Een wolf in het kasteel van Wingene

Na de kasteelmoord in Wingene mag het verzamelde gild van onze overwerkte scenarioschrijvers de pen neerleggen, schrijft Koen Meulenaere, de gevreesde satiricus van Knack.

Wispe noch Atse kunnen op tegen de suspense die ons dagelijks bereikt van uit het kasteel Carpentier, comfortabele domicilie van het gezin Saelens-Gyselbrecht.

Hoogtepunt van deze geschiedenis was, andermaal, het optreden van Leo Stoops, die een dag of vijf na de verdwijning van Stijn Saelens in Terzake kwam vertellen wat hij van de zaak wist. Dat was zoals gewoonlijk: niets. Wat Leo niet belette zes hallucinante minuten aan het woord te blijven. In vergelijking met zijn betoog over de kasteelmoord was zijn legendarische verhaal over het spelletje ‘warm of koud’ van Godfried en Godelieve in de kelders van Sint-Rombouts klein bier. Pils tegen Duvel.

Naast de vraag over welke absurde uitspraak hij met zijn vrienden heeft gewed, is een tweede attractiepunt van duidingsinterviews met Leo altijd de spanning of zijn ondervragers hun lach zullen kunnen bedwingen. Want die weten natuurlijk ook van die weddenschappen, en nog veel meer dat Leo met zijn schaapachtige grijns geen enkel idee heeft van wat hij zo meteen zal gaan vertellen, op dat ene zinnetje na. Deze keer was het de niet-gelaarsde van de twee die op al zijn zelfbeheersing een beroep moest doen.

Het parket van Brugge had een opsporingsbericht verspreid, en hield er dus rekening mee dat de verdwenen kasteelheer nog kon leven. Volgens Lieven Verstraete had Leo die middag rond het kasteel van Wingene gewandeld, probeer u alleen dat tafereel in te beelden, en had hij zijn oor bovendien te luisteren gelegd bij het parket. Bij het parket dus en niet, wat vanwege de Duvel vaker voorkomt, op het parket.

Leo, met twinkelende oogjes: ‘Ik heb met meerdere speurders gesproken, en het is zo dat er bij de mensen die zich bezighouden met het onderzoek twee strekkingen zijn: hij leeft nog, of hij leeft niet meer. Andere mogelijkheden worden voorlopig terzijde gelaten. Het opsporingsbericht is er gekomen op aandringen van de strekking die denkt dat hij nog in leven is. Die strekking zegt: vermits het niet onmogelijk is dat hij nog in leven is, is het mogelijk dat hij niet dood is. En vermits het mogelijk is dat hij niet dood is, is het misschien nuttig hem op te sporen. Vandaar dus dat opsporingsbericht. Dat is eigenlijk gewoon een consequent uitvoeren van de ene hypothese, namelijk dat hij niet meer in leven is. Nog wél in leven is, pardon. Dat hij niet meer in leven is, is de hypothese van de andere strekking en die heeft dan bijgevolg ook geen belang bij het verspreiden van een opsporingsbericht.’

Hier liet Leo een pauze. Lieven Verstraete, die nu al krampachtig aan de begrafenis van een geliefde aan het denken was om zijn ernst te kunnen bewaren, schrok op en las vlug de volgende vraag van zijn papiertje: ‘Enkele dagen geleden zijn vier Tsjetsjenen aangehouden, die als huurmoordenaars voor de schoonvader van Stijn Saelens zouden hebben geopereerd. Zijn dat pistes die doodlopen?’

Aangezien Leo die vraag zelf had opgeschreven, kostte het hem niet veel moeite ze te beantwoorden: ‘Je kunt niet zeggen dat ze doodlopen, je kunt alleen zeggen dat die vier Tsjetsjenen op een bepaald ogenblik zijn opgepakt voor ondervraging, en nadien weer zijn vrijgelaten. Omdat er geen elementen waren om hen in voorlopige hechtenis te nemen, want indien er wel elementen waren geweest om hen in voorlopige hechtenis te nemen, zouden ze niet zijn vrijgelaten.’

