Assita Kanko, Europarlementslid voor de N-VA, plaatste op Instagram een afbeelding waarop ze poseert met een Vlaamse vlag, die echter was gefotoshopt om er de rode accenten uit te halen. Het duidt op een blijvende discussie onder Vlaams-nationalisten over hoe de ‘echte’ Vlaamse vlag eruit hoort te zien.
De ochtend van 30 september kwam het bericht dat, na 494 dagen onderhandelingen, er uiteindelijk toch een akkoord was gevonden voor de vorming van een federale Vivaldi-regering. Voormalig staatssecretaris Theo Francken (N-VA) plaatste prompt een oproep op sociale media om, bij wijze van protest, thuis de Vlaamse Leeuw uit te hangen. Daarmee kon elke burger signaleren dat hij het oneens was met een regering die qua Vlaamse zetels geen meerderheid heeft in het parlement. ’s Avonds deelde Francken met zijn Twittervolgers enkele ‘leuke reacties’ op zijn voorzet: een fotocollage van Vlaamse vlaggen aan gevels, met daartussen ook een afbeelding van Assita Kanko, die poseert met een Vlaamse vlag.
Enkele twitteraars merkten echter op dat die vlag gefotoshopt was: het ging om de officiële vlag van de Vlaamse Gemeenschap waarvan de rode tong en de rode nagels van de leeuw zwart waren gekleurd. Er volgden beschuldigingen dat Theo Francken personeel in dienst had ‘om foto’s bij te kleuren’. Dezelfde gefotoshopte foto verscheen echter eerder op de middag al bij een Instagrampost van Assita Kanko zelf, waarbij de politica schreef dat de nieuwe federale regering een Vlaamse meerderheid had moeten hebben. Op Facebook en Twitter had Kanko diezelfde ochtend een soortgelijke boodschap geplaatst, weliswaar met een andere foto met een vlag waarop de leeuw rode nagels had. Maar: alle afbeeldingen waren wel duidelijk afkomstig uit dezelfde reeks foto’s.
Trots
Het is niet meteen duidelijk waarom de foto van Kanko met de gefotoshopte leeuwenvlag figureerde in Franckens collage van Vlaamse vlaggen aan gevels. Het gaat namelijk om een afbeelding die op dat moment al enkele weken oud was, en de regering-De Croo nog niet bestond. Verschillende afbeeldingen uit eenzelfde fotoshoot werden gebruikt in de recentste editie van Leo, het partijblad van de N-VA. Kanko staat op de cover van dat magazine en poseert ook binnenin met de geel-zwart-rode vlag van de Vlaamse Gemeenschap om de schouders. Het interview gaat onder meer over haar keuze voor de N-VA na een verleden bij de liberale MR: ‘Er zijn ook mensen bij wie de Vlaamse vlag werkt als een rode lap op een stier. Ik begrijp dat niet. De Vlaamse vlag is mijn vlag en ik ben er trots op.’
Onderzoek wijst uit dat Kanko al eerder foto’s uit de fotoshoot had gedeeld op sociale media. Al op 24 september postte ze een stukje uit het magazine Leo op Instagram. Op 25 september deelde ze een andere foto met Vlaamse Gemeenschapsvlag op Facebook, en diezelfde dag maakte ze daarvan ook haar profielfoto op Twitter. Telkens volgden er heel wat reacties met felicitaties en complimentjes, maar soms ook kritiek. ‘Is niet de juiste vlag’, reageerde iemand op Instagram. Op Facebook kwamen reacties als ‘Die rode nagels weg… is niet de Vlaamse leeuw Assita’, ‘Wel eentje zonder rode klauwen e, dus helemaal geel en zwart aub’, en ‘Dat is voor mij een janette leeuw met dat rood’. Op de laatste foto die Kanko deelde, op 30 september op Instagram, waren de rode accenten weggefotoshopt.
Het daarop volgende relletje zette Kanko ertoe aan om op Twitter terug te komen op de kwestie. Ze schrijft dat de fotograaf ‘beide versies beelden met leeuwenvlaggen’ aanleverde ‘zodat ik kon kiezen’, en dat beide versies nu gebruikt worden. De bewuste fotograaf is een gevierde kunstfotograaf uit Antwerpen. Wanneer we hem opbellen, wil hij niets bevestigen of ontkennen en verwijst hij ons door naar de partij. Herhaalde schriftelijke en telefonische vragen aan verschillende woordvoerders van de N-VA blijven echter onbeantwoord.
