‘Vroeger volgde ik de politiek met veel aandacht en passie. De laatste jaren vraag ik me af wat er met de bewindvoerders in binnen- en buitenland aan de hand is. Ik heb het grootste wantrouwen gekregen tegenover machthebbers’, vertelt schrijver Eric Rinckhout.
Elke week vraagt Knack in de rubriek Durf twijfelen naar de twijfels van bekende mensen.
‘Het lijkt wel alsof het de normaalste zaak ter wereld is om de arresten van het Internationaal Strafhof naast zich neer te leggen, rechters “activistisch” te noemen en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens als een vodje papier te beschouwen. We zitten niet eens op een hellend vlak. We gaan resoluut de dieperik in’, vertelt schrijver Eric Rinckhout.
Er is de erosie van de democratie in de VS en elders, met bullebakken in ons land en de dictatoriale ingrepen van Trump, die overigens ongestraft de grootste onzin mag uitkramen. Kortom: waar is het overleg gebleven, de diplomatie, het streven naar het algemeen belang? Noem mij ouderwets of naïef. Maar ik mis de hoffelijkheid, de rede, de beschaving. Er is weinig visie, al zeker niet op lange termijn. In plaats daarvan is snel gewin gekomen.’
‘Als we de hoop verliezen, brengt kunst die terug’, zei Alain de Botton ooit. U hebt net een biografie klaar over Eugeen Van Mieghem en u cureerde een tentoonstelling in het KMSKA. Vanwaar die interesse?
Eric Rinckhout: Van jongs af aan ben ik gefascineerd door de zee, de haven en schepen. Dat komt door de verhalen van mijn grootmoeder, die in het Antwerpse Schipperskwartier woonde. Maar het zit ook in mijn genen: mijn voorouders waren schippers en zeilmakers die al generaties aan de Schelde woonden. Misschien ben ik daarom zo geïntrigeerd door het werk van Van Mieghem, wiens oeuvre ook vervlochten is met de Schelde en de haven van Antwerpen. In zijn werk komen veel dokwerkers en zakkennaaisters voor – zeg maar het proletariaat van toen – evenals migranten van de Red Star Line. Los daarvan vind ik Van Mieghem een uitzonderlijk kunstenaar.
‘Vroeger volgde ik de politiek met veel aandacht en passie, vandaag vraag ik me af wat er aan de hand is.’
Twijfelt u vaak?
Rinckhout: Een vriend zei me altijd: ‘Bij twijfel, maak een tabel van alle plussen en minnen.’ Dat was een grote hulp. Twijfelen is des mensen, en soms helpt het net om vooruit te komen. Vijftien jaar heb ik aan dat boek over Van Mieghem gewerkt. Niet voortdurend natuurlijk, maar toch. Vaak werd ik overmand door twijfel: heb ik voldoende research gedaan? Zag ik niets over het hoofd? Tot een andere vriend zei: ‘Begin te schrijven. Het zal het beste zijn wat je op dit moment kunt maken.’ Hij had gelijk. Op een bepaald moment moet je de twijfel achterlaten, anders werkt hij alleen maar verlammend. Nu het boek klaar is, duiken de twijfels weer op: is het helder genoeg? Heb ik nergens steken laten vallen?’ (lacht)
Eric Rinckhout, Eugeen Van Mieghem 1875-1930, kunstenaar van het dagelijks leven, Pelckmans, 432 blz., 34,50 euro. De tentoonstelling in het KMSKA loopt van 2 oktober tot 11 januari.
