Please write your introduction text here
De Vlaamse regering heeft een akkoord bereikt over de begroting voor volgend jaar. Dat meldt Vlaams minister-president Matthias Diependaele (N-VA) op X. “We hebben zojuist een belangrijk akkoord bereikt na lange maar constructieve begrotingsbesprekingen. Vlaanderen kijkt ambitieus naar de toekomst”, aldus Diependaele. Met een begrotingsakkoord op zak kan Diependaele maandagmiddag om 14 uur zijn Septemberverklaring afleggen in het Vlaams Parlement. Een van de moeilijkste knelpunten was de verhoging van de zorgpremie. Die zou in 2026 voor de meeste mensen met ongeveer 35 euro verhogen tot 100 euro per jaar. Voor de meest kwetsbaren blijft de verhoging beperkt tot enkele euro’s.
De voorbije dagen zocht de Vlaamse regering naar 1,5 miljard euro om de begroting van volgend jaar op koers te houden voor het beoogde evenwicht in 2027. Voor het Vlaamse niveau een vrij ongeziene inspanning. Waar de regering-Diependaele precies zal besparen en op welke extra inkomsten er wordt gerekend, zal in de Septemberverklaring toegelicht worden. Maar enkele zaken zijn al wel uitgelekt. Aan de uitgavenkant is het onder meer de bedoeling om gepland beleid, zeg maar geplande investeringen, uit te stellen. Dat moet enkele honderden miljoenen uitsparen. Verder wil de overheid besparen op zichzelf door efficiënter te werken. Zo zou er ongeveer 100 miljoen euro gesnoeid worden in de werking van het overheidsapparaat, met name door minder consultants in te schakelen en door ambtenaren die met pensioen gaan niet te vervangen. Verder zet de regering stevig de knip in de subsidies. Eerder was voorzien om vanaf volgend jaar 70 miljoen euro te halen uit het hervormen en schrappen van subsidies. Maar daar zou nu 140 miljoen extra bijkomen.
Een van de vele Vlaamse subsidies is de kortingsbon op energiezuinige huishoudtoestellen, de veelbesproken ‘frigobon’. Die mag voor Vooruit op de schop, als er een verlaging komt van de elektriciteitsfactuur, met name dan via de hernieuwde aanval op de oversubsidiëring van zonnepanelen bij grote bedrijven. Minister van Energie Melissa Depraetere (Vooruit) kondigde eerder al aan dat ze op die manier nog deze legislatuur 290 miljoen euro uit de factuur wil halen. De schrapping van de ‘frigobon’ zal volgend jaar maar een besparing van enkele miljoenen euro opleveren, maar is symbolisch wel van belang. Ook de schrapping van de jaarlijkse schoolbonus (de vroegere schoolpremie) , die afhankelijk van de leeftijd tussen de 23 en 70 euro bedraagt, lag zondag nog op tafel. Of die bonus ook effectief is gesneuveld, is nog onduidelijk. Aan de inkomstenkant is het onder meer de bedoeling de kilometerheffing voor vrachtwagens te verhogen. Daar wordt volgend jaar gerekend op 90 miljoen euro extra inkomsten. Vanaf 2027 zou het zelfs gaan om 180 miljoen euro. Er komt ook een verhoging van de zorgpremie. Dat is de premie die elke Vlaming jaarlijks via zijn zorgkas betaalt voor de Vlaamse Sociale Bescherming. Dit jaar bedraagt de premie 64 euro (of 32 euro voor mensen die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming). Na heel wat discussie en gecijfer zou de standaardpremie in 2026 gaan naar 100 euro. Voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming blijft de stijging erg beperkt. Zij zouden volgend jaar 35 euro betalen (tegenover 32 euro nu). Wat de geplande hervorming en verlaging van de erfbelasting betreft, wordt voor volgend jaar een veel lager bedrag ingeschreven dan de eerder geplande 242 miljoen euro. Het zou eerder gaan om enkele tientallen miljoenen euro. Er is sprake van een gefaseerde verlaging, waarbij nog verschillende pistes op tafel lagen. De bedoeling zou zijn om voorrang te geven aan “de mensen die dat het meeste nodig hebben”. Daarbij wordt gedacht aan kinderloze singles en aan de langstlevende partners. Het is afwachten wat er nu finaal is afgeklopt.
