Veerle Hegge over eetstoornis: ‘Doe niet zo flauw en doe normaal – mensen beseffen de impact van die woorden niet’

Veerle Hegge, echtgenote van premier Bart De Wever, schreef het meest besproken boek van het jaar. Hoe gaat het met haar, drie maanden na het verschijnen van De stem van mijn stilte, waarmee ze de stilte rond eetstoornissen wilde doorbreken. ‘We moeten mild zijn voor onszelf’, vindt ze.

‘Zoals u kunt zien: ik ben aan het herstellen, maar ik ben er nog niet’, antwoordt Veerle Hegge (52) als we haar vragen hoe het met haar gaat. Drie maanden geleden kwam De stem van mijn stilte uit, het dieppersoonlijke verslag van Hegges eetstoornis, die haar volgens haar dokters bijna fataal werd. Dat Veerle Hegge de vrouw is van premier Bart De Wever (N-VA), maakte van de verschijning hét boekenevent van het jaar. Vandaag ontvangt ze Knack bij haar thuis in Deurne, om het te hebben over de maanden toen ze in het middelpunt van de belangstelling stond en over het voorbije jaar, na haar opname bij de Alexianen in Tienen.

Hoe was het om midden in uw fragiele herstel het meest besproken boek van het jaar uit te brengen?

Veerle Hegge: De periode rond de boekverschijning was gelukkig goed gepland. De meeste media-interviews hadden ervoor al plaatsgevonden, en ik wist wat me te wachten stond. Na de publicatie in september was het zelfs even heel rustig. Maar daarna begonnen de reacties van lezers te komen. Mensen deelden hun verhaal: via Facebook, mail of een brief. Het was soms zwaar om al die verhalen te lezen. Ik schrijf altijd een antwoord, maar veel meer dan mijn steun betuigen, kan ik niet. Ik ben geen therapeut en ik wil mensen geen verkeerd advies geven. Maar lezers zeggen me ook dat ze in mijn boek de erkenning vinden waar ze lang op moesten wachten. Dat doet natuurlijk deugd om te horen.

U schreef dit boek om het taboe rond eetstoornissen te doorbreken, zeker bij oudere patiënten. Hebt u het gevoel dat het is gelukt?

Hegge: Inderdaad. Ik dacht niet: ik ga eens iets plezants schrijven. Maar ik heb wel de indruk dat ik een gevoelige snaar heb geraakt. Niet alleen bij de mensen die het zelf hebben meegemaakt. Ook hun naasten, omstanders en zorgverleners vertellen me dat ze veel hebben aan mijn boek.

Vrouw van Bart De Wever, Veerle Hegge, komt met boek over eetstoornis: ‘Ik ben er nog niet’

Het boek doet het ook bijzonder goed in de boekenwinkels.

Hegge: (glimlacht) Nu is het helaas wel uit de top tien verdwenen. Ik heb lang Pascale (Naessens, nvdr) verslagen, maar ze staat er weer in. De feestdagen komen eraan en dan doen kookboeken het weer beter. Iedereen wil zo’n boek onder de kerstboom leggen. (lacht) Het mijne zal niet vaak cadeau worden gedaan voor de kerst, dat zou ik zelf ook niet meteen doen.

Maar er klopt wel iets niet, want kookboeken horen eigenlijk niet thuis in zo’n top tien voor non-fictie. Iedereen zegt mij dat. Mensen kunnen erin bladeren en het is wel informatief, maar dat zijn toch geen echte boeken? De meeste kookboeken zijn volgens mij trouwens eerder fictie dan non-fictie. (lacht)

Het is een rauwe getuigenis geworden, over uw eetstoornis, maar ook over het seksueel misbruik dat u als kind meemaakte. Hebt u achteraf getwijfeld over sommige passages die u hebt opgeschreven?

Hegge: Nee, het is goed zoals het is. Ik heb het boek samen met Lies Gallez geschreven, maar ik heb het natuurlijk goed nagelezen. Ook Bart heeft het enkele keren herlezen, hij is zelf een schrijver. Al is mijn boek natuurlijk iets helemaal anders dan de boeken die hij schrijft, zoals over de geschiedenis van Antwerpen.

Had hij veel opmerkingen?

Hegge: Eigenlijk niet. Mijn verhaal is bij hem wel hard binnengekomen. Hij wist ook nog niet alles, of alles was nog niet zo duidelijk zoals ik het verwoord in mijn boek.

Waarom hebt u het allemaal zo lang voor uzelf gehouden?

Hegge: Journalisten schrijven vaak dat ik een heel gesloten persoon ben, maar dat is helemaal niet waar. Het is niet omdat ik niet elke keer in vol ornaat naast Bart op de foto sta, dat ik geen eigen leven of persoonlijkheid heb, wel integendeel. Ik ben juf Veerle, ik geef voltijds les. Ik ben helemaal niet stil of teruggetrokken. Twee jaar geleden hadden wij een nieuwe collega, en die kwam er pas een half jaar later achter dat ik de vrouw van Bart ben. Hij viel van zijn stoel. Dat vind ik grappig.