Hoewel de zwart-gele variant een ‘militanter’ en anti-Belgischer imago uitdraagt, is het onfair en ahistorisch om te spreken van een ‘collaboratievlag’.
Getongd
Wat speelt er tegen de achtergrond van dit fait divers? Waarom is de aan- of afwezigheid van kleine rode accenten op de Vlaamse Leeuw zo belangrijk? Het debat woedt al vijftig jaar. Begin de jaren 1970 lanceerde Volksunie-politicus Evrard Raskin het voorstel om een vlag te kiezen voor wat toen nog de ‘Nederlandse Cultuurgemeenschap’ heette. Zijn voorstel van decreet introduceerde een zwart-gele Vlaamse Leeuw, maar dat stootte op protest van de socialistische fractie. Na maanden vertraging, een bespreking in de commissie en tussenkomsten van de Heraldische Raad en de Koninklijke Belgische Commissie voor Volkskunde werd uiteindelijk geopteerd voor een leeuw met rode accenten aan tong en klauwen. Bij de finale stemming lukte het vastleggen van 11 juli als Vlaamse feestdag en van De Vlaamse Leeuw als volkslied zonder problemen, maar de Volksunieleden stemden tegen het voorstel voor een leeuwenvlag ‘geklauwd en getongd van keel’. (‘Keel’ is de heraldische naam voor de kleur rood.)
Sindsdien is het militantere deel van de Vlaamse Beweging bij voorkeur een zwart-gele vlag blijven gebruiken. Ook de N-VA biedt vandaag de dag via haar website enkel zwart-gele leeuwenvlaggen te koop aan. Ook bij hun recente oproep om een leeuwenvlag uit te hangen tijdens de Ronde van Vlaanderen adviseert de partij de aankoop van een zwart-gele strijdvlag. De Vlaamse Volksbeweging vzw (VVB) verkoopt in haar webshop dan weer beide versies broederlijk naast elkaar, in verschillende formaten.
Collaboratievlag?
Kanko merkte in haar interview met Leo terecht op dat de Vlaamse vlag soms ‘als een rode lap op een stier’ werkt. Dat geldt echter vooral voor de zwart-gele variant. Tegenstanders van het Vlaams-nationalisme noemen die op sociale media graag de ‘collaboratievlag’ en associëren ze met het deel van de Vlaamse Beweging dat in de Eerste en Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse bezetter. Historici en kenners van het Vlaams-nationalisme zoals professor Bruno De Wever (UGent) en Frank Seberechts hebben er in het verleden al op gewezen dat die beschuldiging onterecht is: hoewel de zwart-gele variant een ‘militanter’ en anti-Belgischer imago uitdraagt, is het onfair en ahistorisch om te spreken van een ‘collaboratievlag’.
De recentste opflakkering van dat debat kwam er in de zomer van 2019, na een kleine controverse op Pukkelpop. De festivalorganisatie had op een van de eerste dagen van het festival, na verhalen over intimidatie van festivalgangers, enkele zwart-gele leeuwenvlaggen op de camping in beslag laten nemen. Deze vlaggen werden daarbij omschreven als ‘de zogenoemde collaboratievlag’. Prominente N-VA’ers als Francken en federaal fractievoorzitter Peter De Roover eisten toen excuses van Pukkelpop.
Een vlag is sowieso altijd een statement. De Vlaamse Leeuw uithangen als protest tegen een federale regering zonder Vlaamse meerderheid is dat zeker. De gepikeerde reacties op sociale media en de onhandige fotoshopoperatie om van de zwart-geel-rode vlag van de Vlaamse Gemeenschap rond de schouders van Assita Kanko een zwart-gele Vlaamse strijdvlag te maken, tonen aan dat – ook binnen de Vlaamse Beweging – het debat over de ‘correcte’ variant van de Vlaamse Leeuw nog steeds niet is beslecht.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
