Factcheck Factcheck: nee, Harvard University heeft geen brief van de Amerikaanse onderwijsminister gecorrigeerd en online gezet
Factcheck Factcheck: beperking van de werkloosheidsuitkering zal geen ‘145.000 tot 180.000 mensen’ treffen
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, echtgenote Zelensky kocht legendarische jurk van prinses Diana niet Online circuleert een video die afkomstig zou zijn van de Britse tabloid The Sun. Daarin wordt gemeld dat Olena Zelenska, de echtgenote van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, een iconische cocktailjurk heeft aangekocht van de overleden Britse prinses Diana. Daarvoor zou Zelenska 2.9 miljoen dollar hebben neergeteld. Verkoper van dienst zou Meghan Markle geweest zijn. Maar dat klopt niet. The Sun verklaarde dat het gaat om een valse video.
Factcheck Factcheck Factcheck: beelden van omgekeerde kruistekens op begrafenis paus echt, tonen Petruskruis Online circuleert een video die gemaakt zou zijn tijdens de begrafenis van paus Franciscus. Daarop zijn twee omgekeerde kruistekens te zien, volgens socialemediagebruikers een bewijs van het gebruik van satanische tekens in het Vaticaan. De beelden zijn echt, maar in de christelijke traditie staat een omgekeerd kruisteken voor een Petruskruis. Zo’n kruis verwijst naar de dood van de apostel Petrus, die met de voeten naar boven werd gekruisigd. Het staat symbool voor bescheidenheid.
Factcheck Factcheck Factcheck: je geboortemaand kan beperkte invloed hebben op BMI ‘Mensen die verwekt zijn in koudere maanden eindigen mogelijk met een lagere body mass index’, zo lazen we op de website van The Independent. Uit onderzoek blijkt dat er een beperkt effect is van de maand van geboorte (en verwekking) op lichaamsvet en BMI, al spelen heel wat factoren mee. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Amerikaanse overheid heeft Ivermectine niet alsnog goedgekeurd als geneesmiddel tegen covid Online circuleert de bewering dat de Amerikaanse Food and Drug Administration het gebruik van het anti-parasitaire geneesmiddel Ivermectine onlangs nog zou hebben goedgekeurd als behandeling voor een corona-infectie. Dat klopt niet. Op de website van de FDA valt te lezen dat de instantie het gebruik van Ivermectine bij een coronabesmetting niet goedkeurt. Bovendien is er geen wetenschappelijk bewijs dat Ivermectine effectief is bij de behandeling van een corona-infectie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Trump was niet de enige op de begrafenis van de paus die een blauw pak droeg Op sociale media wordt beweerd dat Donald Trump als enige een blauw pak droeg op de begrafenis van paus Franciscus, in plaats van het gebruikelijke zwart. Dat klopt niet. Sommige andere aanwezigen zoals de Britse prins William droegen een donkerblauw pak, zij het enkele tinten donkerder dan dat van Trump.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze video met beelden uit de jaren zestig in de Verenigde Staten is AI-gegenereerd Online circuleert een video van beelden uit de jaren zestig in de Verenigde Staten. Maar de video is met behulp van artificiële intelligentie gemaakt. Dat blijkt uit bepaalde details in de video.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Hongarije heeft zijn vertrek uit de EU niet aangekondigd Op sociale media circuleert de bewering dat Hongarije zijn vertrek uit de Europese instellingen heeft aangekondigd. In werkelijkheid blijft Hongarije lid van de Europese Unie, en premier Viktor Orbán benadrukt dat hij de EU wil hervormen, niet verlaten.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze ongemakkelijke aanraking tussen Donald Trump en paus Franciscus vond nooit plaats Op sociale media circuleert een video van de Amerikaanse president Donald Trump en de overleden paus Franciscus. Op de beelden is te zien dat de paus de hand van Trump wegslaat na een ongewenste aanraking. Het gaat om satire. Medewerkers van de talkshow Jimmy Kimmel Live voegden de clip in 2017 toe aan de beelden van een echte ontmoeting.
