Wat als de regering valt?

Charles Michel © Belga
Stavros Kelepouris
Stavros Kelepouris Journalist Knack.be

Vervroegde verkiezingen, een minderheidskabinet of een oplossing à la Belge: als de regering valt over het migratiepact van de VN, liggen alle opties op tafel.

Het VN-migratiepact zorgt voor diepe verdeeldheid in de regering-Michel. Tenzij de premier een creatieve oplossing uit zijn hoed kan toveren, lijkt een val van de regering in de sterren geschreven. Wat moet er dan gebeuren?

Scenario 1: Nieuwe verkiezingen

Als Charles Michel geen meerderheid meer achter zich krijgt in het parlement, kan hij het ontslag van zijn regering aanbieden bij de koning. Die kan nog tijd kopen voor een eventueel compromis door het ontslag even in beraad te houden. Als de koning het ontslag aanvaardt, wordt het parlement ontbonden en volgen veertig dagen later federale verkiezingen. De Vlaamse en Europese verkiezingen zijn nog steeds voor mei 2019.

‘De evidente uitweg,’ volgens professor Carl Devos (UGent). ‘Dat betekent meteen ook dat er geen nieuwe federale regering komt tot de formatie voor de Vlaamse regering ook kan starten. De regering-Michel wordt intussen een regering in lopende zaken, tot er een nieuwe is – dat zal niet voor de herfst zijn. Dan verlies je bijna een volledig politiek jaar, waarin geen drastische beslissingen genomen kunnen worden. Onder andere voor de begroting is dat geen fijne gedachte.’

Sinds 2014 zetelt het parlement vijf jaar, om zo de Vlaamse en federale verkiezingen samen te laten vallen. Vervroegde federale verkiezingen maken dat effect nu al weer ongedaan. ‘Het gevolg zou zijn dat we over vijf jaar automatisch weer met gesplitste verkiezingen zitten. Eigenlijk hebben we dan tot in de eeuwigheid gesplitste verkiezingen, tenzij er op ergens op het juiste moment een Kamer wordt ontbonden om het weer recht te trekken.’

Scenario 2: Regering doet voort zonder N-VA

N-VA stapt uit de regering, maar Open VLD, CD&V en MR doen samen de rit uit. ‘We betreden dan onbegane paden. Dat vergt creativiteit,’ aldus Devos. Om nog beslissingen door het parlement te krijgen, moet de regering wel op zoek naar een partner.

In dit scenario zijn er twee alternatieven. Primo: de oppositie depanneert Charles Michel. ‘Dat lijkt me erg moeilijk. De oppositie heeft vierenhalf jaar tegen de regering gestreden, en dan moet ze voor vier maanden lid worden? Je kan dan tijdens de campagne de verdienste van de regering niet claimen én niet geloofwaardig kritiek formuleren. Wie zou zo gek zijn om dat te doen?’

Het ‘minst onwaarschijnlijke’ scenario volgens Devos: een minderheidskabinet met gedoogsteun van N-VA. ‘De premier kan dan naar Marokko vliegen, want hij heeft daarvoor geen meerderheid in het parlement nodig. De regeringspartijen moeten dan met N-VA proberen af te spreken om in een aantal lopende dossiers – de arbeidsdeal, het investeringspact – met gedoogsteun beslissingen mogelijk te maken.’

Naast heel veel nadelen – de regering zou zich voortdurend gegijzeld voelen door N-VA – zijn er ook enkele interessante voordelen. Charles Michel bewijst op die manier dat hij niet de handpop is van N-VA, en die partij toont zich principieel in haar migratiestandpunten. Bovendien kan iedereen zich verantwoordelijk tonen door verkiezingen te vermijden.

Scenario 3: De wildcard

Als er naar goede Belgische gewoonte weer tot in de vroege uren vergaderd wordt, valt niet uit te sluiten dat ook een oplossing à la Belge uit de bus komt. ‘Misschien verzinnen ze nog iets nieuws. We hebben geleerd dat de Belgische politiek in het diepste uur van de nacht creatief kan zijn. Het systeem wordt weer eens uitgerokken tot zijn extreme proportie, en dan zien we wel wat er gebeurt.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content