Tegelijk is het de bedoeling om misbruiken uit het systeem van de erfbelasting te halen, met name dan uit het gunstregime voor familiale vennootschappen. Door die misbruiken aan te pakken, zou de oefening op de erfbelasting alvast volgend jaar budgetneutraal kunnen zijn zoals Vooruit had gevraagd. Verwacht wordt dat er ook over het ‘verruimd inkomensbegrip’ iets in de teksten zal staan. Die term, die ook is opgenomen in het regeerakkoord, wil zeggen dat niet puur je inkomen uit arbeid als maatstaf geldt, maar een bredere waaier aan inkomsten. De Vlaamse socialisten willen vooral voorkomen dat mensen die zichzelf bijvoorbeeld via een managementvennootschap een laag loon uitkeren toch aanspraak kunnen maken op allerlei voordelen en premies. Concreet zal wie aanspraak wil maken op een bepaalde premie of subsidie vanaf volgend jaar een ‘verklaring op eer’ moeten ondertekenen dat zijn/haar inkomen beperkt is. Op die manier is er ook geen sprake van een vermogenskadaster, iets waar men zich zowel bij N-VA als bij CD&V tegen verzet.
Reactie Groen: ‘zoveelste aanval op portemonnee van gezinnen’
Groen noemt het begrotingsakkoord van de Vlaamse regering een “zoveelste aanval op de portemonnee van gezinnen”. “De regering stapelt factuur op factuur op, terwijl ze tegelijk miljarden uitgeeft aan luchthavenaandelen en wapenbedrijven”, zegt Mieke Schauvliege, de fractieleider van Groen in het Vlaams Parlement.
“De verhoging van de zorgpremie met 30 euro per persoon, tot bijna 100 euro per jaar, is alweer een nieuwe factuur die deze regering op de keukentafel van Vlaamse gezinnen legt. Na het schrappen van de korting op de kinderopvang, de stijgende drinkwaterfactuur, de bustickets die met achttien procent duurder werden en de forse prijsstijgingen in het volwassenenonderwijs, krijgen gezinnen nu opnieuw een klap. Deze regering stapelt factuur op factuur, terwijl ze tegelijk miljarden uitgeeft aan luchthavenaandelen en wapenbedrijven”, zegt Schauvliege. Groen noemt het nog pijnlijker dat beloofde uitbreidingen worden vooruitgeschoven. Zo wordt uitbreidingsbeleid voor welzijn en zorg vertraagd. Ook extra geld voor onderwijs komt later of niet. “Vooruit beloofde nooit geziene investeringen in onderwijs en welzijn. In plaats van te investeren in de toekomst, krijgen we een begroting die de verkeerde keuzes uit het verleden moet rechttrekken en de rekening doorschuift naar gewone Vlamingen.” “Dit akkoord is het resultaat van een jaar begrotingsblunders”, zegt Schauvliege ook. “Veel van de aangekondigde nieuwe inkomsten in 2025 kwamen er niet. Tegelijkertijd maakte deze regering wel miljarden vrij voor aandelen in een luchthavenbedrijf en de wapensector. Een regering die een jaar de tijd neemt om 90 miljoen euro te besparen via spending reviews, maar 1,5 miljard op enkele weken tijd wegsnijdt.” “Deze begroting had een kans kunnen zijn om te investeren in de toekomst: in klimaat en waterveiligheid, in zorg en onderwijs, in de ondersteuning van mensen met een handicap. In plaats daarvan krijgen we een begroting die systematisch de koopkracht van gezinnen uitholt en essentiële investeringen uitstelt”, besluit Schauvliege.