Factcheck Factcheck Factcheck: virale video waar Zelensky ondersteund moet worden, blijkt digitaal aangepast Op sociale media circuleert een video waarop lijkt alsof de Oekraïense president Volodymyr Zelensky door een soldaat wordt ondersteund. Volgens gebruikers zou dat bewijzen dat hij onder invloed was. Maar de beelden blijken digitaal aangepast.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze beelden bewijzen niet dat Afrikanen het lichaam van de paus niet konden bezoeken Volgens socialemediagebruikers zouden Afrikanen die het lichaam van paus Franciscus een laatste groet wilden brengen geweigerd worden. Als bewijs tonen ze een video van een man met een donkere huidskleur die door veiligheidsagenten uit de Sint-Pietersbasiliek wordt verwijderd. Uit YouTube-beelden van vlak na het incident blijkt echter dat de man een prediker is die geregeld rondhangt aan de basiliek en muziek speelt. De veiligheidsagenten verklaarden dat dit nu niet gepast was.
Factcheck Factcheck Factcheck: dat Katy Perry geen ruimtepak droeg tijdens ruimtevlucht, bewijst niet dat die vlucht nep was Volgens berichten op sociale media zou de recente ruimtevlucht van zangeres Katy Perry en enkele andere beroemde vrouwen niet echt hebben plaatsgevonden. Een van de argumenten van de non-believers is dat de vrouwen geen ruimtepakken droegen. Maar volgens specialisten is dat niet ongewoon.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft geen 51 procent van de aandelen van dit mijnbedrijf in Zuid-Afrika gekocht Op sociale media circuleert het bericht dat de Oekraïense president Volodymyr Zelensky 51 procent van de aandelen in een Zuid-Afrikaans mijnbedrijf heeft gekocht. Die claim is gebaseerd op een video die zogezegd afkomstig is van de publieke omroep SABC. Maar de video blijkt hoogstwaarschijnlijk met behulp van AI gemaakt, en de omroep ontkent hem ooit te hebben uitgezonden.
Factcheck Factcheck Factcheck: geeft een dieet als intermittent fasting meer zin in seks? De Telegraaf schrijft dat intermittent fasting de zin in seks vergroot. Zo’n dieet zou namelijk ons serotonineniveau beïnvloeden, waardoor ons seksueel gedrag minder geremd zou worden. Maar daar is geen bewijs voor, zeggen experts. Het onderzoek dat dat zou moeten bewijzen is namelijk uitgevoerd op muizen. Zulke onderzoeken kunnen niet zomaar naar mensen vertaald worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Britse regering is niet van plan om vlees en zuivel te verbieden tegen 2050 Online circuleert de bewering dat de Britse regering onder leiding van premier Keir Starmer vlees en zuivel wil verbieden, om het land koolstofneutraal te maken. Dat klopt niet. Het nieuws is gebaseerd op een rapport van een Brits onderzoeksconsortium, maar dat rapport maakt geen melding van een verbod op zuivel of vlees.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het vonnis van Marine Le Pen wordt niet uitgesteld tot volgende zomer Online circuleert het bericht dat de veroordeling van de Franse politica Marine Le Pen uitgesteld zou worden tot volgende zomer. Dat klopt niet. Socialemediagebruikers interpreteren op een foutieve manier een artikel van de politieke nieuwssite Politico. Daarin valt te lezen dat Le Pen in beroep gaat tegen het vonnis. De Parijse rechtbank van eerste aanleg die haar zaak in beroep zal behandelen heeft bevestigd de zaak te bekijken tegen de zomer van 2026. Maar dat schort haar vonnis, waar onverkiesbaarheid deel van uitmaakt, niet op. Die onverkiesbaarheid is nu al geldig en zal blijven gelden tot er in de beroepsprocedure een definitieve uitspraak wordt gedaan.
Factcheck Factcheck Factcheck: dat de deur van de ruimtecapsule na de vlucht van Katy Perry van binnenuit open ging, is niet ‘verdacht’, maar juist in lijn met de veiligheidsvoorschriften Volgens berichten op sociale media zou de recente ruimtevlucht van zangeres Katy Perry en enkele andere beroemde vrouwen niet echt hebben plaatsgevonden. Een van de argumenten van de non-believers is dat de capsuledeur na de vlucht van binnenuit openging. Volgens specialisten is dat helemaal niet ongewoon, maar juist veiliger voor de astronauten. De veiligheidsvoorschriften van de NASA bepalen dat de deuren zowel van de binnen- als van de buitenkant moeten kunnen worden geopend.
