Op Rock Werchter ging dit weekend de ene na de andere rockgroep tekeer tegen het geweld van het Israëlische leger in Gaza. Maar waarom was er zo weinig steun voor Kiev? Waarom riep niemand ‘Free Ukraine’?
Gaza is in, Kiev is out. Dat zou de cynische conclusie kunnen zijn van de dagenlange verslaggeving over Rock Werchter, een van de bekendste muziekfestivals van België. Veel aandacht ging naar de politieke boodschappen op het podium. De Britse Lambrini Girls riepen ‘Fuck the IDF’ – dat is het Israëlische leger – en ‘Free Palestine’. De Ieren van Fontaines DC gaven op het grote scherm de boodschap mee: ‘Israël pleegt genocide, gebruik je stem.’ Onze eigen Sylvie Kreusch had een grote paraplu mee met watermeloenprint. Het Antwerpse duo Glintsal projecteerde de Palestijnse vlag. Maar hoe zou de Oekraïense president Volodymyr Zelensky zich voelen bij de stilte over Odessa, Charkiv of Kiev?
Ruimte voor twee oorlogen
In het licht van de horror in Gaza – het IDF vermoordt elke dag onschuldige Palestijnen – waren de boodschappen op het festival dit weekend luid en overtuigend. Maar waarom voelde niemand op Rock Werchter zich geroepen om ‘Free Ukraine’ te scanderen? In de hoofden van de festivalgangers moet toch ruimte zijn voor twee oorlogen om zich zorgen over te maken?
Op de eerste dag van Rock Werchter was Zelensky in Denemarken, dat de komende zes maanden het Europese voorzitterschap zal waarnemen. En hij was er met een reden. Hij heeft dringend meer Europese steun nodig.
Het goede nieuws is dat een aantal Europese landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk en Duitsland, extra inspanningen doen. Europese leiders overleggen met de Amerikanen of zij bij hen wapens en luchtafweer zouden kunnen kopen, om door te verkopen aan Oekraïne. Er wordt gewerkt aan Europese alternatieven voor het Amerikaanse wapentuig, maar die zijn voorlopig nog technologisch inferieur. Met de Denen gaan de Oekraïners meer wapens coproduceren. Zweden en Letland hebben forse nieuwe steunpakketten toegezegd.
Het Russische leger gebruikt sinds kort veel meer gifgas om Oekraïense soldaten uit de loopgraven te krijgen.
101 drones
Het slechte nieuws is dat de Russische president Vladimir Poetin zondagnacht opnieuw Kiev, Charkiv en de haven van Mykolaiv met drones bestookte. Maandagochtend had Zelensky het op X over de 101 drones die Rusland de nacht ervoor had gelanceerd, vooral van Iraanse makelij. In een appartementsgebouw in Charkiv raakten 27 mensen gewond, onder wie een meisje van drie jaar oud. In Odessa viel een dode. Ook morgen zullen er weer nieuwe slachtoffers vallen in Oekraïne.
Dat Europese rockgroepen zwijgen over Oekraïne lijkt een detail, maar het is een symptoom. Samen met de aandacht voor de oorlog in Oekraïne is ook de westerse steun voor Zelensky aan het afnemen. Vorige week kondigden de Amerikanen aan dat ze stoppen met wapenleveringen. De officiële reden was dat de reserves van het Amerikaanse leger te klein worden. Het Pentagon kan het zich niet langer veroorloven om bijvoorbeeld Patriot-raketten (luchtafweer), of HIMARS-systemen (langeafstandswapens) naar Oekraïne te sturen. Amerika heeft ze zelf nodig, zo klonk het.
Tweede front
Iedereen kent de echte reden. De Amerikaanse president Donald Trump is helemaal niet zo geïnteresseerd in het lot van de Oekraïense bevolking. Vrede wil hij wel, maar hij kan alleen maar druk zetten op het Oekraïense kamp, niet op Poetin. Ook het zesde telefoongesprek van Trump met de Russische president leverde vorige week niets op. Na afloop stuurde Poetin 539 drones naar Oekraïne – een record. Zelfs Trump begint te beseffen dat er niet snel vrede zal komen.
Na meer dan drie jaar vernietigende Russische agressie, met een veelvoud van het aantal Palestijnse doden, is niemand nog verrast door de toenemende westerse stilte over de Russische agressie. Bij de aanslag van Hamas bijna twee jaar geleden, waarbij 1200 mensen gruwelijk werden vermoord, wist Zelensky meteen hoe laat het was. Hoewel Gaza duizenden kilometer van Kiev is verwijderd, was er in de strijd om de westerse aandacht plots een tweede front geopend. Dat heeft gevolgen tot op de dag van vandaag, van het Witte Huis, over de Europese hoofdsteden, tot aan de wei van Werchter.
Gifgas
Gelukkig is aandacht geen ‘zero-sum game’ waarin de steun voor het ene onderdrukte volk ten koste moet gaan van de steun voor het andere. Maar dat vraagt wel inspanningen. Tegelijk de druk op Tel Aviv én de steun voor Kiev opvoeren, dat blijft de boodschap. Wie nog naar verontwaardiging op zoek was: het Russische leger gebruikt sinds kort ook veel meer gifgas om Oekraïense soldaten uit de loopgraven te krijgen. En dan neer te schieten.
We moeten de Belgische defensie-uitgaven opschroeven, daar is iedereen het over eens. Maar vandaag is de beste defensie onze steun aan Kiev.
