‘Energiepolitiek zal onze regeringen meer zorgen baren dan de begroting’

‘Als we binnen een paar maand door een strenge winter gaan, dan zit onze regering met meer dan één probleem’, schrijft professor Herman Matthijs (VUB en UGent). Hij staat stil bij de uitdagingen na de jongste begrotingsopmaak van de regering-De Croo.

Het begrotingsontwerp 2022 is een traditionele begroting met maatregelen die vorige regeringen ook al hadden genomen (bijvoorbeeld hogere accijnzen en BTW, te hoog geraamde tewerkstelling,… Het zijn maatregelen die weinig gaan opbrengen (zoals milieutaksen op vluchten binnen de 500 kilometer) en onuitvoerbare zaken (bijvoorbeeld efficiëntiewinsten). In ieder geval blijft dit land budgettair gehandicapt door de gebrekkige sanering van de begroting gedurende deze eeuw, de volledige afwezigheid vanwege de politiek om keuzes te maken in verband met de uitvoering van overheidstaken, de torenhoge taksen op arbeid, het nooit opgeloste pensioendossier en de lage activiteitsgraad op de arbeidsmarkt.

En de Vlaamse begroting staat er trouwens ook niet geweldig voor, want in dit budget gaat men snel meer schulden hebben dan ontvangsten. Zo’n situatie heeft zich nog nooit voorgedaan in Vlaanderen.

Energiepolitiek zal onze regeringen meer zorgen baren dan de begroting.

Budget 2023

Vivaldi heeft deze begrotingsronde overleefd en de echte budgettaire uitdaging zal zich in de zomer van 2022 afspelen als het begrotingsontwerp 2023 dient te worden opgesteld. Want als men deze winter en de volgende lente relatief goed doorkomt met de pandemie, dan zal de Europese Unie terug budgettaire regels laten spelen bij de overheidsbegrotingen. Dan zal de vraag zich stellen of men, op minder dan twee jaar voor de volgende federale verkiezingen, zin heeft om nog veel budgettaire maatregelen te nemen.

Men dient er ook op te wijzen dat de volgorde van de volgende verkiezingen bijzonder is: met in mei 2024 drie verkiezingen (federaal, regionaal en Europees) en in oktober 2024 de lokale entiteiten (gemeenten, districten en provincies). Het is maar de vraag of de politieke partijen in de regering het bij de opmaak van het budget 2023 wel zien zitten om in mei 2024 drie maal naar de stembus te gaan. En dan loeren vervroegde federale verkiezingen om de hoek…

Uitdagingen

Maar eerder in de tijd speelt zich de pandemie af, en de vraag of de doorgevoerde versoepelingen niet te snel zijn gegaan. Bij een nieuwe coronagolf, al dan niet in combinatie met een griepepidemie, zal de maatschappij terug (deels) op slot moeten gaan. Ongetwijfeld gaan er dan toch ernstige vragen moeten gesteld worden over de verantwoordelijken en de kostprijs ten aanzien van de openbare financiën.

Nog een uitdaging is de volgende peiling naar de kiesintenties en dan is het vooral uitkijken naar de positie van de PS tegenover de MR en de PTB. Als bij de peiling in december peiling de MR van Georges-Louis Bouchez over de PS zou wippen in Wallonië en de PTB doet dat ook, dan is de PS politiek vleugellam. (Ter herinnering: deze partij was al de grote verliezer van de september-peiling.)

Een dossier waar MR-leider George-Louis Bouchez en het merendeel van de andere regeringspartijen het grondig oneens over zijn, is de energiepolitiek. Indien er een harde winter gaat aankomen, dan heeft de regering meer dan een probleem. Dan gaat het niet alleen meer over de factuur voor de bevolking, maar ook over de levering van elektriciteit. Want als men moet beginnen met het afsluiten van elektriciteit aan het publiek, dan zal het lot van de regering snel beklonken zijn.

Bouchez wil de kerncentrales open houden en dan stelt zich de vraag of Ecolo-groen daarmee kan leven. Want dit dossier had men al jaren geleden moeten oplossen. Bouchez zal zeker gesterkt zijn door de politiek van de Franse president Macron, die miljarden gaat investeren in nieuwe kerncentrales.

Het gebrek aan productiecapaciteit voor elektriciteit en de hoge facturen voor de burgers en bedrijven hadden kunnen vermeden worden bij een doordacht beleid in het verleden. Alle regeringspartijen van de ze eeuw hebben schuld aan deze situatie. Eerlijkheidshalve moet er wel bij gezegd worden dat er hier ook een verpletterende verantwoordelijkheid is vanwege de Europese Unie. Die heeft een onbetaalbaar energieplan uitgetekend en heeft geopolitiek geen kaas gegeten van de energie-relaties met het Kremlin.

Ten aanzien van het eigen land stellen er zich twee grote vragen met betrekking tot energie. Ten eerste, durft de politiek ingrijpen in de energie factuur voor het publiek? Want meer dan de helft van deze facturen zijn taksen. Ten tweede, waar gaan we elektriciteitsproductie halen? Als we voldoende interne capaciteit willen hebben, die ook betaalbaar is en milieuvriendelijk, dan is er maar één oplossing: bouw nieuwe kerncentrales en houd de huidige langer open. Wat de gasvoorzieningen betreft, kan men beter onmiddellijk een delegatie naar Oslo sturen om eens ernstig te spreken met de Noren over een langdurige levering.

Conclusie

Het zal nog een warm/koud (?) najaar worden met de energiepolitiek. Dat dossier zal de federale- en de Vlaamse regering meer zorgen baren dan de begroting 2022.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content