Factcheck Factcheck Factcheck: dat Katy Perry’s haar na ruimtevlucht niet rechtop stond, bewijst niet dat die ruimtevlucht fake was Volgens socialemediagebruikers zou de ruimtevlucht van Katy Perry en enkele andere beroemde vrouwen niet echt hebben plaatsgevonden. Een van de argumenten van de non-believers is dat het haar van de popster, anders dan bij astronauten, tijdens de vlucht niet rechtop zou hebben gestaan. Volgens specialisten houdt dat argument geen steek.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de EU stelt artsen niet verantwoordelijk voor bijwerkingen van coronavaccins Op sociale media en op alternatieve nieuwssites wordt beweerd dat dokters verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor schade veroorzaakt door coronavaccins. Dat klopt niet. Artsen kunnen enkel aansprakelijk worden gesteld voor fouten bij het toedienen van de vaccins, niet voor bijwerkingen van de vaccins zelf.
Factcheck Factcheck Factcheck: ook Trump en Obama gebruikten studio die eruitziet als Oval Office Online circuleert de bewering dat de voormalige Amerikaanse president Joe Biden werkte in een ‘fake Oval Office’, in plaats van in het echte Witte Huis. Dat zou bewezen zijn door Alina Habba, adviseur van huidig president Donald Trump. Voor veel socialemediagebruikers is de studio hét bewijs dat Biden nooit echt president is geweest. Maar de studio waarnaar verwezen wordt maakt deel uit van het South Court Auditorium, dat zich naast het Witte Huis bevindt. Biden gebruikte die om grote aankondigingen te doen. Maar ook Barack Obama en Donald Trump maakten gebruik van de studio.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Estland heeft geen Russische olietanker aangevallen buiten territoriale wateren Online wordt beweerd dat Estland een Russische olietanker heeft aangevallen buiten zijn territoriale wateren. Dat klopt niet. Wel heeft Estland een Russische olietanker, die deel uitmaakte van een Russische schaduwvloot, uit de Baltische Zee weggesleept.
Factcheck Factcheck Factcheck: onofficeel Facebookprofiel Digipunt Gent verspreidt acht jaar oude hoax over ‘Martinelli-virus’ Op Facebook deelde het account Digipunt Gent een bericht dat al sinds 2017 geregeld opduikt. Het waarschuwt voor een ‘video op WhatsApp genaamd Martinelli’. Als u die video opent, zou uw telefoon worden gehackt. Het bericht klopt niet. Het gaat om een bijzonder hardnekkige hoax die al sinds 2017 circuleert en sindsdien vaker terugkeert, ook al is het bericht al meerdere keren ontkracht.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, rauwe melk helpt niet tegen lactose-intolerantie Volgens een aantal influencers op sociale media zou rauwe melk drinken helpen tegen lactose-intolerantie. Onzin, zeggen experten. Rauwe melk bevat evengoed lactose en, in tegenstelling tot wat sommigen beweren, is het niet bewezen dat in rauwe melk lactase zit, het enzym dat lactose afbreekt.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto van ‘frisse meiden in de jaren 70’ is gemaakt met AI Op sociale media worden nogal wat foto’s gedeeld uit de oude doos, vaak om te bewijzen dat mensen er vroeger frisser, mooier, slanker en gezonder uitzagen. Meer dan eens gaat het, zoals in dit geval, niet om oude beelden, maar om foto’s die zijn gemaakt door artificiële intelligentie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, rauwe melk is niet gezonder dan gepasteuriseerde melk Op sociale media wordt het gebruik van rauwe koemelk gepromoot. Die zou gezonder zijn dan gepasteuriseerde melk, maar volgens specialisten klopt dat niet. De samenstelling van rauwe en gepasteuriseerde melk is nagenoeg dezelfde, terwijl onderzoek aantoont dat consumenten van rauwe melk veel meer kans lopen op een bacteriële infectie.
Factcheck Factcheck Factcheck: verlaagt meerdere keren per week chocolade eten het risico op hart en vaatziekten? 'Meerdere keren per week chocolade eten verlaagt hartrisico met 57 procent', kopt de gezondheidssite Journée Mondiale. Er bestaat een studie waar dat cijfer in voorkomt, maar die vindt slechts een verband en geen oorzakelijk gevolg. Het is bekend dat sommige stoffen in cacao een positief effect hebben op het risico op hart- en vaatziekten, maar geen bewijs dat dat effect zo groot zou zijn bij chocolade.