Leo keek even hoe Lieven Verstraete zich hield, en zette zonder verpinken zijn uitleg verder: ‘Waarom nu zijn eerst die schoonvader en die vier Tsjetsjenen, mogelijke huurmoordenaars, gearresteerd? Wel, het gerecht volgt een bepaalde systematiek. De eerste regel die men volgt, is altijd: wie heeft baat bij de misdaad? In dit geval duidelijk de schoonvader omdat hij op deze manier zijn kleinkinderen zou verliezen als de man naar een sekte in Australië zou trekken. Anderzijds pleit tegen deze hypothese dat indien die schoonvader een huurmoord zou bestellen bij vier Tsjetsjenen, waarom zou hij dan vier Tsjetsjenen engageren? Dat is vier keer het risico dat iemand praat. Ikzelf ben van oordeel dat één Tsjetsjeen ruim voldoende is om een huurmoord te plegen. Dus dat kan niet. Wat is er dan wel mogelijk? Zou het kunnen dat er een piste is dat Stijn Saelens zijn verdwijning zelf in scène heeft gezet en mogelijk vertrokken is naar zijn sekte aan de andere kant van de wereld? Ja, absoluut, dat is zeker een piste, en er is zelfs nog een tweede subhypothese bij de hoofdhypothese dat Saelens nog leeft, en dat is namelijk dat hij ontvoerd is.’

Lieven Verstraete had dan wel niet het gesprek onder controle, dat heeft hij zelden, maar wel zichzelf en las zonder een krimp te geven de volgende door Leo opgeschreven vraag: ‘Heeft Saelens motieven om zijn eigen verdwijning te ensceneren?’

Dat zal wel ja. De kranten stonden al vier dagen vol over zware schulden, spanningen in het gezin, zelfs een klacht wegens incest. Heeft hij motieven! Leo: ‘Hij heeft verschillende motieven. Theoretische motieven dan natuurlijk, he, omdat het niet onmogelijk is dat hij niet meer in leven is en het dus zuiver hypothetisch is dat hij nog niet dood is en daar motieven voor zou hebben. Om dus te doen alsof hij niet meer in leven is, wat je alleen maar kunt als je nog wel in leven bent. Een van de motieven zou kunnen zijn, en dat is misschien een primeur, dat hij in geweldige financiële problemen zit. Want dat is de tweede stap die speurders traditioneel zetten, na de eerste stap: wie heeft er voordeel bij? De tweede stap is: volg de geldstroom. Het blijkt nu dat meneer Saelens heel ingewikkelde geldstromen had. Er zijn speciale financiële speurders op gezet maar die kunnen daar niet wijs uit worden. Want er zijn binnenkomende gelden, er zijn uitgaande gelden, dat lijkt nergens op.’

In een normaal interview wordt de spreker nu onderbroken, men informeert of hij zich nog wel voelt en een glaasje water wil. Lieven Verstraete, die anders elke gast na twee seconden onderbreekt, wat in de fameuze afgebroken live-Terzake over Europa Karel De Gucht bijna uit zijn fiscale vel deed springen, liet nu begaan en Leo denderde verder: ‘Het zou dus kunnen dat hij, ondanks het feit dat hij in een kasteel woont, toch zware financiële problemen heeft. Bovendien is hij aanhanger van een sekte, en een sekte die eigenlijk een oproep doet om alles achter zich te laten, zijn beroep op te geven en zich aan te geven bij die sekte.’

Het duurde even voor Verstraete doorhad dat Leo gestopt was, maar toen las hij de volgende opmerking af: ‘Heel delicaat nu Leo, er is ook sprake van een klacht over incest?’