Maar over uw eetstoornis en het trauma zweeg u toch lang in alle talen?

Hegge: Dat komt doordat de maatschappij en ook vaak je naaste omgeving niet weten hoe ze daarmee moeten omgaan. Mensen vragen er niet naar, of reageren op een heel onhandige manier – dat zet niet aan om alles zomaar te vertellen.

Vroeger kon er niet over kanker gesproken worden. Mensen gebruikten ‘het k-woord’, en patiënten droegen een pruik om zeker niet te tonen dat ze ziek waren. Dat is gelukkig veranderd, maar rond eetstoornissen rust nog altijd dezelfde stilte. Veel mensen leven ermee zonder dat ze het aan iemand vertellen. Ik zat in de Nederlandse talkshow RTL Tonight om over mijn boek te praten. Achteraf kwam er een knappe, succesvolle vrouw naar me toe die daar in het panel zat. ‘Ik ga uw boek zeker lezen, het is me op het lijf geschreven’, zei ze. Dan slik ik wel even, omdat ook zo iemand met een eetstoornis blijkt te worstelen.

Mentale ziektes zitten nog altijd in de taboesfeer. Een depressie of burn-out is zogezegd iets voor flauweriken. Dat klopt natuurlijk niet.

Onze redactie las het boek van Veerle Hegge, vrouw van Bart De Wever: 5 fragmenten die ons raakten

Kreeg u soms dingen te horen als: eet toch gewoon een boterham?

Hegge: Doe niet zo flauw en doe normaal, ja. Mensen beseffen de impact niet van zulke woorden. Een alcoholverslaving wordt vaak veel beter begrepen terwijl een eetstoornis ook een soort verslaving is die je leven overneemt. Alleen merk je het vaak niet als iemand een eetstoornis heeft, slechts een minderheid van de mensen met een eetstoornis heeft ondergewicht. En zelfs iemand die door het vele braken een levensgevaarlijk kaliumtekort heeft, kan er nog vrij gezond uitzien. Maar je ziet het wel meteen als iemand weer eens te veel heeft gedronken.

Net als bij een alcoholverslaving verkeren mensen met een eetstoornis vaak lange tijd in een staat van ontkenning, en zoeken ze niet snel hulp. U moest op intensive care belanden voordat u instemde met een opname.

Hegge: Bij eetstoornissen komt het inzicht dat je hulp nodig hebt, en het tij niet zelf kunt keren, vaak te laat. Dat komt ook doordat je lang genegeerd wordt door je omgeving, doordat mensen signalen niet oppikken of verkeerd interpreteren. Hoe dieper iemand in zo’n eenzaam isolement wegzakt, hoe moeilijker het wordt. Als mentale aandoeningen bespreekbaarder zouden zijn, werd dit soort ziektes ook sneller gedetecteerd.

Bij mij begon het na de coronacrisis echt verkeerd te lopen: ons gezin was door enkele moeilijke momenten gegaan, het huishouden dat op mijn schouders rust en maar bleef doorgaan… Het werd mij allemaal te zwaar.

Maar ook in uw acute toestand bleef u voltijds lesgeven. Waarom?

Hegge: Ik ken niks anders, ik heb nooit parttime gewerkt in mijn leven. Ik geef gewoon heel graag les. In een lagere school geeft één juf per klas ook meer rust aan de leerlingen, hoewel ik niets heb tegen leerkrachten die klassen delen met een duobaan.

Zelfs tijdens uw opname bleef u op afstand en in uw schaarse vrije dagen thuis een huishouden met vier kinderen runnen. Kon een huishoudhulp niet wat verlichting brengen?

Hegge: Omdat ik de vrouw ben van de premier? Dat is niks voor mij. Mijn leerlingen denken soms wel dat ik met de helikopter of limousine naar school kom, of toch minstens in een koets (lacht). We hebben wel een poetshulp, hoor, maar ik heb net voor dit interview nog snel boodschappen gedaan.

Bart De Wever sprak in het programma Vijf jaar later ook over jullie gezinsleven. Het woord ‘stop’ bestaat niet bij ons, zei hij. Maar had u de voorbije jaren niet graag af en toe de pauzeknop willen indrukken?

Hegge: Dat gaat niet met een job als die van Bart. Maar ik ken weinigen die het ons nadoen, ik zou al terug moeten gaan naar de tijd van Jean-Luc Dehaene. Ik heb weleens een partijvoorzitter gezien die wél de kinderen naar school kon brengen. Daarover maakte ik dan soms een opmerking tegen Bart, maar goed, die vrouw is ondertussen geen partijvoorzitter meer. Er is op dit moment niemand in de Belgische politiek die al zo lang op zo’n hoog niveau meedraait als Bart. Maar dat eist zijn tol voor het gezinsleven.

