Crisis bij Duitse christendemocraten: ‘Dit is het einde van de grote volkspartijen’

Annegret Kramp-Karrenbauer. De tot voor kort gedoodverfde opvolger van Angela Merkel nam maandag ontslag als CDU-voorzitter. © BelgaImage

De Duitse christendemocraten leken tot voor kort een baken van rustige vastheid. Maar één lokale botsing bleek voldoende om het schip slagzij te laten maken.

Begin deze maand werd de liberaal Thomas Kemmerich (FDP) verkozen tot minister-president van de oostelijke Duitse deelstaat Thüringen. Geen opzienbarend nieuws, ware het niet dat de lokale FDP, waarvan Kemmerich voorzitter is, nauwelijks 5 procent van de stemmen had behaald.

Dat Kemmerich ondanks die povere score minister-president kon worden, was het gevolg van een manoeuvre van de rechts-radicale AfD. Om te verhinderen dat de winnaar van de verkiezingen – de vorige, radicaal-linkse minister-president Bodo Ramelow – het zou halen, hadden de lokale vertegenwoordigers van AfD de kandidatuur van Kemmerich gesteund, ten koste van hun eigen kandidaat, die sowieso kansloos was.

Het politieke spelletje deed de wenkbrauwen fronsen, niet het minst omdat het werd meegespeeld door FDP én CDU. Dat ook de vertegenwoordigers van FPD en CDU de kandidatuur van Kemmerich hadden gesteund, was voor velen een brug te ver. De SPD, de sociaaldemocratische coalitiepartner van de CDU, riep bondskanselier Angela Merkel op om duidelijk te maken dat samenwerkingen met ‘fascisten’ altijd en overal ondenkbaar zijn.

Merkel aarzelde niet. Wat zich in Thüringen had afgespeeld, noemde ze onvergeeflijk. Meteen werd Annegret Kramp-Karrenbauer, toen nog partijvoorzitter, naar Thüringen gestuurd om de balorige lokale CDU-afdeling op andere ideeën te brengen.

Als we zo verder doen, wordt onze volgende kandidaat-kanselier geen kanselier.

Wolfgang Schäuble, CDU

Dat bleek makkelijker gezegd dan gedaan. Kramp-Karrenbauer zou, zo schrijft het magazine Die Zeit, door de lokale CDU’ers zusammengefaltet zijn. Vrij vertaald: ze werd er op haar nummer gezet.

Veel tijd had Kramp-Karrenbauer niet nodig om te begrijpen wat het lot is van politici zonder draagvlak in de eigen partij. Ze was nog niet zo lang geleden de gedoodverfde opvolger van Merkel, maar nam afgelopen maandag ontslag als voorzitter. Bij de volgende verkiezingen, normaal gesproken volgend jaar, is ze ook geen kandidaat-bondskanselier.

Nieuwe verkiezingen?

Daarmee is het probleem bij de CDU nog niet van de baan. De clash tussen de partijtop en Thüringen wijst op een breder, dieper liggend conflict. Over eventuele samenwerkingen met AfD heerst duidelijk geen eensgezindheid. Waar Merkel ‘haar’ CDU straks wil achterlaten als een gematigde, eerder liberale partij van het midden, klinken de conservatieve stemmen steeds luider. Dat de partij straks een rechtsere koers zal varen, lijkt waarschijnlijk. Als nieuwe kandidaat-bondskanselier worden Armin Laschet, Markus Söder en Jens Spahn genoemd. Alle drie hebben ze een rechtser profiel dan Merkel.

Een snelle oplossing dringt zich hoe dan ook op. ‘Als we zo verder doen,’ verklaarde CDU-coryfee Wolfgang Schäuble begin deze week, ‘dan wordt onze volgende kandidaat-kanselier geen kanselier.’ Voormalig vicekanselier Sigmar Gabriel (SPD) sprak niet minder dramatische woorden. ‘Wij beleven het einde van de twee grote volkspartijen in Duitsland. Na de SPD slaagt ook de CDU er niet meer in de spanningen in de eigen partij onder controle te houden.’ Nog volgens Gabriel zullen de spanningen uitmonden in vervroegde nationale verkiezingen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content