Daarmee zat Leo plots weer dicht bij zijn Godfried en Godelieve: ‘Ja, die klacht, ja, ik kan bevestigen dat die er inderdaad geweest is, maar uiteraard moeten we daar erg voorzichtig mee zijn. Het was in een periode dat het zeer slecht ging tussen de echtelieden. Dat wordt onderzocht, alles wordt onderzocht. Het zou in theorie ook een motief kunnen zijn waarom hij zou vertrekken, waarom hij zijn eigen verdwijning zou ensceneren. Gesteld dat hij dus nog in leven is.’

Lieven Verstraete besloot plots zelf een eigen vraag te stellen, een die als gebruikelijk nergens op sloeg: ‘Nu Leo, met alle respect voor iedereen die daar bij die zaak betrokken is, het is wel een geschiedenis die tot de verbeelding spreekt.’

Stoops, verrast door deze onvoorziene wending, probeerde wat tijd te winnen: ‘Het spreekt tot de verbeelding omdat het ja, de man woont in een kasteel, een prachtig kasteel, niet zo maar een huis met een torentje, het is echt een kasteel, vlak naast een natuurgebied, dat is één aspect. Het is ook bovendien een gerespecteerde familie in de omgeving, ik heb horen vertellen dat de schoonvader een veel gefrequenteerde huisartsenpraktijk zou hebben. En dan ja, die spectaculaire verdwijning, bon, euh…’

Lieven Verstraete kreeg in zijn oortje het sein dat het tijd werd om af te ronden, altijd zo discreet dat je het tot in de huiskamer kunt horen. ‘Leo om te besluiten: moeten we besluiten dat het onderzoek in het slop zit?’

Stoops voelde weer vaste grond onder de voeten: ‘Nee, dat kun je niet besluiten. Het aantal hypothesen is al herleid tot twee: of hij leeft nog, of hij leeft niet meer. Het is wel zo dat de klassieke opsporingsmethodes, wie heeft voordeel bij het misdrijf en hoe zit het met de geldstromen, dat die al bewandeld zijn. Daarom is men nu bezig te denken out of the box zoals men dat noemt, door uit de klassieke redeneringen te stappen. De meest waanzinnige theorieën worden nu onderzocht. Ik heb al gezegd dat een van de belangrijkste punten is: leeft hij nog, of leeft hij niet meer? Wel, er zijn bloedsporen gevonden van de man. De vraag is: is dat zo veel bloed dat hij dit kan overleven? Daar is al discussie over. De ene zegt: er is veel te veel bloed verloren, dus hij moet wel dood zijn. Anderen zeggen: nee, er zit nog voldoende bloed in zijn lijf om niet dood te zijn. En dan heb je helemaal de waanzinnige hypothese, enfin waanzinnig tussen aanhalingstekens want alles wordt onderzocht, dat de man, die zich toch in een doktersmilieu bevindt, bij zichzelf op voorhand bloed zou hebben afgetapt en dat bloed dan zou gebruikt hebben om een spoor te maken om zo stilletjes te kunnen verdwijnen naar zijn sekte in Australië. Dit alleen maar als illustratie om te zeggen: de klassieke sporen zijn gevolgd, de meest gekke veronderstellingen worden nu nagekeken. Ik heb er zelf een paar getoetst bij de speurders en geen enkele ervan is weggelachen, alles is dus mogelijk.’

Verstraete voelde de bak Duvel komen, wist dat hij het gered had zonder in proesten uit te barsten, en centerde de bal voor open doel: ‘Noem zo eens één theorie van jou, Leo.’

Stoops veinsde even bescheiden- en terughoudendheid, maar gaf dan toe: ‘Welja, stel je nu eens voor dat er een wolf in het kasteel is geslopen. Dat zou kunnen verklaren waarom men het lijk van de kasteelheer niet terugvindt.’

Lieven Verstraete, plots blauw aangelopen, dankte nog snel Leo voor zijn heldere duiding, en daarna de hemel dat de rest van Terzake vooraf was opgenomen. Leo van zijn kant, wreef zich vergenoegd in de handen: bak binnen.

Koen Meulenaere