Acht op de tien Vlamingen maakt zich zorgen over zijn smartphonegebruik. Dat blijkt uit de nieuwe Digimeter van UGent. ‘Niet verbazend’, zegt Ellen Petry Leanse, in een vorig leven werkzaam bij Google en Apple. ‘Technologie programmeert ons voor verslaving en ongeluk.’
Ellen Petry Leanse was chef Global Marketing Communications bij Google, zette de eerste online communities bij Apple mee op, werkte aan de zijde van Steve Jobs en is verbonden aan de Stanford University.
In 2012 stond ze op de lijst van meest invloedrijke vrouwen in Silicon Valley. Vandaag stelt ze in haar boek ‘The Happiness Hack’ kritische vragen over de technologie die Facebook, Google, Twitter en vele anderen ontwikkelen en toont ze hoe we ons leven terug in handen kunnen nemen.
Haar kritiek sluit aan bij bevindingen uit de jaarlijkse Digimeter van UGent, waaruit blijkt dat acht op de tien Vlamingen zich zorgen maakt over zijn smartphonegebruik.
Zes op de tien legt zichzelf regels op om niet meer slaafs naar het scherm te grijpen. ‘Een stap in de goede richting’, zegt Ellen Petry Leanse. ‘Smartphones en sociale media bezorgen ons meer stress dan ons lief is.’
Het is aan ons om de nodige afstand te nemen, onze houding tegenover technologie te herdefiniëren
Hoe komt dat?
ELLEN PETRY LEANSE: Technologie hengelt voortdurend naar onze aandacht en maakt ons zo ongelukkig. De ingenieurs bij technologiereuzen weten heel goed hoe ze onze aandacht moeten trekken en in stand houden. Ze spelen in op mechanismen die diep in ons brein opgeslagen zitten. Er zijn chemisch gedreven cyclussen in onze hersenen die digitale productdesigners exploiteren. Zo maken ze ons verslaafd. Silicon Valley hackt ons brein. Er is hier zelfs een bedrijf dat als slogan heeft ‘We design minds’. Akelig, niet?
Hoe is het zover kunnen komen?
PETRY LEANSE: In het begin leek het allemaal fantastisch. De technologie was nieuw en we waren dolenthousiast. De eerste keer dat je een smartphone in je handen had, ging er een hele nieuwe wereld open. Pas na verloop van tijd zagen we ook de andere, minder aangename kanten. Vandaag groeit dat bewustzijn. Technologie zorgt ervoor dat we om de elf minuten afgeleid worden. Vijf à zes jaar geleden was dat nog maar om de achttien minuten, volgens sommigen zelfs nog minder. Het resultaat is dat de Verenigde Staten op dit moment de meest ongelukkige generatie jongeren ooit heeft. Dat zette me aan het denken. Is dat de toekomst die we willen? Ik denk het niet.
U bent niet de enige in Silicon Valley die zich zorgen maakt.
PETRY LEANSE: Nee. Er zijn meer en meer mensen die van binnenuit kritiek beginnen te uiten. Dat is goed. Er is onder meer James Williams, een ingenieur van Google die het bedrijf verlaten heeft en nu precies hetzelfde zegt als ik. Ook Sean Parker, een van de oprichters van Facebook, heeft zich onlangs heel kritisch uitgelaten over de impact van de sociale netwerksite op de hersenen van jongeren en kinderen. De boodschap is telkens dezelfde: we moeten het heft terug in handen nemen.
Hebben Facebook, Google en andere techreuzen ook oren naar die kritiek?
PETRY LEANSE: Ja. In The New York Times verscheen onlangs een stuk waarin Apple opgeroepen werd om een minder verslavend toestel te maken. Dat illustreert het klimaat waarin we nu zitten. We staan op een keerpunt. Grote techbedrijven weten dat ze niet kunnen verdergaan op deze manier, zeker niet op lange termijn. De impact die technologie nu op ons heeft, is niet houdbaar.
Wat vindt u van de aankondiging van Mark Zuckerberg, die wil dat we minder, maar meer betekenisvolle tijd doorbrengen op Facebook?
PETRY LEANSE: De vraag is wat die ingreep daadwerkelijk voorstelt. Eén criticus vergeleek het zelfs met het herschikken van de stoelen op de Titanic. Ik vind het een stap in de goede richting. Het toont vooral dat Facebook beseft dat het anders moet. Men kan ook niet verwachten dat alles heel snel verandert. Het zal stap per stap moeten gebeuren.
De Belgische professor Lieven De Marez (UGent/Imec) stelt voor om smartphones te bannen van school.
PETRY LEANSE: Verbieden lijkt me niet de verstandigste manier om met het probleem om te gaan. Ik denk dat het beter is om kinderen uit te leggen hoe smartphones werken en hoe ze ons beïnvloeden. We moeten hen tonen wat ze missen als ze zo veel tijd op hun toestel spenderen. Op die manier leer je ze ook nadenken over hun eigen gedrag.
Zes op de tien Vlamingen legt zichzelf regels op om zijn smartphone- of tabletgebruik onder controle te houden.
PETRY LEANSE: Zo hoort het. Ik heb zelf ook enkele duidelijke regels ingevoerd. Vroeger greep ik ’s ochtends onmiddellijk naar mijn gsm om mails en sociale media te checken. Het is een routine waar ik heel bewust afstand van genomen heb. Onderschat het niet: je moet je brein trainen om anders te werken. We zijn echt verslaafd.
Nu bekijk ik mijn smartphone niet meer tijdens de eerste dertig minuten van de dag. Ook op het einde van de dag gebruik ik geen smartphone of sociale media meer. Eén keer per week – en de jongste tijd meerdere keren per week – sluit ik me drie uur af van technologie. Zo kan ik me beter concentreren op mijn werk. Ook tijdens het weekend laat ik mijn smartphone links liggen. Dat geeft een enorm bevrijdend gevoel.
Soms is de verleiding er nog, maar dan zeg ik tegen mezelf: ‘ik word gehackt door technologie’, waarna ik weer kan weerstaan. Het klinkt een beetje gek, maar het werkt (lacht).
Grote techbedrijven weten dat ze niet kunnen verdergaan op deze manier, zeker niet op lange termijn
U werkte samen met Steve Jobs. Hoe was dat?
PETRY LEANSE: Steve was een geweldige man. Er gaat nog altijd geen dag voorbij zonder dat ik aan hem denk. Het jammere is dat veel mensen denken dat hij een rotzak was en dat je zelf ook een rotzak moeten zijn om te excelleren in zo’n job. Dat klopt niet. Steve vond dat mensen zichzelf veel te veel beperkingen oplegden en maakte hen daar ook attent op. Soms deed hij dat op een vriendelijke manier, soms op een harde.
Hij zag ironisch genoeg zelf ook de negatieve invloed van technologie in. Hij hield zijn kinderen ver van de apparaten die hij creëerde.
PETRY LEANSE: Hij wilde vooral vermijden dat technologie hun leven zou overnemen. Ik denk dat hij de juiste reflex had. Het is aan ons om de nodige afstand te nemen, onze houding tegenover technologie te herdefiniëren en aan onze kinderen uit te leggen waarom ze hun smartphone soms beter aan de kant leggen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
