Ouders van kinderen met ADHD betalen zich vaak blauw aan onderzoeken, medicatie en psychologische ondersteuning. Omdat die hoge kosten een correcte diagnose en geschikte behandeling in de weg kunnen staan, betaalt ziektefonds Solidaris voortaan een deel ervan terug.
Toen Katho (12) in het eerste leerjaar zat, begon Cindy Vanuffelen te vermoeden dat er iets met haar dochter aan de hand was. Ze leek onvermoeibaar, was ongeduldig, kon zich in de klas niet goed op langere opdrachten focussen en had veel moeite met lezen.
In eerste instantie ging Vanuffelen met het meisje naar een logopediste, die vaststelde dat ze dyslexie en dysorthografie had. Vervolgens meldde ze Katho aan bij een privépraktijk om haar op ADHD en hoogsensitiviteit te laten testen. Daarvoor kreeg ze een factuur van 1200 euro in de bus terwijl ze maandelijks al 300 euro kwijt was aan logopedie. Daarbij kwamen nog consultaties bij de huisarts, de kinderarts en een kinderpsychiater.
Cindy Vanuffelen is niet het enige Solidaris-lid dat tegen dat soort financiële obstakels oploopt. Uit een bevraging van dat ziekenfonds blijkt dat veel ouders van kinderen met ADHD alleen al voor de diagnose een hoge rekening moeten betalen. ‘Er zijn wel gesubsidieerde trajecten, maar daarop moet je tegenwoordig vaak erg lang wachten’, zegt Ruth Lamers, stafmedewerker gezondheid en preventie bij Solidaris.
‘Het gevolg is dat veel ouders geen andere uitweg zien dan aankloppen bij een privaat diagnostisch centrum, dat daarvoor soms wel tweeduizend euro of meer aanrekent.’ Als er geen kinderpsychiater of -neuroloog aan het centrum verbonden is, moeten ze daarna alsnog bij zo’n arts langs. Die moet de diagnose namelijk officieel bevestigen, want dat is nodig voor school, medicatie of het aanvragen van een zorgtoeslag.
Lager opleidingsniveau
Ook ADHD-medicatie is voor sommige ouders een zware kostenpost. Ongeveer 70 procent van de kinderen met ADHD is gebaat bij rilatine of andere psychostimulantia die door de ziekteverzekering worden terugbetaald. Bij de overige 30 procent werkt die medicatie niet goed of zijn de bijwerkingen te hevig. Zo zijn er kinderen die er hun eetlust door verliezen, waardoor ze zienderogen vermageren.
‘Het probleem is dat andere categorieën van ADHD-medicatie vandaag helemaal niet terugbetaald worden’, zegt Lamers. ‘Aangezien die tot honderd euro per maand kosten, kunnen sommige ouders ze ook niet uit eigen zak betalen. Zeker omdat er in sommige gezinnen meer dan één kind met een ADHD-diagnose is.’
Vorig jaar bleek uit een ander onderzoek van het ziekenfonds dat liefst 93 van de 108 bevraagde kinderpsychiaters daardoor niet altijd de meest geschikte ADHD-medicatie kunnen voorschrijven. ‘Aan de ene kant willen we natuurlijk onnodig medicatiegebruik tegengaan, aan de andere kant is het ook onaanvaardbaar dat een therapie waar een kind baat bij heeft soms wordt stopgezet of zelfs niet wordt opgestart omdat zijn ouders er de financiële draagkracht niet voor hebben’, zegt Lamers.
‘Dat is schrijnend, want onbehandelde ADHD kan gepaard gaan met psychische problemen, zoals angststoornissen en depressie, en resulteert in heel wat gevallen in een lager opleidingsniveau.’
Leden van Solidaris kunnen nu extra tegemoetkomingen krijgen tot in totaal 500 euro per jaar.
Een andere belangrijke kost is psychologische ondersteuning, waar kinderen met ADHD vaak baat bij hebben. Vinden ze een psycholoog die binnen de conventie eerstelijnspsycholoog (ELP) werkt, dan worden de sessies wel grotendeels terugbetaald. Alleen lopen de wachttijden ook daar enorm op. Gevolg: sommige gezinnen betalen tot 75 euro per therapiesessie bij een psycholoog die buiten de conventie werkt.
‘Daarnaast maakt ook psycho-educatie meestal deel uit van een behandelplan. Zo blijken oudertrainingen een groot verschil te kunnen maken’, legt Lamers uit. ‘Vaders en moeders leren er wat ADHD precies doet met hun kind en waarom het zich op een bepaalde manier gedraagt. Ze krijgen er ook heel concrete tips waarmee ze thuis aan de slag kunnen. Soms zorgt dat echt voor een ommekeer in de manier waarop ze naar hun kind kijken.’
Ten slotte kan ook ergotherapie, die door de verplichte ziekteverzekering niet wordt terugbetaald, heel waardevol zijn. ‘Ergotherapeuten kunnen echt op maat werken. Dat is ook nodig, want alle gezinnen zijn anders’, legt Lamers uit. ‘Ze kunnen ouders ook helpen bij het uittesten van mogelijke hulpmiddelen. Sommige mensen geven ontzettend veel geld uit aan spullen, van hoofdtelefoons tot verzwaringsdekens, die ze in de pers of op TikTok hebben gezien. Alleen zijn die hulpmiddelen vaak weinig efficiënt als ze niet goed worden gebruikt.’
Betere terugbetaling
Omdat al die kosten samen enorm dreigen op te lopen, kunnen leden van Solidaris nu extra tegemoetkomingen krijgen tot in totaal 500 euro per jaar. ‘We hebben onderzocht hoe we een bijdrage kunnen leveren om het leven van mensen die zwaar onder druk staan iets draaglijker te maken’, zegt Ruth Lamers.
Concreet worden intelligentietests terugbetaald, is er een tegemoetkoming voor ergotherapie mogelijk en biedt het ziekenfonds gratis psycho-educatie aan. Voor kinderen voor wie de terugbetaalde ADHD-medicatie niet geschikt is, wordt ook een deel van de kostprijs van andere geneesmiddelen gecompenseerd.
‘Op die manier proberen we hiaten in de verplichte ziekteverzekering op te vangen en ook meer zorg op maat te introduceren voor kinderen met ADHD, maar op termijn hebben we echt wel een beter terugbetalingskader nodig’, zegt Lamers.