Factcheck Factcheck Factcheck: bloed geven verhoogt noch verlaagt de kans op bloedkanker ‘Bloed geven kan ons lichaam helpen om gezondere cellen te produceren en zelfs de kans op bloedkanker verkleinen’, zo lazen we op de website van The Independent. Uit onderzoek blijkt dat bloed doneren de kans op bloedkanker niet verhoogt, maar dat betekent niet dat het de kans verlaagt. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: is ultrabewerkte voeding verantwoordelijk voor een vijfde van de overlijdens? Een dieet van ultrabewerkte voeding is verantwoordelijk voor 22 procent van alle sterfgevallen, zegt huisarts Staf Henderickx, auteur van het boek Dat slik ik niet meer. Dat exacte percentage vinden we niet terug in de bronnen die Henderickx aanbrengt, maar heel wat studies wijzen er wel op dat ultrabewerkte voeding een grote impact heeft op de gezondheid en het risico op overlijden gevoelig verhoogt.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat WEF een verbod op zelf verbouwd voedsel wil Online circuleert het bericht dat het Wereld Economisch Forum (WEF) een verbod wil op zelf verbouwd voedsel. Daar is echter geen bewijs voor.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze toespraak van Poetin die de Europese bevolking geruststelt vond niet plaats Online circuleert het bericht dat de Russische president Vladimir Poetin in een toespraak op de Kroatische televisie de Europeanen zou hebben gerustgesteld. Maar er is geen bewijs dat die toespraak echt plaatsvond.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, we hebben geen 60.000 gedachten per dag ‘Elke dag flitsen er zo’n 60.000 gedachten door ons hoofd’, zei de Frans-Amerikaanse coach Christine Lewicki in een interview met De Morgen. Maar er lijkt geen enkele wetenschappelijke bron te zijn waaruit dit blijkt. Uit onderzoek blijkt dat dit cijfer eerder rond de 6000 ligt. We beoordelen de stelling als onwaar.
Factcheck Factcheck Van leefloners tot ChatGPT als therapeut: herlees onze beste factchecks van 2025 Als doorgewinterde factcheckers zijn we wel wat gewoon als het op fake news aankomt. Dat het steeds vaker onze wereldleiders zelf zijn die de desinformatie verspreiden die wij onderzoeken, went hopelijk nooit.
Factcheck Factcheck International Fact-Checking Day: ‘Factchecks worden beter aanvaard als ze minder belerend zijn’ Ook factcheckers hebben hun feestdag. Op 2 april – niet toevallig de dag na 1 april – wordt elk jaar International Fact-Checking Day gevierd. Hebben factcheckers reden om te feesten? Of wordt hun toekomst bedreigd door AI en Mark Zuckerberg?
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat Londense burgemeester 40.000 huizen voor moslims wil bouwen Online circuleert het bericht dat de Londense burgemeester Sadiq Khan 40.000 nieuwe huizen wil bouwen die alleen door moslims bewoond zouden mogen worden. Maar daar is geen bewijs voor. Khan beloofde tijdens de laatste verkiezingscampagne voor het Londense burgemeesterschap inderdaad dat hij 40.000 nieuwe sociale woningen zal bouwen, maar nergens vinden we dat hij zou gezegd hebben dat die louter voor moslims toegankelijk zullen zijn.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit document bewijst niet dat covid-19 in een Chinees lab is ontstaan Op sociale media circuleert een document dat zou moeten bewijzen dat de Britse staatsveiligheid in 2020 al wist dat het coronavirus in een Chinees lab ontstaan is. De PCR-test zou ontwikkeld zijn om de aandacht daarvan af te leiden. Dat klopt niet. Het document is niet afkomstig van de Britse staatsveiligheid, maar van een professor en een ex-directeur van de inlichtingendienst MI6. Het bevat geen bewijs, enkel vermoedens. De PCR-test en de PRC of Volksrepubliek China worden door elkaar gehaald.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, in Nederland krijgen achtjarigen geen les over masturbatie Op sociale media circuleert de bewering dat in Nederland achtjarige kinderen op school leren te masturberen. Dat klopt niet. Voor kinderen tussen zes en negen jaar maakt het onderwerp masturbatie geen deel uit van het aanbevolen lespakket rond relaties en seksualiteit.
