‘Voor wie hoopt op een mooie oude dag belooft het nog spannend te worden’

Bij hun terugkeer uit vakantie profileren de partijen van de regering-De Croo zich in het pensioendossier. Voor iedereen die hoopt op een mooie oude dag belooft het nog spannend te worden.

‘Mijn loopbaan moet nog beginnen, maar eerlijk gezegd denk ik al vaak aan later: zal er dan nog geld zijn voor mijn pensioen? Ik hoop dat er nog iets overblijft als ik veertig jaar of langer heb gewerkt. Ik denk niet dat het wettelijk pensioen toereikend zal zijn, dus vanaf het moment dat ik echt geld verdien, zal ik sparen voor later.’

Het is de getuigenis van Amir Bachrouri die over twee weken verschijnt in Investeren in de eerste helft van je leven, een boek van Michaël Van Droogenbroeck en ondergetekende over het belang van de keuzes die je op jonge leeftijd maakt in geldzaken. De negentienjarige Bachrouri is voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad. Hij is zich ervan bewust dat je het best zo jong mogelijk begint te sparen met het oog op de oude dag, want het wettelijk pensioen zal niet volstaan. Bovendien denkt de regering erover om de spaarpotjes die je aanlegt via een aanvullend pensioenplan en pensioensparen extra te belasten.

Het is al langer duidelijk: de wettelijke pensioenen zijn in vele gevallen te laag en tegelijkertijd dreigen ze onbetaalbaar te worden. Een noodlottige combinatie. Daarom lanceerde de paarse regering-Verhofstadt twintig jaar geleden het Zilverfonds. Dat moest een spaarpotje worden tegen de stijgende vergrijzingskosten maar bleek een lege doos. In 2013 volgde dan de Commissie Pensioenhervorming, maar met de voorstellen van de betrokken professoren werd niets gedaan. Tussendoor was er in 2011 nog de tragikomische schertsvertoning van minister van Pensioenen Michel Daerden (PS) in de Senaat: lallend had hij het over een ‘groenboek’ voor de pensioenen dat zou uitmonden in een ‘witboek’. Het bleek letterlijk dronkemanspraat, zoals u op YouTube kunt zien.

Dat de regering-De Croo er nu werk van maakt, komt dan ook niets te vroeg. In het regeerakkoord heet het dat ‘de regering zich (zal) inspannen om de verschillende regelingen – werknemers, ambtenaren, zelfstandigen – op mekaar af te stemmen, met respect voor verworven rechten. We streven naar het verhogen van de laagste pensioenen en het minimumpensioen.’ Let op de woorden ‘inspannen’ en ‘streven’, dat is dus geen resultaatsverbintenis. Er staat ook dat de minister van Pensioenen ’tegen 1 september 2021 een concreet voorstel aan de Ministerraad (zal) voorleggen’. Dat is de dag waarop deze Knack verschijnt.

Terwijl minister van Pensioenen Karine Lalieux (PS) de laatste hand legt aan een pensioenhervorming, nemen de spanningen tussen de coalitiepartners toe. Vorige week verklaarde Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert dat wie een minimumpensioen krijgt ‘minstens 20 jaar effectief moet hebben gewerkt’. Het woordje ‘effectief’ is belangrijk, want vandaag moet je daarvoor een loopbaan van 30 jaar hebben, maar tellen ook de zogenaamde ‘gelijkgestelde periodes’ mee, zoals ziekte, werkloosheid en gemotiveerd tijdskrediet. En bij een Belgische werknemer bestaat zowat een derde van zijn loopbaan uit gelijkgestelde periodes. De PS bestempelde de uitspraak van Lachaert als ‘een provocatie’: ‘Het is een onrechtvaardig voorstel dat mensen dubbel bestraft voor periodes van zorg voor het gezin of werkloosheid, waar ze niet zelf voor kozen’, aldus vicepremier Pierre-Yves Dermagne. Benieuwd hoe de regering daaruit raakt.

Verder wordt het uitkijken naar wat er zal gebeuren met het aanvullend pensioen (de tweede pensioenpijler) en het pensioensparen (de derde pijler). Veel mensen bouwen vandaag op die manier een spaarpotje op voor later, om het povere wettelijk pensioen (eerste pijler) aan te vullen. Minister Lalieux gaf al te kennen dat ze de belastingvoordelen die daarvoor gelden wil afbouwen. Dat betekent dat zelf sparen voor later minder aantrekkelijk zal worden. Jongeren als Bachrouri zullen het graag horen.

Het pensioendossier is maar een van de delicate dossiers waarin de regering- De Croo dringend knopen moet doorhakken. Er zijn ook nog de kernuitstap, de fiscale hervorming en de begroting. Maar geen enkel onderwerp beroert jong en oud zozeer als hun pensioen. Dat de vorige regeringen zo onverantwoord omsprongen met de toekomst van onze pensioenen wil niet zeggen dat de regering-De Croo zich dat ook kan permitteren. Integendeel.