Rik Van Cauwelaert

De faalangst van Elio Leburton

Rik Van Cauwelaert Rik Van Cauwelaert is directeur van Knack.

Formateur Elio Di Rupo heeft tot nog toe akkoorden gesloten op andermans kosten.

De politieke prijs voor de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde werd betaald door de liberale MR, die er het kartel met FDF bij inschoot. De rekening voor de nieuwe financieringswet, die overigens geen enkele uitkomst biedt voor de benarde federale financiën, is voor de Vlaamse partijen. Andere bereikte akkoorden, zoals over de kernuitstap, zijn dan weer zo vaag dat ze bezwaarlijk een akkoord kunnen worden genoemd.

Maar nu de regeringsonderhandelaars bij de kern van de zaak zijn beland, de grote saneringsoefening van 11,3 miljard euro – eigenlijk om en bij de 14 miljard euro – voor de begroting 2012, lijkt formateur Elio Di Rupo in een politieke kramp geschoten. Al weken neuzelen de onderhandelaars over minimale ingrepen, zoals besparingen op de werking van de ministeriële kabinetten en de belasting op bedrijfswagens.

Aan de grote hervormingsplannen durft Elio Di Rupo zich niet te wagen. Niet alleen lijkt hij beducht voor een confrontatie met de socialistische vakbond, die zich nu al opmaakt om te staken tegen een regeerakkoord dat nog lang niet op papier staat. Di Rupo vreest ook voor de vernietigende weerslag van een doortastend besparingsplan bij de komende gemeenteraadsverkiezingen.

De PS-voorzitter raakt bovendien verlamd door zijn angst voor de drijverijen van de liberalen en van de MR in het bijzonder. En zolang zijn wantrouwen in de liberale onderhandelaars niet is weggeëbd, zal Di Rupo zich niet echt smijten.

De voorbije weken gaf Di Rupo zelfs te kennen bereid te zijn om een begroting op te maken die dan door de premier in lopende zaken Yves Leterme voor het parlement zou worden gebracht – wat neerkomt op constitutionele onzin.

De grote ingrepen die noodzakelijk zijn om de Belgische begroting in evenwicht te krijgen en het federale land nieuwe perspectieven te bieden, durft Elio Di Rupo voorlopig niet aan.

Die faalangst van de formateur laat zijn eigen partijgenoten vrezen dat een regering geleid door Elio Di Rupo in verwarring zal eindigen, zoals de kortstondige regering van de Waalse socialist Edmond Leburton, de voorlopig laatste Franstalige premier.

Wie rond de tafel zit, weet dat de waslijst van de tot nu toe besproken maatregelen structureel geen zoden aan de dijk zet. Dat is wel het geval met één en zo mogelijk twee indexsprongen voor lonen en uitkeringen, wat Jean-Luc Dehaene destijds heeft voorgedaan met zijn Globaal Plan.

Zo’n indexsprong komt neer op een miljardenbesparing en verbetert ook nog eens de concurrentiepositie van de bedrijven. Terwijl intussen de ruimte ontstaat om de noodzakelijke aanpassing van het indexmechanisme door te voeren.

Een indexsprong heeft inderdaad minder fraaie gevolgen voor de sociale zekerheid. Daarom denken anderen veeleer aan wat directeur Marcia De Wachter van de nationale bank in 2007 al aankaartte in Knack: een verlaging van de werkgeversbijdragen.

Die ingreep en de weldoende gevolgen daarvan voor de werkgelegenheidsgraad werden onlangs nog bevestigd en in kaart gebracht door de Nationale Bank en het Planbureau. Op termijn lijken ze zelfs meer op te leveren dan een indexsprong.

De pensioenleeftijd optrekken en een systeem uitwerken waarbij de pensioenleeftijd gaandeweg wordt aangepast aan de stijgende levensverwachting, is een andere maatregel die het sociale systeem betaalbaar kan houden.

Tegelijk zal met energiebedrijven zoals Electrabel moeten worden onderhandeld. Niet over een nucleaire taks, maar over nieuwe afspraken over de gas- en elektriciteitsprijzen. Die worden nu maandelijks aangepast – altijd verhoogd, nooit verlaagd. In Nederland en Frankrijk worden die aanpassingen slechts één keer per jaar en na advies van een controlecommissie doorgevoerd. Vooral in Frankrijk houdt de overheid de prijzen ook stevig onder controle.

Specialisten hebben berekend dat de opbrengst van dergelijke ingreep voor de federale overheid en voor de economie aanzienlijk hoger ligt dan de geplande nucleaire heffing.

Al die berekeningen steken in de mappen van de onderhandelaars. Maar formateur Elio Di Rupo durft er vooralsnog niet over te beginnen. Hij verkiest de heilloze weg van de hoogste belasting, in het belang van de PS.

Rik Van Cauwelaert

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content