Factcheck: Ja, deze video toont hoe Indiase kinderen covid-wissers inpakken op een onhygiënische manier
Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.
In een filmpje dat circuleert op sociale media worden neuswissers voor PCR-testen ingepakt. De beelden zijn echt, het tafereel speelde zich in India af. Onderzoek leert dat het om wissers gaat die in België niet worden gebruikt.
Op 5 mei publiceert een Nederlandse vrouw een videoclip waarin jonge kinderen wissers voor PCR-testen in onhygiënische omstandigheden inpakken. Het filmpje wordt op 11 mei gedeeld in de Belgische Facebookgroep ‘Wij eisen het ontslag van De Huidige Loser Liga’. De groep telt zo’n 8100 leden. De video wordt meer dan 312.900 bekeken en meer dan 9800 keer gedeeld.
In de commentaren reageren Facebookgebruikers verbolgen op de kinderarbeid die te zien is in de video. Anderen suggereren dat de wissers ook in België worden gebruikt.
Toont de video effectief kinderen die wissers inpakken? We gaan op zoek.
We maken miniatuurfoto’s van de clip via InVid en voeren een omgekeerde zoekopdracht uit. Via Google Afbeeldingen vinden we de video terug op de alternatieve videowebsite BitChute. De clip werd gepost op 9 mei.
We stoten ook op dezelfde clip op YouTube, die op 6 mei werd gepost door de Indiase nieuwswebsite Afternoon Voice. In de beschrijving van de clip lezen we dat het filmpje op 5 mei op sociale media begon te circuleren. Het filmpje zou opgenomen zijn in een sloppenwijk in de Indiase stad Ulhasnagar in de staat Maharashtra.
We googelen ‘swab sticks ulhasnagar’ bij het filmpje en komen terecht bij diverse artikels over de clip.
In een artikel op de website van de Indiase krant The Indian Express, gepubliceerd op 6 mei, wordt geschreven dat sinds ‘vorige week (de week van 26 april, nvdr.) families in de sloppenwijken van Ulhasnagar wissers aan het inpakken waren’ in opdracht van de lokale leverancier Maneesh Keswani. Op het materiaal staat de bedrijfsnaam ‘Bio Swab’ vermeld. Volgens de Indiase autoriteiten is er echter geen bedrijf geregistreerd onder die naam.
Een tweede artikel van The Indian Express meldt dat Keswani op 7 mei is opgepakt. Hij had geen vergunning om wissers te produceren. Voor het inpakken 1000 pakketjes betaalde de man aan de families zo’n 20 roepie. Omgerekend is dat 23 eurocent. Een dag na de arrestatie van Keswani werden nog twee andere mannen aangehouden Zij werkten voor het bedrijf Biosense Technology. Ze gingen een samenwerking aan met Keswani voor het inpakken van wissers op een hygiënische en correcte manier, maar lieten na om dat te controleren. Ze worden vervolgd voor nalatigheid.
In de artikels vinden we geen informatie over de mogelijke export van de wissers naar het buitenland.
We voegen ‘factcheck’ toe aan onze zoekopdracht en vinden zo een factcheck van het persagentschap Reuters, die op 12 mei werd gepubliceerd. Reuters schrijft dat de wattenstaafjes die in het Verenigd Koninkrijk worden gebruikt, niet uit India komen. Geldt dat ook voor België?
We nemen contact op met het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) en vragen waar de wattenstaafjes voor de Belgische PCR-testen worden geproduceerd. Woordvoerster Ann Eeckhout antwoordt dat de fabrikant op de verpakking van de staafjes staat. De productielocatie daarentegen wordt niet altijd vermeld. Eeckhout: ‘Op basis van het type product en door het feit dat de meeste legale fabrikanten uit China komen, kunnen we er wel van uitgaan dat de meeste neuswissers in China of andere Aziatische landen worden gefabriceerd.’
Eeckhout voegt toe dat de hoofdleverancier van wattenstaafjes in België het Italiaanse bedrijf Copan is. We vragen het bedrijf via mail waar hun wattenstaafjes worden geproduceerd. Voorlopig blijft onze mail onbeantwoord.
In de factcheck van Reuters en het artikel van The Indian Express wordt geschreven dat er in de clip tweekoppige wattenstaafjes worden ingepakt. In het Verenigd Koninkrijk worden dergelijke wissers niet gebruikt.
Welke wissers worden er in België gebruikt? In een document van Sciensano, gepubliceerd op 17 augustus 2020, wordt verduidelijkt welke wissers toegelaten zijn bij het afnemen van een PCR-test. Het gaat om de Copan UTM wisser en de Copan ESwab, beide geproduceerd door Copan. Geen van die wissers heeft een dubbele kop.
Bronnen
Gearchiveerde clip Bitchute (9 mei 2021)
Gearchiveerde clip Youtube (6 mei 2021)
Artikel The Indian Express (6 mei 2021)
Artikel The Indian Express (7 mei 2021)
Artikel The Free Press Journal (8 mei 2021)
Factcheck Reuters (12 mei 2021)
Mailcontact Ann Eeckhout (24 mei 2021)
Document Sciensano ‘Procedure voor afname van een nasopharyngeaal of oropharyngeaal staal voor diagnose van covid-19’ (17 augustus 2020)
Bronnen
Gearchiveerde clip Bitchute (9 mei 2021)
Gearchiveerde clip Youtube (6 mei 2021)
Artikel The Indian Express (6 mei 2021)
Artikel The Indian Express (7 mei 2021)
Artikel The Free Press Journal (8 mei 2021)
Factcheck Reuters (12 mei 2021)
Mailcontact Ann Eeckhout (24 mei 2021)
Document Sciensano ‘Procedure voor afname van een nasopharyngeaal of oropharyngeaal staal voor diagnose van covid-19’ (17 augustus 2020)
Meer informatie over de factchecks vindt u op de website van Knack.
U vindt onze factchecks ook terug bij deCheckers, samen met betrouwbare factchecks van andere Vlaamse redacties.
Knack is erkend lid van het International Fact-Checking Network.
Krasse uitspraak, straf cijfer of dito feit in de actualiteit gezien?
Vul uw vraag in op de website van deCheckers met exacte bronvermelding van het citaat of stuur het naar factcheck@knack.be.
Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.
