Een pilletje dat helpt om stress weg te werken, het klinkt voor velen ongetwijfeld als muziek in de oren. Dankzij het proefschrift van Dennis Hernaus is het binnenkort waarschijnlijk geen toekomstmuziek meer.
Waarom zijn sommige mensen stressgevoeliger dan anderen? Dat was het uitgangspunt voor het promotietraject waaraan Dennis Hernaus vier jaar geleden begon. Na zijn bachelor en (research)master in Maastricht te hebben volbracht, kon hij in Londen aan de slag bij het Kings College, waar hij voor zijn master leerde hoe het dopaminesysteem in kaart gebracht kan worden met beeldvorming als fMRI. Dopamine is een neurotransmitter, een stofje dat ervoor zorgt dat hersencellen met elkaar communiceren. Stress zou gezien kunnen worden als een versterkte vorm van aandacht en breinfuncties.
Negatieve feedback
Voor dit onderzoek lagen proefpersonen in een PET-scanner terwijl ze rekensommen moesten maken die gemanipuleerd waren. In de experimentele conditie kreeg men vervolgens negatieve feedback op hoe men gepresteerd had en tot slot beantwoordden ze een aantal vragen om aan te geven hoe gestrest ze zich voelden. In de controleconditie gebeurde hetzelfde, maar kreeg men geen negatieve feedback en gaf men dus aan minder stress te voelen.
Hernaus vat de conclusie van zijn onderzoek als volgt samen: ‘Hoe meer gestrest je bent, hoe lager je DA-niveaus. En ook in het dagelijks leven, waar we proefpersonen een paar keer per dag lieten noteren wat ze deden en hoe gestrest ze zich voelden, bleken mensen met lage niveaus meer stress te ervaren.’
Gestreste manager
Daarmee is helaas nog niet de vraag beantwoord of stress de DA-niveaus doet dalen, of dat mensen meer stress ervaren doordat hun DA-niveau laag is. Voor zo’n ‘causaal verband’ zijn farmacologische studies nodig. Die zou Dennis Hernaus graag uitvoeren en daarom heeft hij diverse subsidieaanvragen lopen. ‘Ik zou graag kijken of gezonde vrijwilligers onder invloed van medicatie stressgevoeliger of -resistenter worden.’
Daarvoor hoeft geen nieuwe pil ontwikkeld te worden, aangezien veel bestaande medicatie al inwerkt op het dopaminesysteem. Denk aan Ritalin, het ADHD-medicijn, of medicatie voor psychose- of schizofreniepatiënten.
Psychose
Al is de ‘anti-stress-pil’ niet de oplossing voor een gestreste manager of een wetenschapper die steeds vaker naar medicatie grijpt om beter te presteren’, zegt Hernaus. ‘ Je pakt niet de bron van stress aan met zo’n pil. Als dat je niet op eigen kracht lukt, kan therapie helpen.’
De toekomst die Hernaus wel voor de anti-stress-pil ziet, is de ondersteuning van therapie. Stress is een belangrijke factor bij het ontwikkelen van een psychose. ‘Als je mensen met een ultrahoog risico mede met medicatie kunt behoeden voor een psychose, is dat natuurlijk mooi.’
Dennis Hernaus verdedigde zijn proefschrift ‘Dopayours is not dopamine: Genetic, environmental and pathological variations in dopaminergic stress processing’ op donderdag 22 januari aan de Universiteit Maastricht. Zijn promotor was prof. dr. Inez Myin-Germeys. Hernaus werkt aan de vakgroep Psychiatrie en Neuropsychologie van de UM.
