De Europese Commissie stelt de EU-lidstaten voor om de visumversoepelingsovereenkomst met Wit-Rusland deels op schorten. Het voorstel is een nieuwe stap in het conflict met het regime van president Aleksandr Loekasjenko. De Commissie beticht Loekasjenko ervan illegale migratie naar de Europese Unie aan te wakkeren voor politieke doeleinden.
De Commissie viseert de amper vorig jaar in werking getreden visumversoepelingen voor leden van officiële delegaties, de nationale en regionale regeringen, het parlement, het grondwettelijk hof en het hooggerechtshof. Zij zouden meer bewijsstukken moeten voorleggen en een hogere vergoeding moeten betalen voor de behandeling van visumaanvragen. Gewone burgers worden niet geviseerd. De maatregel komt bovenop de al langer geldende inreisverboden voor 166 Wit-Russische topfunctionarissen, onder wie Loekasjenko.
‘We moeten ons hard opstellen tegen Loekasjenko’, zo betoogde eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson woensdag op een persconferentie. ‘Loekasjenko wordt geraakt door de economische sancties en is echt wanhopig. Hij probeert de EU te destabiliseren door migranten binnen te halen en hen naar de EU te duwen.’ De Zweedse stipt aan dat de Wit-Russische president ook de migranten zelf bedriegt. ‘Ze betalen veel geld, enkel om misleid te worden en vast te raken’ aan de grens, aldus Johansson.
De voorbije maanden hebben vele duizenden migranten geprobeerd om de grens tussen Wit-Rusland en de EU-lidstaten Polen, Litouwen en Letland over te steken. In eerste instantie ging het voornamelijk om Irakezen, maar sinds de regering in Bagdad de rechtstreekse vluchten naar Minsk heeft opgeschort en meewerkt aan de repatriëring van onderdanen die vastzitten aan de Europese buitengrenzen, duiken er in de regio ook steeds meer migranten uit andere landen op, aldus Johansson.
De Commissie steunt Polen en de andere lidstaten in hun inspanningen om hun grenzen te bewaken. Intussen bestaat er wel steeds meer ongerustheid over de wijze waarop de situatie wordt aangepakt. Begin september riep Polen de noodtoestand uit aan de grens. Het leger is opgetrommeld en hulpverleners en activisten worden uit het gebied geweerd. Ngo’s stellen aan de kaak dat migranten geen asiel kunnen aanvragen en meteen worden teruggestuurd naar de grens. De voorbije dagen zijn verscheidene migranten dood aangetroffen in de grensstreek.
Frontex
In tegenstelling tot Litouwen en Letland weigert Polen hulp van Frontex, het Europese agentschap voor grensbewaking. Johansson zal donderdag tijdens een bezoek aan het land opnieuw aandringen om Frontex toe te laten. ‘Het is een zeer moeilijke situatie aan de grens, maar we hebben nood aan meer transparantie en we moeten altijd mensenlevens beschermen’, zei de Eurocommissaris. ‘Wij zijn Wit-Rusland niet. Wij baseren ons op andere waarden en wij respecteren conventies en de Europese wetgeving.’
Johansson merkte tenslotte op dat de crisissituatie aan de grens met Wit-Rusland veel beter aangepakt zouden kunnen worden indien de lidstaten het eens zouden raken over het nieuwe asiel- en migratiepact dat de Commissie precies één jaar geleden op tafel heeft gelegd. De onderhandelingen daarover zijn echter nauwelijks opgeschoten.