Had u niet stiekem gehoopt dat hij in 2024 de verkiezingen zou verliezen?

Hegge: Zeker niet. Maar als gezin en als koppel betalen we een prijs voor die overwinningen. Er zijn maar weinig momenten dat we echt van elkaars gezelschap kunnen genieten, ook al nemen we die wel. Als hij ’s avonds om elf uur thuiskomt, proberen we toch nog samen een serietje te bekijken of wat te ontspannen. Maar hij kan dan ’s ochtends soms iets later vertrekken, mijn wekker staat wel om tien voor zes.

Waarom zó vroeg?

Hegge: Mijn klas moet klaarstaan. Ik probeer elke dag om half acht op school te zijn, en daarvoor moet er ook al eens een was worden ingestoken of wat strijk gedaan.

Bent u met al het hooi dat u op uw vork neemt niet bang om te hervallen, of zelfs weer opgenomen te moeten worden?

Hegge: Tijdens mijn opname heb ik in elk geval geleerd hoe groot de kans op herval is. Ik ontmoette in Tienen vaak patiënten die terugkwamen voor een kortere opname. Maar we moeten mild zijn voor onszelf, hervallen is niets om je voor te schamen. Mijn eetstoornis is nog altijd sterk aanwezig in mijn leven, maar ik probeer ze steeds minder ruimte te geven. Soms lukt dat, soms ook niet.

Ik had gisteren een bijscholing in Antwerpen en voor de lunch waren er belegde broodjes. Dat was even heel moeilijk voor mij. Ik ben tijdens de middagpauze dan maar de stad ingelopen en heb een cadeautje gekocht voor Barts verjaardag later deze maand. Het maakte me verdrietig, maar het gaf me ook rust om daar weg te kunnen en iets te eten waarbij ik me veilig voel, zoals yoghurt met granola.

Het is alsof je constant deals moet maken met je eetstoornis om te voorkomen dat je onrustig wordt of, erger nog, dat je opnieuw gaat braken. Ik ga bijvoorbeeld wel met mijn kinderen naar een restaurant. Dat wil ik ze niet ontzeggen. Maar je zult mij daar geen vol-au-vent met friet zien eten. Een gebakken vis met groenten, dat kan zeker wel. Misschien lukt het me op een bijscholingsdag volgend jaar wél om gewoon met de anderen mee te eten? Of het jaar daarna? Ik hoop het.

U beschrijft in uw boek een ontmoeting met de dader van het seksueel misbruik dat u meemaakte: die ontmoeting was niet wat u ervan had gehoopt. De dader had geen enkel schuldbesef. Heeft hij sinds het verschijnen van uw boek een tweede poging gedaan?

Hegge: Nee. Ik heb op dit moment ook geen enkele behoefte meer om hem terug te zien.

Terwijl u fysiek probeert te herstellen, moet u ook dat trauma verwerken. Hoe doet u dat?

Hegge: Het loopt allemaal door elkaar heen, want het misbruik in mijn kindertijd heeft de eetstoornis mee veroorzaakt. Dus moet je alles tegelijk aanpakken. Het is niet zoals in de middelbare school: dit lesuur werk ik aan mijn eetpatroon, het volgende lesuur aan mijn trauma. Er bestaat helaas ook geen pilletje voor. De psychiater, de diëtist, mijn kinderen, Bart en onze vrienden staan aan de zijlijn om mij te steunen, maar het grootste werk moet ik zelf doen.

Vorige zomer, kort voor de publicatie van uw boek, ontstond er een politiek relletje: de premier verweet zijn coalitiepartners dat ze hem opjaagden over Gaza, toen jullie eindelijk nog eens met het hele gezin op vakantie waren in Zuid-Afrika.

Hegge: Dat was absoluut niet fijn. Hoe kunnen de mensen de pretentie hebben om daarop commentaar te geven? Het was alsof Bart die oorlog kon stoppen door naar huis te komen. Hij is God de Vader niet. We zijn ondertussen maanden verder en de oorlog is nog altijd aan de gang. En waarom zou Bart geen foto van een olifant mogen posten op sociale media? De hele wereld is tijdens die oorlog zulke foto’s blijven posten, maar Bart mag dat niet? Daar zijn zelfs uitgebreide artikels over verschenen. Dat had waarschijnlijk te maken met de komkommertijd, maar het was beneden niveau.

Hoe vergaat het leven als first lady u ondertussen?

Hegge: (meteen) De begrafenis van paus Franciscus was héél bijzonder, net zoals een paar weken later de inwijding van zijn opvolger paus Leo. Zelfs wereldleiders maken zo’n uitzonderlijke gebeurtenis meestal maar één keer in hun leven mee. Ook de officiële opening van het Grand Egyptian Museum in Caïro was ongelooflijk indrukwekkend. Maar de functie van first lady bestaat niet echt in België en gelukkig maar.