Els Keytsman (Unia): ‘Minister Homans steekt best een tandje bij’
Wellicht had niemand dát voorspeld: dat Unia een jaar lang in het oog van de storm zou staan. De leading ladies van N-VA, Zuhal Demir en Liesbeth Homans, lieten geen kans voorbijgaan om met scherp te schieten op het centrum voor gelijke kansen. Deze Week blikt terug met Els Keytsman, de belaagde directeur.
‘Ik had niet verwacht dat de kritiek zo persoonlijk zou zijn’, blikt Els Keytsman terug. ‘Ja, ik heb een verleden bij Groen. Maar vandaag ben ik op geen enkele manier verbonden aan een partij. Toch gebruiken sommigen mijn verleden om Unia als instelling aan te vallen. Dat is spijtig. Ik was vooral geschrokken van mevrouw Demir. Zij was net aangesteld als staatssecretaris. Je zou denken dat je eerst het terrein verkent, en dan pas reageert. We hadden elkaar nog nooit ontmoet. Ik vond dat een vreemde manier van werken. Kijk: kritiek mag en moet zelfs. Maar wat Demir en Homans zeiden, bleek vaak op drijfzand gebouwd.’
Homans noemde Unia in De Zondag een centrum voor klagende allochtonen.
Dat klopt natuurlijk niet. Ja, dertig procent van de dossiers in 2016 gingen over raciale discriminatie. Maar is dat verrassend? Neen. Raciale discriminatie is nu eenmaal een groot probleem in onze samenleving. Wij zijn trouwens ooit begonnen als antiracismecentrum. De mensen kennen ons vooral op die manier. Daarom werken we keihard aan het bekendmaken van onze andere bevoegdheden, zoals handicap en leeftijd. Wij zijn er voor iedereen.
Vertel eens: wat doet u als een melding van discriminatie binnenkomt?
We luisteren eerst, en vragen door tot we een goed beeld hebben. Soms ligt een misverstand of een burenruzie aan de basis. Als we denken dat discriminatie in het spel kan zijn, en de melder verwacht stappen, dan contacteren we de tegenpartij. We willen ook die kant van het verhaal kennen. Dan toetsen we af aan de antidiscriminatiewetgeving. Vervolgens onderhandelen we om te zien of verzoening mogelijk is, eventueel met schadevergoeding. We gaan ook op zoek naar een structurele oplossing voor een bedrijf of een school. Belangrijk om weten: een heel team beslist over een dossier, niet één persoon. Als er effectief sprake is van discriminatie, en verzoening lukt niet, dan kan de raad van bestuur beslissen om naar het gerecht te stappen.
‘Stel dat prins Laurent een melding doet, dan gaan we dat aftoetsen aan de wetgeving zoals elke andere melding.’
U hoopte dat na de krachtige taal ook een krachtig beleid zou volgen. En?
Ik zie slechts kleine stapjes. Helaas. Minister Kris Peeters (CD&V) maakt nu werk van praktijktesten op de arbeidsmarkt. Dat is een belangrijke stap. Vaak is het probleem dat mensen die zich gediscrimineerd voelen, geen bewijs hebben. Met een praktijktest kan een situatie nagebootst worden om te zien of een bedrijf discrimineert.
Wat zou nog een grote stap zijn?
Een echt inclusief onderwijs. Het M-decreet is maar een kleine stap vooruit. Alle kinderen moet samen naar school. Dat zegt ook het VN-verdrag: geen segregatie, kwaliteitsvol en inclusief onderwijs voor alle kinderen.
Is dat wel goed voor elk kind?
U redeneert vanuit het huidig systeem, zoals velen. Vandaag zou dat inderdaad moeilijk zijn. Leerkrachten moeten aan te grote groepen kinderen lesgeven, ze genieten te weinig ondersteuning voor bijvoorbeeld zorg. Vandaag kennen wij segregatie van in de crèche. Je moet naar een echte systeemomslag. In een klas zitten de leerkrachten, dokters en politici van morgen. Als die nooit in aanraking komen met een kind met een handicap, hoe kunnen die dan later hun beroep goed uitoefenen? En trouwens, werkt ons gesegregeerd systeem? Vinden voldoende mensen met een handicap werk? Neen.