Factcheck Factcheck Factcheck: vis kan mogelijk een rol spelen in de sociale ontwikkeling van kinderen ‘Kinderen die regelmatig vis eten, zouden mogelijk socialer en vriendelijker kunnen zijn dan hun leeftijdsgenoten’, zo lazen we op de website van The Independent. Uit onderzoek blijkt inderdaad dat vis mogelijk een positief effect heeft op de sociale ontwikkeling, maar daarbij spelen tal van andere factoren mee. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze video van een man die een vrouw lastigvalt, is satire Online circuleert een video waarin te zien is hoe een man een vrouw lastigvalt op een trein. Veel socialemediagebruikers nemen de video serieus, maar het gaat om een humoristische video van een Nederlandse contentcreator.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het gebruik van een autopen door Joe Biden maakt zijn wetten niet ongeldig Op sociale media circuleert de bewering dat de voormalige Amerikaanse president Joe Biden op het einde van zijn ambtstermijn graties heeft ondertekend met een autopen. Volgens huidig president Donald Trump zou dat de geldigheid ervan ondermijnen. Dat klopt niet. Het gebruik van een autopen is wettelijk toegestaan en maakt de handtekening niet ongeldig.
Factcheck Factcheck Factcheck: geeft de federale overheid 16 miljard euro aan ‘kortingen’ aan Belgische bedrijven? In een interview in De Zondag vertelde Vlaams Parlementslid Jos D'Haese (PVDA) dat Belgische bedrijven jaarlijks ‘16 miljard euro aan kortingen op socialezekerheidsbijdragen’ krijgen. Volgens de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid bedragen de ‘echte RSZ-kortingen’ eerder 4,9 miljard euro. Bedrijven krijgen wel nog andere belastingvoordelen, maar volgens experts vallen die niet onder de ‘kortingen op socialezekerheidsbijdragen’ waar D'Haese over spreekt.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, een glas cola kost u gemiddeld 12 gezonde minuten ‘Per glas cola ga je 12 minuten eerder dood’, zo lazen we op de website Amayzine. Uit onderzoek blijkt inderdaad dat een cola u gemiddeld 12 gezonde minuten kost. Dit is volgens experts te simplistisch gesteld, maar de algemene boodschap klopt. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: versterkt ziek worden nu wél of niet het immuunsysteem van kinderen? Volgens een populair Instagramaccount zouden kinderen die tijdens de eerste levensjaren vaak ziek worden, later meer risico lopen op ernstigere infecties. Dat zou een recente wetenschappelijke studie aantonen, maar immunologen waarschuwen voor een verkeerde interpretatie van die studie. ‘Af en toe ziek zijn op jonge leeftijd is wél bevorderlijk voor het immuunsysteem. De resultaten van het bewuste onderzoek mogen niet worden veralgemeend omdat een deel van de in de studie gevolgde kinderen zo extreem vaak ziek was dat je kunt vermoeden dat ze een onderliggend immuniteitsprobleem hebben.’
Factcheck Factcheck Factcheck: deze video van Netanyahu is authentiek maar de vertaling klopt niet helemaal Op sociale media wordt een zogenaamd gelekte video gedeeld waarin de Israëlische premier Benjamin Netanyahu uitlegt hoe hij de Palestijnen hard wil aanpakken en de Amerikanen voor zijn kar wil spannen. Wat blijkt? Het filmpje uit 2001 werd al in 2010 publiek gemaakt. Maar de Engelse vertaling in de ondertitels is wel niet helemaal correct.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs voor uitspraak Donald Trump dat ‘4,7 miljoen Amerikanen van 100 jaar of ouder uitkeringen ontvangen’ Volgens de Amerikaanse president Donald Trump genieten 4,7 miljoen Amerikanen van 100 jaar of ouder van een uitkering. Daarvoor bestaat geen bewijs. Experten geven toe dat het niet onmogelijk is dat overledenen onterecht geld ontvangen als gevolg van verouderde coderingstechnieken. Maar het kan nooit gaan om ‘miljoenen mensen’.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze peiling naar de 'grootste bedreiging voor de wereldvrede' is niet recent afgenomen Op sociale media circuleert een Duitse peiling die de Amerikaanse president Donald Trump aanduidt als de 'grootste bedreiging voor de wereldvrede'. Volgens socialemediagebruikers zouden de cijfers afkomstig zijn uit de eerste weken van Trumps tweede ambtstermijn. Dat klopt niet. De peiling is inderdaad afgenomen in Duitsland, maar dateert van december 2019.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen eenduidig effect van yoghurt op darmkanker ‘Yoghurt kan kans op darmkanker verkleinen’, zo lazen we op de website van The Sun. Uit onderzoek blijkt dat bifidobacteriën, die in bepaalde types yoghurt zitten, de kans op bepaalde soorten darmkanker verkleinen, maar de kans op andere soorten vergroten. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
