverten. Ik was er zelf veel te lang één, in die mate dat ik een advocate werd in Wall Street, een van de meest extraverte werkplekken ter wereld. Nogal sneu als je weet dat ik eigenlijk schrijfster wilde worden.’

Dat ‘foute’ carrièrepad was geen bewuste keuze. ‘Het is wat veel introverte mensen doen’, aldus Cain. ‘Ze internaliseren wat onze samenleving voorschrijft en plooien zich zo naar een voor hen contraproductief extravert ideaalbeeld.’

Als kind kreeg Cain ontelbare keren de boodschap dat ze haar rustige, introverte manier van zijn maar beter achterwege kon laten. ‘Ik moest oefenen in extravert zijn, mijn mening luid verkondigen. Als ik op kamp een boek wilde lezen, spoorde de groepsleidster me bezorgd aan sociaal actiever te zijn. Uiteindelijk zongen we het hele kamp lang luid liederen en maakten we herrie. Mijn boeken bleven in mijn valies.’

Hardnekkig misverstand

Introversie en extraversie hebben te maken met hoe mensen prikkels verwerken. Cain: ‘Extraverte mensen halen energie uit externe stimuli, bij introverten geldt het omgekeerde: luide, prikkelrijke momenten vragen om rustige, prikkelarme tegenhangers. Dat wil niet zeggen dat introverte mensen asociaal of verlegen zijn – een hardnekkig misverstand. Verlegenheid houdt verband met de vrees voor sociale afkeuring. Daar heeft introversie op zich niets mee te maken. Introverte karakters zijn van nature wel meer bedachtzaam en grondig in hun analyses. Dat kan een verlegen indruk geven. Net zo betekent een avond alleen thuis niet dat ze mensenschuw zijn. Prikkelschuw is een nauwkeuriger omschrijving’, verduidelijkt ze.

Hoewel ze vaak over dé introvert of dé extravert spreekt, zijn dergelijke eenzijdige karakteriseringen zeldzaam. ‘Niemand is 100 % het een of het ander. Het gaat veeleer om een continuüm. Toch herkennen veel mensen zich in 1 van de 2 types.’

Onze samenleving modelleert zich in toenemende mate naar een extravert ideaalbeeld. Scholen, werkplekken, universiteiten: alles moet in het dominante keurslijf. Dat baart Cain zorgen. ‘Leerlingen die graag op hun eentje werken, beschouwt men al snel als probleemgevallen. Omgekeerd geloven leerkrachten dat extraverte kinderen de beste studenten zijn. Cijfers spreken dat nochtans tegen: introverte kinderen halen betere punten en beschikken over meer kennis.’

Groepswerk

Het ideaal van extraversie vertaalt zich ook in de ruimtelijke indeling van klasjes. ‘Toen ik jong was, had je de ‘klassieke’ klasschikking, met schoolbanken in rijen achter elkaar. Dat liet een zekere mate van zelfstandig werken toe. Tegenwoordig zie je steeds meer de ‘groepswerkopstelling’. Er worden eilanden gevormd waar kinderen moeten samenwerken, zelfs bij vakken als wiskunde en creatief schrijven. In de werkomgeving voltrekt zich een soortgelijke evolutie. Grote landschapsbureaus zijn de norm. Tientallen mensen zitten samen in 1 ruimte. Constante interactie met collega’s en achtergrondruis worden dan onvermijdelijk.’

Een aanzienlijke groep mensen functioneert slecht in zo’n omgeving. Het zet een rem op hun creativiteit en productiviteit. ‘Dat beperkt die mensen zelf én onze samenleving’, vindt Cain. ‘Veel talent gaat op die manier verloren.’ De sleutel tot persoonlijke ontplooiing en maatschappelijk succes ligt volgens haar in respect voor ieders optimale omgeving. ‘Sommige mensen renderen in prikkelarme omgevingen, andere in stimuli-rijke omgevingen.’

‘Hoeveel briljante koppen zijn of waren introvert van aard?’, vraagt ze. Veel, zo blijkt. Mark Zuckerberg, Bill Gates, Mahatma Gandhi, Warren Buffett, Charles Dickens, Albert Einstein en Eleanor Roosevelt presteerden optimaal in rustige, prikkel-arme omgevingen. Charles Darwin sloeg uitnodigingen voor etentjes af; het waren lange, eenzame boswandelingen die hem inspireerden. Ook Einstein waardeerde “the monotony and solitude of a quiet life”. Het stimuleerde volgens hem een creatieve geest. Misschien danken we er zijn relativiteitstheorie wel aan.

Wie het hardst roept

Psychologen die de persoonlijkheid van productieve en creatieve mensen bestuderen, merken dat ze sterk zijn in het uitwisselen en promoten van hun ideeën. Daarnaast blijken ze vaak een introvert kantje te hebben: ze hebben de neiging zich geregeld af te zonderen.

Volgens Cain is ‘alleen zijn’ in veel gevallen een cruciale factor in het creatieve proces. ‘Goede ideeën komen niet altijd in groep aan de oppervlakte, integendeel. Groepsdynamieken kunnen het creatieve en zelfstandige denken zelfs verstoren. Mensen zijn bijvoorbeeld geneigd het idee van de meest charismatische of welbespraakte persoon te volgen. Nochtans staan charisma en de kwaliteit van een idee helemaal los van elkaar. Iedereen verplicht aan dezelfde brainstormtafel en verwachten dat alle ideeën daar automatisch zullen ontkiemen, is geen succesvolle strategie.’

Cain pleit niet tegen extraverte mensen of sociale vaardigheden. Enkelen van haar beste vrienden zijn extravert. Veel van de complexe maatschappelijke uitdagingen vragen bovendien om uitwisseling en groepswerk. Ze ijvert wel voor een herwaardering van lang vergeten waarden zoals bedachtzaamheid en innerlijke rijkdom.

‘We leven in een persoonlijkheidscultuur die geënt is op aantrekking en charisma. Onze westerse samenleving verkiest de persoon van de actie boven de contemplatieve persoon. Toch hebben we nood aan beide types. Gun mensen autonomie en privacy als ze daar nood aan hebben. Iedereen wint daarbij.’

www.quietrev.com