‘Wat zegt de promotie van Meryame Kitir over de SP.A?’

Meryame Kitir volgt Karin Temmerman op als Kamerfractieleider van de SP.A. Politiek journalist Jan De Meulemeester van VTM over de 35-jarige Maasmechelse en wat haar promotie zegt over de Vlaamse socialisten.

Meryame Kitir is een ‘jong gerijpte’ politica voor de SP.A uit Maasmechelen. Ze is 35 en zetelt sinds 2007 in federale Kamer; dit is dus al haar derde legislatuur. Ze werd destijds opgemerkt door Steve Stevaert, die haar als Ford-arbeidster en vakbondsafgevaardigde voor het ABVV meteen de nationale politiek in loodste. Dat paste in een verruiming die toen door de SP.A werd ingezet. Kitir was daarmee ook de enige arbeidster in ons federaal parlement en een van de jongste parlementsleden ooit.

Tijdens de eerste legislatuur werkte ze vanuit de backoffice van haar partij: ze bleef aan de slag bij Ford en de vakbond, in het parlement speelde ze beperkt en gedoseerd haar rol. Ze gunde zichzelf daarmee een geleidelijk leer- en rijpingsproces. Dat in tegenstelling tot sommige ander nieuwbakken figuren, die even snel komen als gaan, zoals de samen met Kitir gelanceerde wetenschapster Christine Van Broeckhoven, die al gauw de politiek teleurgesteld verliet.

Kitir kon zo haar tweede legislatuur in 2010 op kruissnelheid aanvangen, en werd een vaste waarde in het vele sociaal-economische commissiewerk. Ook lokaal engageerde ze zich, zo is ze nu fractieleider voor de SP.A in Maasmechelen.

Ondertussen is ze een van de vaste, jonge waarden in de Kamer, samen met jonge generatiegenoten als Kristof Calvo en Zuhal Demir, die weliswaar pas later het halfrond betraden.

‘Ford-meisje’

Kitir schiep parlementaire geschiedenis met haar toespraak tijdens de vorige legislatuur over de sluiting van Ford Genk. Nationale nieuwszenders zonden haar bevlogen, emotionele toespraak quasi integraal uit. Ze werd daarmee het gezicht van het Ford-debacle, en eens te meer de directe stem van ‘de arbeider’ in het parlement.

De indrukwekkende toespraak en het arbeidersverleden genereerde echter ook een keerzijde: het politieke merk ‘Kitir’ dreigde te worden gereduceerd tot het ‘Ford-meisje.’

In commissiewerk en lokaal was de actieradius van de politica ondertussen al veel ruimer, maar de collusie met Ford in nationale media dreigde contraproductief te worden: Ford is inmiddels immers ook gesloten, die strijd is gestreden. Kitir had mogelijkheden om zich binnen de fractie op ruimere thema’s te profileren, zoals jonge gezinnen, alleenstaanden, de precaire middenklassers en de leef-werkbalans voor de meest kwetsbaren. Maar het was moeilijk om uit haar eigen Ford-schaduw te treden.

Met het fractieleiderschap kan de politica nu voluit gaan voor het hele scala linkse antwoorden op de centrumrechtse regering. Fractieleiders spreken over alle thema’s, en zijn de kapitein van de ploeg: ze kan zichzelf dus eindelijk vervolmaken in deze nieuwe setting.

Kitir is van Marokkaanse afkomst. Haar vader werkte in de Limburgse mijnen. Ze verloor reeds op jonge leeftijd haar beide ouders. Haar grote familie van broers en zussen woont in en rond Maasmechelen.

Ja, we kennen nu de hele falanx van de nieuwe SP.A. Twee weken geleden stelde John Crombez zijn nieuwe kopploeg voor in Boom. Oude en nieuwe bekenden uit alle provincies. Kitir was daar echter niet aanwezig en dat verbaast enkele aanwezige Wetstraatwatchers. Twee weken later kennen we ook haar ambitieuze rol.

Over Karin Temmerman als fractieleider vielen binnen en buiten de partij het voorbije jaar twijfels te registreren. Ze is lokaal zeer populair maar wist nationaal onvoldoende garen te spinnen uit de nochtans hapklare doelkansen die de meerderheid creëerde. Er waren ook vragen over de toon en de stijl van haar interventies, die vaak zeer heftig waren maar te zelden bijbleven.

Daarmee heeft Crombez alle posten bezet: de boegbeelden, de fractieleiders, de provinciale voortrekkers. Met deze ploeg wil hij de verkiezingen winnen van 2018 en 2019.

Crombez wil de partij scheppen van ‘de mensen’, of beter ‘de gewone mensen.’ Zijn keuze bij de voorstelling van de nieuwe ploeg viel op een cafeetje in een oude steenbakkerij waar nu sociale projecten georganiseerd worden: gewoon, bescheiden, volks.

Kitir past in die casting: ze kan teren op het arbeidersverleden om het beeld van ‘authentiek’ links aan te scherpen. Ze draagt ook geen politieke erflast: ze is niet de dochter van deze of gene, ze is een self made jongedame, en ze heeft ervaring zonder ooit een uitvoerend mandaat te hebben uitgeoefend.

Dat Crombez goed weet dat politiek gemaakt wordt door mensen. Zijn vernieuwing is nu wel heel ondubbelzinnig duidelijk. Hij heeft de machtsverhoudingen in zijn partij doorheen gehaald en niemand kan hem daarin tegenspreken, gegeven zijn sterke score in de voorzittersverkiezing. Hij teert op zeer veel krediet en kan zijn gang gaan – hetgeen hij ook doet.

Je kan vernieuwen met congressen en meetings, maar het zijn uiteindelijk de mensen, de kopstukken die het zullen moeten waarmaken. En dat geldt net zo voor de kiezers: mensen stemmen op mensen. In zijn HR-politiek is de SP.A nu al grondig vernieuwd, het congres dat er zit aan te komen kan dat inhoudelijk slechts wat larderen, net als de plannen ‘om met iedereen in de samenleving’ te spreken.

Ook goed om weten: Kitir zal nu in de kamer tegenover Zuhal Demir zitten, maar binnenkort ook provinciaal, tijdens de nationale verkiezingen van 2019. Demir heeft aangekondigd naar Genk te verhuizen, hetgeen haar veel meer politieke mogelijkheden biedt dan het met N-VA-kopstukken al overbevolkte Antwerpen.

Beide dames delen aspecten van hun profiel: kamerlid, dame, vrij jong, stevige debaters, allochtone roots, Limburgse afkomst en een carrière opgebouwd ondanks kwetsbare startkansen. Maar ze verschillen ideologisch diametraal van elkaar: ondubbelzinnig rechts versus ronduit links.

Limburg zal voor een duidelijke keuze staan in 2019.