Genetisch gemanipuleerde tomaat eten is gezond

Een succesvol experiment met gunstige gezondheidseffecten van het eten van genetisch gemanipuleerde tomaten krijgt weinig aandacht.

Nog nergens gelezen in de kranten: een bericht dat wetenschappers in staat zijn tomaten genetisch zo te manipuleren dat muizen die ze te eten krijgen, minder ontstekingen en minder aderverkalking krijgen. Gezondere diertjes dus. Het onderzoek is nochtans al gepresenteerd op een groot wetenschappelijk congres, en dus (gedeeltelijk) publiek beschikbaar.

Hoe anders was het toen een ideologisch verblinde Franse driftkikker onlangs schokkende foto’s verspreidde van ratten die zware tumoren hadden ontwikkeld, naar zijn zeggen als gevolg van het eten van genetisch gemanipuleerde maïs.

Een studie die ondertussen door zo wat alle instanties die ze kritisch onder de loep namen, onderuit is gehaald, wegens totaal niet beantwoordend aan de vereisten van gedegen wetenschappelijk onderzoek. Alleen Greenpeace en enkele andere milieuorganisaties blijven ze verdedigen, omdat ze in hun kraam past. De milieubeweging geeft wel meer blijk van het uiterst selectief omgaan met wetenschappelijke onderzoeksresultaten.

In feite hadden milieuactivisten de Fransman voor de rechter moeten dagen wegens zware sehendingen van de rechten van dieren, want het was onverantwoord de zieke ratten zo lang in leven te houden dat ze dramatische tumoren ontwikkelden, alleen maar om ze als een spectaculair plaatje te kunnen gebruiken bij het trekken van de aandacht van de wereld op een vooringenomen wetenschappelijk bericht. Want de foto’s haalden wel alle kranten.

Een analist vertelde de voorbije week op een congres dat het aandeel van de biotechgigant Monsanto, de voornaamste producent van genetisch gemanipuleerde gewassen, als reactie op de commotie rond de Franse studie gestegen was, omdat speculanten er rekening mee hielden dat het nóg moeilijker (en duurder) zou worden om genetisch gemanipuleerde gewassen op de markt te brengen, waardoor de monopoliepositie van grote bedrijven versterkt zou worden.

Maar de Franse studie verdween snel uit de spotlichten. Het grote publiek schijnt een vorm van verzadiging ten opzichte van dit soort bangmakerij te ontwikkelen. Enquêtes wijzen uit dat mensen over het algemeen niet afkerig staan tegenover veldproeven met genetisch gewijzigde organismen, zeker niet als die met publiek geld gebeuren – vorig jaar werd er een poging gedaan om in Wetteren een proefveld met genetisch gewijzigde aardappelen te vernietigen. Een Zwitsers verkoopexperiment met marktstalletjes wees uit dat een vijfde van de mensen probleemloos brood kochten dat gelabeld was als gemaakt met genetisch gemanipuleerde ingrediënten (maar het is niet heel duidelijk of alle kopers goed naar de labels hadden gekeken).

Toch blijft het jammer dat er nog altijd te weinig tegengewicht wordt gegeven tegen de met veel toeters en bellen de wereld rondgebazuinde dramaberichten. Het zou nuttig zijn mocht ook de nieuwe studie de voorpagina’s van de kranten halen, zeker de populaire kranten die de gewoonte hebben mensen bang te maken. Jammer genoeg kun je moeilijk een foto van een van gezondheid blinkende tomaat als teaser gebruiken.

Het zou wel nuttig zijn te beschrijven hoe de nieuwe genetische tomaat zo werd gemanipuleerd dat ze een kort eiwit aanmaakt dat de gunstige effecten nabootst van wat ondertussen ‘goede cholesterol’ wordt genoemd, en dat op véél efficiëntere wijze dan het origineel. Minder last van problemen met hart en bloedvaten dus.

Met het werk zet de technologie een stap in de richting van het verschaffen van rechtstreekse voordelen voor de consument, waardoor ze ongetwijfeld gemakkelijker zal worden aanvaard. Nu hadden de meeste toepassingen alleen voordelen voor boeren, die konden profiteren van besparingen in bijvoorbeeld het gebruik van insecticiden en herbiciden, en milieubewuste mensen, want de productie van planten die genetisch weerstandig zijn gemaakt tegen belangrijke parasieten vermindert de druk van pesticiden op hun leefomgeving.

Of genetische manipulatie op termijn in staat zal zijn een belangrijke bijdrage te leveren in de strijd tegen de honger in de wereld, zal moeten blijken – er zullen tegen het midden van onze eeuw naar schatting nog eens 2 miljard mensen extra gevoed moeten worden. Maar als we het goed voor hebben met de toekomst van de mensheid zullen we niet anders kunnen dan technologische ontwikkelingen koesteren. Met biologische landbouw alleen zullen we er niet komen, dat is ondertussen wel duidelijk.

Dirk Draulans