‘Filip is Bart De Wever niet: hij heeft geen enkele democratische legitimiteit’

© Reuters
Pierre Havaux
Pierre Havaux Politiek redacteur bij Le Vif/L'Express

Bart Maddens, politicoloog aan de KULeuven en republikein, nodigt de nieuwe koning uit zijn vader Albert II niet te volgen in zijn waarschuwingen tegen het separatisme.

‘Vlaanderen zal geen inmengende koning meer aanvaarden’, zegt hij aan ons zusterblad Le Vif/L’Express.

Wat verwacht Vlaanderen van de nieuwe koning Filip ?
Bart Maddens: ‘Ik verwacht van koning Filip dat hij voorzichtig is, zeker in het begin van zijn bewind. Hij geniet niet van de geloofwaardigheid die Albert heeft kunnen opbouwen. Filip kan zich geen enkele fout permitteren gezien het beperkt vertrouwen waarvan hij in Vlaanderen geniet. Anders zal zijn populariteit snel de dieperik induiken. Zich laten verleiden tot communautaire uitlatingen en op die manier de indruk geven dat hij zich tegen de N-VA verzet, zou een zware fout zijn met het oog op de verkiezingen van 2014.’

Welk beeld heeft Filip in het noorden van het land ?
Maddens: ‘Hij wordt veel uitgelachen, hij wordt niet serieus genomen. Zijn blunders uit het verleden blijven hem volgen. Veel Vlamingen hebben moeite om in hem een echte koning te zien die gezag uitstraalt. In Vlaanderen komt hij zeer gespannen over, hij bezit niet de “ongedwongenheid” van een Willem-Alexander. Het is vooral een kwestie van taal. Filip spreekt behoorlijk Nederlands maar het blijft toch wat moeizaam. Je hoort dat het zijn moedertaal niet is. Het is daarom dat de Vlamingen zich moeilijk met hem identificeren. In Vlaanderen heerst het gevoel dat de monarchie iets vreemd is, dat “ver van haar bed ligt”. Ik heb de indruk dat de Franstaligen die Vlaamse gevoeligheid onderschatten.’

Verdient de nieuwe koning geen voordeel van de twijfel ?
Maddens: ‘Die vraag heeft geen zin. Ofwel ben je monarchist en aanvaard je Filip zoals hij is, zoals ouders hun kind moeten aanvaarden, of hij nu veel talent heeft of niet. Als monarchist kan je niet over hem twijfelen omdat hij de wettelijke opvolger is. Ofwel ben je republikein zoals ik: je kan dan niet aanvaarden dat Filip staatshoofd wordt om puur erfelijke redenen ook al heeft hij daar talent voor.’

Filip, “koning van de belgicisten”, onvermijdelijk antiflamingant?
Maddens: ‘Het communautair conflict is een politiek conflict zoals een ander. Er is moreel niets laakbaar aan actie voeren voor de Vlaamse onafhankelijkheid. Het is van kapitaal belang voor een monarch zonder enige democratische legitimiteit boven het politiek conflict te blijven, met inbegrip van het communautaire conflict. Op geen enkele manier mag hij de indruk geven zich in een bepaald kamp te bevinden. Filip zou daarvoor een voorbeeld kunnen nemen aan Elizabeth II, de koningin van Engeland: ze bemoeit zich niet met de onafhankelijkheidkwestie van Schotland.’

Hij zou beter ook het voorbeeld van zijn vader Albert II volgen?
Maddens: ‘Koning Albert heeft een aantal fouten begaan. In Vlaanderen is hem dat meestal vergeven dankzij zijn grote geloofwaardigheid. Maar indien Filip zoals zijn vader zou waarschuwen tegen het “gedempt separatisme” en zich op die manier zou kanten tegen Bart De Wever, zullen veel Vlamingen afstand nemen. Ik herhaal: in tegenstelling tot Bart De Wever heeft Filip geen democratische legitimiteit. De voorzitter van de grootste partij van België heeft momenteel de grootste democratische legitimiteit.’

Hoe moet die triomfantelijke N-VA de nieuwe koning benaderen?
Maddens: ‘In de volgende weken, zal het land overstelpt worden door een golf van royalisme en Belgisch patriotisme. De Vlaamse nationalisten zullen zich gedeisd moeten houden om geen etiket van extremistische zuurpruimen opgeplakt te krijgen of in de hoek van Vlaams Belang geduwd te worden. Maar tegelijkertijd kan de partij haar principes niet verloochenen. Het is een dilemma, een delicate evenwichtsoefening.

Op 21 juli zal Filip zweren dat hij ’s lands onafhankelijkheid zal handhaven en het grondgebied ongeschonden bewaren… De formule van de grondwettelijke eed die de koning aflegt is sowieso anti-Vlaams… Sommigen interpreteren het op die manier, misschien de koning zelf ook. Maar die interpretatie is middeleeuws. Ze zou betekenen dat de koning, door die eed uit te spreken, er een soort politieke macht uit zou putten om tegen het separatisme te strijden. Stel dat er in 2014 een twee derde meerderheid uit het parlement komt om België in een confederatie van soevereine staten te hervormen. Zal de koning zijn handtekening weigeren omwille van zijn eed? Nee, hij zal altijd de regels van het democratische spel moeten naleven. Punt aan de lijn.’

Waarvan zal het overleven van Filip op de troon afhangen?
Maddens: ‘De vraag is of hij erin zal slagen voorzichtig te blijven in geval van een aanhoudende politieke crisis, of hij aan de verleiding van de “missionariskoning” die zich met politiek bemoeit zal kunnen weerstaan. Anders zal hij met vuur spelen. Politiek Vlaanderen zal geen terugkeer naar een “interventionistische” monarchie dulden.’ (PH)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content