Factcheck: nee, in België zijn geen ‘vijf kinderen jonger dan twaalf jaar’ aan corona overleden

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In Knack zei kinderimmunoloog Isabelle Meyts vorige maand dat ‘er in België vijf kinderen jonger dan twaalf jaar aan corona zijn overleden’. Het gezondheidsinstituut Sciensano noemt dat cijfer ‘niet correct’ maar kan om privacyredenen niet meer details geven. Het gezondheidsinstituut bevestigt wel de uitspraak uit een RTBF-reportage dat er in België twee kinderen jonger dan 5 jaar en twee 12-jarigen aan covid zijn overleden. Dat betekent dat er geen vijf maar twee kinderen jonger dan twaalf jaar zijn overleden als gevolg van covid-19.

Op 19 januari verscheen in Knack een interview met kinderimmunoloog Isabelle Meyts (UZ Leuven) over ons immuunsysteem, corona en de impact van covid-19 op kinderen. Daarin zei Meyts: ‘Kinderen moeten in de eerste plaats gevaccineerd worden om zelf beschermd te worden. Sommige kinderen kunnen na infectie zware ontstekingsreacties krijgen, waardoor ze op de afdeling intensieve zorg belanden. Dat heeft een enorm effect op een kind. Je kunt het niet helemaal in cijfers uitdrukken, maar je mag het niet onderschatten. In België zijn er ook vijf kinderen jonger dan twaalf jaar aan corona overleden. Je kunt zeggen dat het er slechts vijf zijn, maar voor mij zijn het er vijf te veel.’

Een lezeres vroeg om te controleren of dat laatste cijfer klopt, want een bevestiging hiervan kon ze niet vinden in publiek toegankelijke cijferdatabanken. Meyts zegt op onze vraag dat ze zich voor haar uitspraak heeft gebaseerd ‘op de cijfers die voorhanden waren bij de kinderartsen’. Volgens haar nemen we voor meer uitleg over die cijfers beter contact op met biostatisticus Tom Wenseleers (KU Leuven)

HGR: ‘Verwarrende paragraaf’

Wenseleers attendeert ons op een wetenschappelijk advies van de Hoge Gezondheidsraad (HGR) over vaccinatie tegen covid-19 voor kinderen van 5-11 jaar in België. In dat document, dat op 17 december 2021 verscheen, lezen we op pagina 9: ‘Sterfte als gevolg van covid-19 bij kinderen is zeer zeldzaam. In totaal zijn er sinds het begin van de pandemie <5 sterfgevallen bij kinderen en adolescenten <18 jaar waargenomen, en nul in de leeftijdsgroep 5-11 jaar.'

Hier is dus sprake van minder dan 5 sterfgevallen in de categorie jonger dan 18 jaar. HGR-perswoordvoerder Sofie Verdoodt: ‘Ik vermoed dat die paragraaf verwarring heeft veroorzaakt. De Belgische gegevens worden verzameld en verwerkt door Sciensano.’

Sciensano: ‘Niet correct’

Heeft Sciensano, dat in ons land de coronabesmettingen monitort, wel bewijs van vijf overlijdens van kinderen jonger dan twaalf jaar? Woordvoerster Marinka Vangenck noemt de uitspraak dat er vijf kinderen jonger dan twaalf jaar zijn gestorven in België sinds het begin van de pandemie ‘niet correct’. Vangenck kan ons in eerste instantie weinig meer vertellen omdat gedetailleerde informatie over sterfgevallen van kinderen jonger dan twaalf jaar ‘niet publiek wordt gemaakt’.

Vangenck: ‘We hanteren voor onze sterftecijfers altijd vooraf gedefinieerde leeftijdsgroepen. Voor de besmettingen is dat bijvoorbeeld 0-9 jaar, 10-19 jaar, etcetera. Om privacyredenen is de leeftijdscategorie voor de overlijdens breder genomen, van 0 tot 24 jaar. Op die manier vermijden we dat individuele gevallen makkelijk geïdentificeerd kunnen worden.’ Vangenck meldt ons dat Sciensano in de leeftijdscategorie 0-24 jaar in totaal 15 overlijdens ten gevolge van covid-19 heeft geregistreerd tot nu toe (1 februari 2022).

Sciensano geeft in een eigen rapport ook nog aan dat er in het schooljaar 2020-2021 (tussen 1/9/2020 en 30/6/2021) ‘enkele overlijdens bij kinderen te betreuren vielen’ (pagina 13). Volgens het rapport betreft het ‘minder dan 5 gevallen’ en hadden al die kinderen ‘ernstige onderliggende aandoeningen’.

De officiële en publiek beschikbare cijfers lijken dus aan te geven dat de ‘vijf overlijdens’ van Meyts niet kloppen, maar de cijfers zijn niet gedetailleerd of precies genoeg om concrete aantallen te kunnen noemen, en dus te bepalen hoe ver Meyts van het juiste cijfer zat.

RTBF: ‘Vier overlijdens van kinderen jonger dan dertien jaar’

Als we verder speuren, vinden we een reportage terug van journalist Arnaud Ruyssen. In de RTBF-uitzending ‘La question du Jour‘ van 16 december 2021 stelt hij (vanaf 5:55) dat er in België weliswaar geen overlijdens ten gevolge van covid-19 zijn geweest in de leeftijdscategorie van 5 tot 11 jaar, maar dat er wel ’twee sterfgevallen bij jongere kinderen’ waren en ’twee overlijdens bij kinderen van net 12 jaar’. Ruyssen laat ons weten dat hij zijn informatie kreeg ‘via een sms van de directeur van Sciensano’.

Sciensano bevestigt

Wanneer we opnieuw contact opnemen met de persdienst van Sciensano, bevestigen ze die cijfers. Er is met andere woorden sprake van vier overlijdens van kinderen jonger dan dertien jaar. Bij de kinderen jonger dan twaalf jaar zijn er slechts twee overlijdens als gevolg van covid-19 geregistreerd.

Meyts reageert

We leggen de resultaten van ons onderzoek tot slot nog eens voor aan Isabelle Meyts. Zij wil de cijfers van Sciensano niet ter discussie stellen, zegt ze. ‘Er circuleren veel verschillende officiële cijfers met verschillende leeftijdscategoriën en verschillende termijnen van rapportering. Dat een coronabesmetting in zeldzame gevallen ernstige gevolgen kan hebben op kinderen, blijft zo.’ En ze blijft om die reden ook pleiten voor coronavaccinatie bij kinderen, zegt ze.

In de online versie van het interview plaatst Knack een link naar deze factcheck. In de papieren editie van 16 februari komt een rechtzetting.