De regering-De Wever zal de beperking van de werkloosheid tot twee jaar wellicht gefaseerd moeten uitrollen. ‘Het was dit of de absolute chaos’, zegt de socialistische vakbond ABVV.
Afgelopen nacht bereikte de federale regering geen akkoord over de invoering van de beperking van werkloosheid in de tijd. Zoals bekend wil de regering-De Wever een limiet van twee jaar zetten op de werkloosheidsuitkering. Ruim 100.000 mensen zouden worden getroffen. Zij wonen vooral in Brussel en Wallonië. Eerder al noemde premier Bart De Wever (N-VA) de hervorming het ‘koninginnenstuk’ van zijn regering.
De afgelopen maanden werd duidelijk dat overheidsinstellingen niet klaar zijn voor de grote omwenteling. De regering houdt er rekening mee dat een derde van de getroffen mensen zal aankloppen bij de OCMW’s. Dat leidde tot zenuwachtigheid bij de lokale besturen, die de OCMW’s bestieren. De regering voorziet financiële compensaties, maar het is lang niet zeker of die zullen volstaan.
‘Paniek begint toe te slaan over beperking werkloosheid in de tijd’: is uitstel nog mogelijk?
Dit weekend kwam daar de noodkreet van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) bij. De Franstalige zakenkrant L’Echo kon een nota van de RVA inkijken waaruit bleek dat het informaticasysteem niet op punt dreigt te staan tegen 1 januari 2026, de dag dat de hervorming moet ingaan. Hun kritiek kwam bovenop de vraag van arbeidsbemiddelingsdiensten Forem en Actiris, de Waalse en Brusselse tegenhangers van de VDAB, om de beperking van de werkloosheid uit te stellen.
Minister van Werk David Clarinval (MR) heeft oren naar de verzuchtingen. Hij legde verschillende scenario’s op tafel bij de kern, de vergadering van de belangrijkste ministers. De meest haalbare kaart lijkt nu om de hervorming gefaseerd uit te rollen. Zo zouden mensen die het langst werkloos zijn hun uitkering al op 1 januari verliezen. Daarna zouden stapsgewijs meer mensen volgen.
Toch kwam er nog geen witte rook. Volgens twee verschillende regeringsbronnen ligt de N-VA dwars. De partij van de premier zou het minst geneigd zijn om te morrelen aan de invoering. Andere partijen binnen de regering zouden zelfs niet weigerachtig staan tegenover een volledig uitstel van verschillende maanden. ‘We moeten ervoor zorgen dat mensen geholpen worden en dat de bevoegde instanties daar de tijd voor krijgen’, klinkt het op een kabinet.
‘Het is goed dat de regering tot inzicht is gekomen. Je kunt niet van vandaag op morgen 100.000 mensen treffen.’
Volgens de socialistische vakbond ABVV bewijzen de plannen van Clarinval ‘dat er geen rekening is gehouden met de praktische uitvoerbaarheid van deze ideologische maatregel’, zegt federaal vakbondssecretaris Raf De Weerdt. De vakbond is gekant tegen de hervorming en plant juridische actie. ‘Wij blijven erbij dat deze hervorming juridisch zal sneuvelen. Maar zolang dat niet gebeurt, is het goed dat de regering tot inzicht is gekomen om ze geleidelijk uit te rollen. Je kunt niet van vandaag op morgen 100.000 mensen treffen. Het was dit of de absolute chaos.’
Beperking werkloosheid in de tijd: ‘We dreigen die groep mensen helemáál te verliezen’
Socialistische trofee
De financiële impact van een gedeeltelijk uitstel is niet bekend. In elk geval verwacht de regering heel wat inkomsten door de beperking van de werkloosheid – op kruissnelheid gaat het om 2 miljard euro per jaar.
Extra redenen voor het uitstel zijn de uitzonderingen. Zo mogen mensen met een kunstenaarsstatuut en 55-plussers die aan voldoende gewerkte dagen komen niet getroffen worden. De Raad van State stelde in een advies op het wetsontwerp al vragen bij die uitzonderingen, en of die wel voldoende verantwoord worden. In het algemeen formuleerde de Raad geen fundamentele bezwaren tegen de hervorming. ‘Al gaf de Raad zelf aan dat ze slechts een beperkt onderzoek voerde’, riposteert De Weerdt.
Uitstel of geen uitstel: de beperking van de werkloosheid blijft gekoppeld aan de meerwaardebelasting. Dat wordt bevestigd binnen Vooruit. Eerder al had partijvoorzitter Conner Rousseau die koppeling expliciet gemaakt. De meerwaardebelasting van 10 procent is een van de socialistische trofeeën binnen de Arizona-coalitie van N-VA, Vooruit, CD&V, Les Engagés en MR. Op termijn moet ze 500 miljoen euro opleveren.
Uitstel of geen uitstel: de beperking van de werkloosheid blijft gekoppeld aan de meerwaardebelasting.
Maar de onderhandelingen verlopen stroef. Verschillende partijen proberen te morrelen aan de modaliteiten die werden afgesproken in het regeerakkoord. Zo pleitte CD&V-voorzitter Sammy Mahdi voor een vrijstelling van 20.000 euro in plaats van de 10.000 euro uit het regeerakkoord. Minister van Financiën Jan Jambon (N-VA) schreef in de eerste versie van zijn ontwerptekst dan weer een vrijstelling in voor wie zijn aandelen tien jaar of langer in portefeuille houdt.
Tegelijkertijd drukte minister van Begroting Vincent Van Peteghem (CD&V) zijn bezorgdheden uit over de inkomsten. In een advies aan Jambon waarschuwde hij begin deze maand voor te veel uitzonderingen in de wet die een bom leggen onder de verhoopte inkomsten.
Zowel de beperking van de werkloosheid als de meerwaardebelasting worden het best zo snel mogelijk afgeklopt. De vereiste adviezen en de goedkeuring in de Kamer gebeuren idealiter vóór het zomerreces.
‘De meerwaardebelasting kan juridisch aangevochten worden, net als de voorrangsregels in de Vlaamse kinderopvang’: beluister de nieuwe aflevering van ‘Tussen Wetstraat en Wall Street’