In april ontsloeg Unia juriste Rachida Lamrabet, na een interview in Knack waarin ze het boerkaverbod een inbreuk noemde op de vrijheid van vrouwen. Leg eens uit.
Dat is iets tussen werkgever en werknemer. Ik kan alleen zeggen dat wij niet over een nacht ijs gaan en dat die beslissing goed onderbouwd was. We hebben verschillende gesprekken gevoerd, en daaruit bleek een vertrouwensbreuk.
Was dat ontslag onder druk van N-VA?
Neen. Dat ontken ik ten stelligste. De chronologie kan die indruk wekken. Maar niemand heeft druk uitgeoefend.
‘Ik heb de indruk dat mevrouw Demir echt iets wil realiseren.’
Kan u na alle aanvallen nog samenwerken met Homans en Demir?
Unia is een heel professionele organisatie. Wij werken verder zoals dat hoort, en praten met iedereen. Met mevrouw Demir hebben we regelmatig overleg. Ik was blij met haar uitspraak onlangs, dat we allochtone jongeren vaker moeten zeggen dat ze erbij horen. Want dat is echt wel een probleem. Zij botsen keer op keer op afwijzing. Zeker na de terreuraanslagen staat onze samenleving heel argwanend tegenover jongeren met een moslimachtergrond. Ik heb ook de indruk dat mevrouw Demir echt iets wil realiseren.
En minister Homans?
Met haar zijn de contacten minder intensief. Zij steekt best een tandje bij. Waar blijft het integratiepact? Hoe bestrijdt ze discriminatie op de woonmarkt? Waar blijven de praktijktesten?
Vindt u het een goede zaak dat er aparte moslimpartijen opkomen, zoals die van Abou Jahjah?
Waarom niet? Als die partijennieuwe punten op de agenda zetten, zoveel te beter. Hoe meer partijen, hoe meer keuze voor de burger. Dat is toch het feest van de democratie?
Kan u al iets zeggen over de trends van 2017?
Het aantal meldingen en geopende dossiers gaat opnieuw in stijgende lijn. Zeker moslims hebben het zeer moeilijk. Dat heeft te maken met dat maatschappelijk klimaat waarover ik net sprak. Dat ligt wellicht ook aan de basis van die aparte partijen. Zo hebben we een melding van een barman die zijn baard moest afscheren omdat hij eruitzag als een moslim. Of een melding tegen een schooldirecteur die enkele moslimleerlingen uitmaakte voor terroristen. Dus ja, het gaat ver.
Om af te sluiten: heeft prins Laurent al op uw deur geklopt?
(lacht) Ik heb dat ook gehoord, dat een staatssecretaris hem aanraadde naar Unia te stappen. (Theo Francken, red.) De staatssecretaris maakt alvast vorderingen. Deze zomer wist hij niet wat Unia was. Nu, over een individuele melding kan ik niets zeggen. Maar stel dat de prins een melding doet, dan gaan we dat aftoetsen aan de wetgeving zoals elke andere melding.
Unia in het nieuws
26 februari: Vlaams minister Liesbeth Homans (N-VA) kondigt in De Zondag aan dat ze Unia wil doorlichten. Unia verdedigt maar één doelgroep, stelt zij. Ook kersvers staatssecretaris Zuhal Demir (N-VA) valt Unia frontaal aan.
2 april: Unia ontslaat juriste Rachida Lamrabet. In een interview met Knack stelt zij dat het boerkaverbod een inbreuk is op de vrijheid van vrouwen.
13 juli: Unia ziet geen juridische grond voor een boerkiniverbod. N-VA schiet met scherp op het “compleet onzinnig” advies.
26 juli: Staatssecretaris Demir oppert in Knack de optie om Unia en het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen te fusioneren.
17 november: Minister Homans valt Unia opnieuw aan omdat die niet zou willen meewerken aan de doorlichting. Ze oppert de optie van een Vlaams Unie.
Paul Cobbaert/Deze Week
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier