De Vlaamse regering heeft een akkoord bereikt over de begroting voor volgend jaar. Dat meldt Vlaams minister-president Matthias Diependaele (N-VA) op X. “We hebben zojuist een belangrijk akkoord bereikt na lange maar constructieve begrotingsbesprekingen. Vlaanderen kijkt ambitieus naar de toekomst”, aldus Diependaele.
Met een begrotingsakkoord op zak kan Diependaele maandagmiddag om 14 uur zijn Septemberverklaring afleggen in het Vlaams Parlement. Een van de moeilijkste knelpunten was de verhoging van de zorgpremie. Die zou in 2026 voor de meeste mensen met ongeveer 35 euro verhogen tot 100 euro per jaar. Voor de meest kwetsbaren blijft de verhoging beperkt tot enkele euro’s.
De voorbije dagen zocht de Vlaamse regering naar 1,5 miljard euro om de begroting van volgend jaar op koers te houden voor het beoogde evenwicht in 2027. Voor het Vlaamse niveau een vrij ongeziene inspanning.
Waar de regering-Diependaele precies zal besparen en op welke extra inkomsten er wordt gerekend, zal in de Septemberverklaring toegelicht worden. Maar enkele zaken zijn al wel uitgelekt. Aan de uitgavenkant is het onder meer de bedoeling om gepland beleid, zeg maar geplande investeringen, uit te stellen. Dat moet enkele honderden miljoenen uitsparen.
Verder wil de overheid besparen op zichzelf door efficiënter te werken. Zo zou er ongeveer 100 miljoen euro gesnoeid worden in de werking van het overheidsapparaat, met name door minder consultants in te schakelen en door ambtenaren die met pensioen gaan niet te vervangen. Verder zet de regering stevig de knip in de subsidies. Eerder was voorzien om vanaf volgend jaar 70 miljoen euro te halen uit het hervormen en schrappen van subsidies. Maar daar zou nu 140 miljoen extra bijkomen.
Frigobon op de schop
Een van de vele Vlaamse subsidies is de kortingsbon op energiezuinige huishoudtoestellen, de veelbesproken ‘frigobon’. Die mag voor Vooruit op de schop, als er een verlaging komt van de elektriciteitsfactuur, met name dan via de hernieuwde aanval op de oversubsidiëring van zonnepanelen bij grote bedrijven. Minister van Energie Melissa Depraetere (Vooruit) kondigde eerder al aan dat ze op die manier nog deze legislatuur 290 miljoen euro uit de factuur wil halen. De schrapping van de ‘frigobon’ zal volgend jaar maar een besparing van enkele miljoenen euro opleveren, maar is symbolisch wel van belang.
Schoolbonus geschrapt
Ook de schrapping van de jaarlijkse schoolbonus (de vroegere schoolpremie) , die afhankelijk van de leeftijd tussen de 23 en 70 euro bedraagt, lag zondag nog op tafel. Of die bonus ook effectief is gesneuveld, is nog onduidelijk.
Kilometerheffing voor vervuilende vrachtwagens
Aan de inkomstenkant is het onder meer de bedoeling de kilometerheffing voor vrachtwagens te verhogen. Daar wordt volgend jaar gerekend op 90 miljoen euro extra inkomsten. Vanaf 2027 zou het zelfs gaan om 180 miljoen euro.
Zorgpremie stijgt
Er komt ook een verhoging van de zorgpremie. Dat is de premie die elke Vlaming jaarlijks via zijn zorgkas betaalt voor de Vlaamse Sociale Bescherming. Dit jaar bedraagt de premie 64 euro (of 32 euro voor mensen die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming). Na heel wat discussie en gecijfer zou de standaardpremie in 2026 gaan naar 100 euro. Voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming blijft de stijging erg beperkt. Zij zouden volgend jaar 35 euro betalen (tegenover 32 euro nu).
Aanpassing erfbelasting
Wat de geplande hervorming en verlaging van de erfbelasting betreft, wordt voor volgend jaar een veel lager bedrag ingeschreven dan de eerder geplande 242 miljoen euro. Het zou eerder gaan om enkele tientallen miljoenen euro. Er is sprake van een gefaseerde verlaging, waarbij nog verschillende pistes op tafel lagen. De bedoeling zou zijn om voorrang te geven aan “de mensen die dat het meeste nodig hebben”. Daarbij wordt gedacht aan kinderloze singles en aan de langstlevende partners. Het is afwachten wat er nu finaal is afgeklopt.
Tegelijk is het de bedoeling om misbruiken uit het systeem van de erfbelasting te halen, met name dan uit het gunstregime voor familiale vennootschappen. Door die misbruiken aan te pakken, zou de oefening op de erfbelasting alvast volgend jaar budgetneutraal kunnen zijn zoals Vooruit had gevraagd.
Verruimd inkomensbegrip
Verwacht wordt dat er ook over het ‘verruimd inkomensbegrip’ iets in de teksten zal staan. Die term, die ook is opgenomen in het regeerakkoord, wil zeggen dat niet puur je inkomen uit arbeid als maatstaf geldt, maar een bredere waaier aan inkomsten. De Vlaamse socialisten willen vooral voorkomen dat mensen die zichzelf bijvoorbeeld via een managementvennootschap een laag loon uitkeren toch aanspraak kunnen maken op allerlei voordelen en premies. Concreet zal wie aanspraak wil maken op een bepaalde premie of subsidie vanaf volgend jaar een ‘verklaring op eer’ moeten ondertekenen dat zijn/haar inkomen beperkt is. Op die manier is er ook geen sprake van een vermogenskadaster, iets waar men zich zowel bij N-VA als bij CD&V tegen verzet.
Afschaffing verbouwpremies voor hoogste inkomens
Als onderdeel van de zoektocht naar 1,5 miljard euro heeft de Vlaamse regering de verbouwpremies voor de hoogste inkomens geschrapt. Dat meldt Het Laatste Nieuws en het bericht wordt door verschillende bronnen bevestigd. Dat betekent dat alleen de laagste en middeninkomens premies zullen krijgen om te verbouwen.
Vanaf 1 januari 2026 zullen de mensen met de hoogste inkomens geen verbouwpremie meer kunnen krijgen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen die in die inkomenscategorie vallen, ook zouden verbouwen zonder die premie. De Vlaamse regering zette eerder dit jaar al het mes in de verbouwpremies. Daarbij werd ook beslist om het steunpercentage voor de hoogste inkomensgroepen te verminderen vanaf 1 juli 2025.
Ontwikkelingssamenwerking met Mozambique, Marokko en Malawi uitgefaseerd
In het kader van de begrotingsoefening bespaart Vlaanderen ook op ontwikkelingssamenwerking. Dat wordt bevestigd in de entourage van de regering.
Vlaanderen geeft jaarlijks in totaal 15 miljoen euro uit aan ontwikkelingssamenwerking met Mozambique, Marokko en Malawi. De overeenkomst met dat eerste land is afgelopen en wordt niet vernieuwd en ook de twee andere landen zullen op termijn hun budget verliezen. Ook het magazine MO* en de bijhorende website verliezen hun subsidie. Het beleid voor ontwikkelingssamenwerking wordt gefocust op eenmalige tussenkomsten in landen waar bijvoorbeeld een noodsituatie heeft plaatsgevonden.
Reactie Groen: ‘zoveelste aanval op portemonnee van gezinnen’
Groen noemt het begrotingsakkoord van de Vlaamse regering een “zoveelste aanval op de portemonnee van gezinnen”. “De regering stapelt factuur op factuur op, terwijl ze tegelijk miljarden uitgeeft aan luchthavenaandelen en wapenbedrijven”, zegt Mieke Schauvliege, de fractieleider van Groen in het Vlaams Parlement.
‘De verhoging van de zorgpremie met 30 euro per persoon, tot bijna 100 euro per jaar, is alweer een nieuwe factuur die deze regering op de keukentafel van Vlaamse gezinnen legt. Na het schrappen van de korting op de kinderopvang, de stijgende drinkwaterfactuur, de bustickets die met achttien procent duurder werden en de forse prijsstijgingen in het volwassenenonderwijs, krijgen gezinnen nu opnieuw een klap. Deze regering stapelt factuur op factuur, terwijl ze tegelijk miljarden uitgeeft aan luchthavenaandelen en wapenbedrijven’, zegt Schauvliege.
Groen noemt het nog pijnlijker dat beloofde uitbreidingen worden vooruitgeschoven. Zo wordt uitbreidingsbeleid voor welzijn en zorg vertraagd. Ook extra geld voor onderwijs komt later of niet. ‘Vooruit beloofde nooit geziene investeringen in onderwijs en welzijn. In plaats van te investeren in de toekomst, krijgen we een begroting die de verkeerde keuzes uit het verleden moet rechttrekken en de rekening doorschuift naar gewone Vlamingen.’
‘Dit akkoord is het resultaat van een jaar begrotingsblunders’, zegt Schauvliege ook. ‘Veel van de aangekondigde nieuwe inkomsten in 2025 kwamen er niet. Tegelijkertijd maakte deze regering wel miljarden vrij voor aandelen in een luchthavenbedrijf en de wapensector. Een regering die een jaar de tijd neemt om 90 miljoen euro te besparen via spending reviews, maar 1,5 miljard op enkele weken tijd wegsnijdt.’
‘Deze begroting had een kans kunnen zijn om te investeren in de toekomst: in klimaat en waterveiligheid, in zorg en onderwijs, in de ondersteuning van mensen met een handicap. In plaats daarvan krijgen we een begroting die systematisch de koopkracht van gezinnen uitholt en essentiële investeringen uitstelt’, besluit Schauvliege.
Vlaams Belang: ‘Alweer hogere bijdrage van werkende Vlamingen’
‘In het land met de hoogste belastingen ter wereld wordt alwéér een hogere bijdrage verwacht van de werkende Vlamingen.’ Dat zegt Chris Janssens, fractieleider van Vlaams Belang in het Vlaams Parlement, maandag in een reactie op het begrotingsakkoord dat de Vlaamse regering zondagnacht sloot.
Volgens Janssens wordt intussen ‘niet bespaard op het politieke systeem of de transfers naar Wallonië’ en ‘blijft het dure inburgeringsbeleid gratis voor vreemdelingen’. ‘De besparingen op subsidies zijn een habbekrats’, voegt Janssens eraan toe op sociale media. ‘Vlaanderen blijft subsidieziek. En de grootste trofee van de N-VA, de verlaging van de onrechtvaardige erfbelasting, wordt afgevoerd. Grootste regeringspartij, kleinste impact.’
‘Goed dat gesneden wordt in subsidies en overheid, maar blijft peulschil’ (Vande Reyde)
Ook onafhankelijk Vlaams parlementslid Maurits Vande Reyde reageert kritisch op het akkoord dat de Vlaamse regering bereikte over de begroting. Hij verheugt zich er wel over dat de veelbesproken ‘frigobon’ werd afschaft, de kortingsbon op energiezuinige huishoudtoestellen.
‘Frigobon eindelijk afgeschaft. Dat er voorzichtig wordt gesneden in waanzinnige Vlaamse subsidieziekte en veel te grote overheid is een goede zaak. Het blijft wel een peulschil ten opzichte van wat er echt nodig is. Veel minder overheid nodig om welvaart te behouden’, aldus Vande Reyde, in een eerste reactie op sociale media.
PVDA: ‘Vlaamse regering kiest resoluut voor afbraak koopkracht’
De Vlaamse regering ‘kiest resoluut voor de afbraak van de koopkracht om haar begrotingsdoelstelling te halen’. Dat zegt Jos D’Haese, PVDA-fractieleider in het Vlaams Parlement, in een reactie op het akkoord dat de Vlaamse regering bereikte over de begroting.
‘Werkende mensen moeten meer betalen, terwijl diezelfde partijen wel miljarden vinden voor een “Defensiefonds”, gevechtsvliegtuigen en fregatten’, aldus D’Haese. Verder haalt hij ook uit naar de Vlaamse socialisten. ‘Het is onbegrijpelijk dat Vooruit, dat zegt op te komen voor de koopkracht, nu een vlaktaks van 100 euro voor zorg invoert en de schoolbonus gewoon afschaft terwijl de schoolfacturen door het dak gaan.’