‘Ah, je dacht dat er geen einde aan kon komen…’ Sommige artiesten hebben tot hun laatste snik een prachtig gevoel voor timing. Dat de zanger van ’t Is weer voorbij die mooie zomer stierf in september: dat had hij zelf vast een goede mop gevonden.
Gerard Cox wist al een paar weken dat hij een ongeneeslijke slokdarmkanker had. Maar ‘in dat circus van chemokuren’ had hij geen zin. ‘Je haar dat uitvalt en zo…’ Dus liet hij de boel de boel. Geen behandeling voor meneer Cox.
Een laatste eerbetoon zag hij wel zitten. In maart werd hij nog gevierd voor zijn vijfentachtigste verjaardag. Vooraf had hij aangekondigd dat hij niet meer zou zingen, maar hij kon het toch niet laten: nog één keer ’t Is weer voorbij die mooie zomer zingen, samen met al zijn oude trawanten. Dat hij in de oude Luxor in Rotterdam afscheid nam, was trouwens geen toeval. Hij woonde dan wel in het vredige Mijnsheerenland, hij bleef eeuwig een Rotterdammer.
Staatsgevaarlijk
Daar werd hij groot, in de schaduw van De Kuip. Even was hij daar zelfs schoolmeester. Maar lang duurde dat niet: de man had andere ambities. Tijdens zijn militaire dienst ontdekte hij dat hij ook kon zingen: Brassens vooral, maar ook eigen songs. Even later werd hij geweigerd op de Amsterdamse Toneelschool. Hij sloot zich dan maar aan bij cabaretgroep Lurelei, met onder meer Jasperina de Jong.
Cox was in die tijd nog een beetje staatsgevaarlijk. Dat kwam door Arme Ouwe, een nummer dat gaat over een provo die vindt dat koningin Juliana zo lijkt op zijn moeder. ‘Arme ouwe, blijf maar zitten op je troon… Ach, wat zouden we jou daar nou af gaan douwen.’
Hij leefde in het analoge tijdperk: een gsm had hij niet en hij mailde nooit.
Die zin leverde hem in 1966 een klacht op wegens majesteitsschennis, en meteen was hij de held van links. Zeker toen hij daarna Richard Nixon ‘een moordenaar’ noemde. Tot hij in de zomer van 1973 tijdens een vakantie in de Dordogne die ene hit schreef. Op de tonen van The City of New Orleans van Steve Goodman, een vroeg aan leukemie gestorven singer-songwriter. ’t Is weer voorbij die mooie zomer stond wekenlang hoog in de hitparade. En de groupies volgden: Cox was de playboy van de stad. Zijn huwelijk overleefde het niet. Maar al gauw ontmoette hij, op de set van het Tros-programma Op volle toeren, actrice en zangeres Joke Bruijs. Ze bleven lang samen.
Dat hij voor de TROS optrad, daar konden zijn linkse vrienden niet bij. ‘Pak de poen, ome Gerard’, schamperde Ivo de Wijs. ‘Altijd doen, Ome Gerard (…) Duik met temerige teksten en met melige muziek in de armen van je kwijlende publiek.’
Cox kon er wel om lachen. Veel later zong hij Ome Gerard op een hommage voor Ivo de Wijs.
Humor à la Cox
Gerard Cox was dan ook veel tegelijkertijd: zanger, cabaretier en acteur. Vooral met de serie Toen was geluk heel gewoon maakte hij furore. Zestien jaar liep de fictiereeks, die zich afspeelde in de fifties en sixties, op de Nederlandse tv. ‘Meneer Cox, waarom spelen er geen Marokkanen mee?’ vroeg een Marokkaanse presentator ooit. ‘Omdat er toen nog geen Marokkanen waren in Nederland’, antwoordde Cox. ‘Daarom heet de reeks ook: Toen was geluk heel gewoon.’
Het was humor à la Cox: een beetje op de rand, maar hij kwam ermee weg. Hij leefde nog heel erg in het analoge tijdperk: een gsm had hij niet en hij mailde nooit. Mensen moesten maar een brief schrijven. De discussie over Zwarte Piet vond hij maar niets. En ook dat we allemaal zo krampachtig geworden waren, daar kon hij uren over ouwehoeren.
Hij haalde uit naar de grachtengordelkrant de Volkskrant, maar bleef tot zijn laatste dag abonnee. Hij lachte met links, maar stemde uiteindelijk toch maar op Frans Timmermans.
Dat was Cox: laverend tussen ernst en lach, links en rechts, volk en elite. Alleen over de dood had hij geen mening: dood is dood. Een paar dagen na hem stierf zijn oude vlam Joke Bruijs. Timing is alles, ook in de liefde.
