Het compromis dat Duitsland, als voorzitter van de Europese Unie, met Hongarije en Polen heeft uitgewerkt om de meerjarenbegroting van de Unie te deblokkeren, is niet wettelijk, zegt Guy Verhofstadt.
Het compromis dat Duitsland, als voorzitter van de Europese Unie, met Hongarije en Polen heeft uitgewerkt om de meerjarenbegroting van de Unie te deblokkeren, is niet wettelijk. Dat zegt Europees Parlementslid Guy Verhofstadt (Open Vld). ‘Je kunt de rechtsstaat niet redden door het recht met de voeten te treden.’
Boedapest en Warschau stortten de EU vorige maand in een crisis toen ze hun veto stelden tegen de het meerjarig financieel kader 2021-2027 van de Unie en tegen het nieuwe coronaherstelfonds. Maar liefst 1.800 miljard euro aan Europese fondsen dreigde zo in de koffers te blijven zitten. De Hongaren en de Polen waren niet opgezet met het nieuwe Europese rechtsstaatmechanisme. Daarmee zal de uitbetaling van Europees geld aan een lidstaat opgeschort kunnen worden als wordt vastgesteld dat in dat land de rechtsstaat geschonden wordt.
Op de Europese top die straks van start gaat, zullen de premiers van Hongarije en Polen – Viktor Orban en Mateusz Morawiecki – hun veto’s wellicht laten vallen. Aan de akkoorden over de meerjarenbegroting, het herstelfonds en het rechtsstaatmechanisme zal niets meer worden gewijzigd, maar er ligt een verklaring op tafel die verduidelijkt dat het mechanisme enkel gelinkt is aan de bescherming van de Europese begroting en dat de procedure objectief en onpartijdig is en alle lidstaten gelijk behandelt. Bovendien engageert de Europese Commissie zich ertoe een draaiboek op te maken waarin ze precies uit de doeken doet hoe ze in de praktijk met het mechanisme aan de slag zou gaan.
Precies op dat laatste punt knelt volgens Verhofstadt het schoentje. Hij argumenteert dat met de verklaring de Commissie een opdracht krijgt van de Raad (de lidstaten), wat rechtstreeks tegen het Verdrag van Lissabon ingaat. ‘Artikel 17.3 garandeert de onafhankelijkheid en de bevoegdheden van de Commissie’, schrijft hij op Twitter. ‘Je kunt de rechtsstaat niet redden door het recht met de voeten te treden.’ Zijn Nederlandse fractiegenote Sophie in ’t Veld roept de Europese Commissie zelfs op om de conclusies van de Europese top te verwerpen.
In het Europees Parlement is te horen dat verschillende leden juridisch advies willen inwinnen over de verklaring. Het valt echter nog te bezien of het halfrond het zal aandurven de Europese begroting, het herstelfonds én het rechtsstaatmechanisme – dat door de parlementsleden als één pakket wordt beschouwd – tegen te houden omwille van een verklaring waar het zelf niets over te zeggen heeft.
