‘Je moe nie huil nie, je moe nie treur nie, die Stellenbosse kerels kom weer!’ Met een regel uit een Afrikaans lied maakte premier Bart De Wever zijn terugkeer bekend op sociale media.
De Zuid-Afrikaanse vakantie van de N-VA’er moet zowat het meest becommentarieerde uitje van een Belgische politicus zijn in lange tijd. Terwijl De Wevers coalitiepartners de druk opvoerden rond de humanitaire catastrofe in Gaza, liet de eerste minister zich niet vermurwen. Vragen om een virtuele ministerraad bijeen te roepen, bleven onbeantwoord. Volgens politoloog Bart Maddens (KU Leuven) beging De Wever geen fout. ‘Als er iemand recht had op een paar weken vakantie met zijn gezin, dan is hij het wel.’
Was zijn stilzwijgen ongepast gezien de ernst van de situatie?
Bart Maddens: Voor alle duidelijkheid: een premier kan nooit 100 procent onbereikbaar zijn. Als er een grote binnenlandse ramp gebeurt, denk aan de overstromingen in Wallonië, dan is het normaal dat de eerste minister uit vakantie terugkeert. Maar hier gaat het om een buitenlands conflict. Voor iemand die een hels jaar achter de rug heeft – met verkiezingen, onderhandelingen, een zomerakkoord – is enkele weken vakantie geen overbodige luxe. Ik zag opmerkingen passeren die weinig sympathiek waren en zelf iets kleinzieligs hadden.
‘De situatie in Gaza en elders in Palestina kent geen vakantie’, zei minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot (Les Engagés) in het parlement.
Maddens: Dat bedoel ik dus. En dat terwijl de probleemstelling niet heel urgent was. Uiteraard zijn er belangrijke evoluties op het terrein en is de situatie in Gaza ernstig. Maar de kwestie over het Belgische standpunt rond Gaza en de erkenning van Palestina kon echt wel een week of langer wachten.
Frans president Emmanuel Macron wil Palestina erkennen op de algemene vergadering van de Verenigde Naties in september. Ziet u de N-VA dat ook doen?
Maddens: Wat betreft economische sancties en inreisverboden voor radicale ministers in de regering-Netanyahu, is er binnen de N-VA een en ander verschoven – uiteraard onder invloed van de omstandigheden in Gaza. Maar een eenzijdige erkenning van Palestina zie ik niet gebeuren. De N-VA én de MR zijn daar altijd vrij duidelijk over geweest. Het zou ook ronduit gênant zijn voor de MR van Georges-Louis Bouchez, die in de vorige centrumlinkse Vivaldi-regering de erkenning heeft kunnen tegenhouden.
‘De oude Volksunie was in de vorige eeuw solidair met kleine volkeren, maar dat ging nauwelijks over Palestina.’
Stevent Arizona af op een regeringscrisis? Conner Rousseau (Vooruit) sluit die niet uit.
Maddens: De kans is klein dat de regering valt over deze kwestie. Maar als men de emotie verder aanblaast, vergroot de kans op een incident. Dan heb je aan een vonk genoeg om de boel te doen ontploffen. Vooruit, CD&V en Les Engagés spelen een gevaarlijk spel. Door dit op de spits te drijven, riskeer je een Marrakesh-scenario waarbij een symbooldossier uitgroeit tot een regeringsval. Bovendien gaat het hier om een zwart-witzaak. Waar je via economische sancties nog technische akkoorden kunt vinden, is wel of niet erkennen een binaire keuze: ja of nee.
Verschillende peilingen tonen aan dat de bevolking scherper is voor Israël dan onze regering. Onderschat De Wever het maatschappelijke belang van Gaza, zeker voor de jongere generaties?
Maddens: Bij de linkerzijde, progressieven en het middenveld leeft dit sterk. Maar ik denk niet dat partijen die de regering doen vallen electoraal kunnen profiteren. Want wat is belangrijker voor de brede bevolking: de socio-economische hervormingen die er eindelijk komen of het grotendeels symbolische dossier van het Belgische standpunt over Gaza?
Pleegt de N-VA verraad aan de idealen van de Volksunie, die streed voor zelfbeschikkingsrecht voor volkeren zoals de Palestijnen?
Maddens: Ik heb het gevoel dat de geschiedenis wat wordt herschreven. De oude Volksunie en de brede Vlaamse Beweging was in de vorige eeuw solidair met kleine volkeren, maar dat ging nauwelijks over Palestina. In de eerste plaats ging het over Europese volken: Baskenland, Catalonië, Wales, Zuid-Tirol, de Sovjet-deelstaten… Bovendien was er sinds de jaren ‘50 sympathie vanuit het Vlaams-nationalisme voor de joodse gemeenschap. Dat was ook wederzijds. Louis Davids, de eerste hoofdredacteur van het Belgisch Israëlitisch Weekblad, was een flamingant die ijverde voor het Nederlands binnen de Joodse gemeenschap. Ook het schuldgevoel voor de collaboratie speelde mee in de sympathie voor de nieuwe staat Israël. De houding van de N-VA tegenover Israël komt dus echt niet uit de lucht gevallen.
‘Voor iemand als De Wever, die een hels jaar achter de rug heeft, is enkele weken vakantie geen overbodige luxe.’
