De basisfilosofie van de pensioenhervorming van de federale regering is duidelijk. Op termijn moeten de stelsels voor werknemers, ambtenaren en zelfstandigen volledig gelijklopen. Maar uit de laatste details van het zomerakkoord blijkt dat er voor een groep ambtenaren een gunstiger regime blijft.
Volgens een nota die zakenkrant De Tijd kon inkijken, blijkt dat de regering de zogenaamde ‘actieve diensten’ een jaar eerder met vervroegd pensioen laat gaan. De politie, de brandweer, de loodsen en luchtverkeersleiders kunnen vanaf 2032 na 41 jaar met vervroegd pensioen – terwijl de rest 42 jaar moet werken. Hoort ook bij die actieve diensten: het onderwijspersoneel, goed voor ruim 200.000 mensen in Vlaanderen alleen. ‘Het is een toegift, maar geen cadeau met een grote strik eromheen’, zegt Nancy Libert, algemeen secretaris van de socialistische vakbond ACOD Onderwijs.
Leerkrachten zullen minstens een jaar vroeger met pensioen kunnen dan zelfstandigen of werknemers. Dat is toch een gunstregime?
Nancy Libert: Eerst en vooral: dit stond in het regeerakkoord. En dat gaat ook alleen maar over de pensioendatum. Het heeft niets te maken met ons uiteindelijke pensioenbedrag, waar geen uitzondering voor is gemaakt. Ik zie dat de regering-De Wever nu een analyse laat maken of bepaalde categorieën, zoals vrouwen, te hard getroffen worden door deze hervormingen. Ik hoop dat de maatregelen in positieve zin zullen worden aangepast.
Waarom hebben leerkrachten recht op een gunstigere pensioenregeling?
Libert: Als er in onze pensioenen wordt ingegrepen, zien wij een deel van onze bezoldiging wegvallen, want het pensioen is een soort uitgesteld loon. Uit een studie blijkt dat de lonen in het onderwijs alleen dankzij het pensioen competitief zijn met de privésector. Onderwijspersoneel heeft geen recht op salariswagens of maaltijdcheques. Zodra er dus aan het pensioen wordt getornd, is het onderwijs niet meer competitief. Als de federale regering zou beknibbelen, heb ik tegen Vlaams minister van Onderwijs Zuhal Demir (N-VA) gezegd, zullen wij aan haar deur kloppen. De minister heeft ongetwijfeld met de premier gebeld, ze zitten nu eenmaal in dezelfde partij.
Voor alle duidelijkheid: volgens de gelekte plannen zou de soepelere regeling níét voor het hoger onderwijs gelden.
Libert: Ik beschik nog niet over de teksten, maar dat zou toch niet de bedoeling mogen zijn.
‘Ik begrijp dat mensen dat niet fair vinden, maar iedereen verdedigt zijn eigen sector.’
‘Waarom zou de overheid van vloerders verwachten dat ze tot hun 67e werken, maar van leerkrachten niet? Ik vind dat beide jobs tot die leeftijd moeilijk vol te houden zijn, maar nu maakt de overheid voor de een wél een uitzondering en voor de ander niet’, zei pensioenexperte Ria Janvier in Het Laatste Nieuws. Ze vindt het niet fair.
Libert: Ze heeft gelijk. Ik vind ook niet dat vloerders tot hun 67 jaar zouden moeten werken – ik vind niet dat iemand tot die leeftijd aan de slag zou moeten blijven. Ik begrijp dat mensen dat niet fair vinden, maar iedereen verdedigt zijn eigen sector.
Zullen de leerkrachten thuisblijven op de grote demonstratie op 14 oktober?
Libert: Helemaal niet. Eerst en vooral zijn wij geen navelstaarders: wij kijken niet alleen naar onze eigen sector, maar verdedigen het collectief. Daarnaast zijn mensen niet alleen boos over het langer moeten werken, maar ook over het pensioenbedrag. In tijden van leerkrachtentekorten wringt het dat men aan het pensioen – en dus het totale loonpakket – morrelt.
‘Uit een studie blijkt dat de lonen in het onderwijs enkel competitief zijn met de privésector dankzij het goede pensioen.’
Hoeveel dreigen leerkrachten te verliezen?
Libert: Ik vind het schrijnend voor jonge mensen. Zij zijn het minst bezig met hun pensioen. ‘Tegen dat wij met pensioen gaan, zullen er nog zes regeringen passeren’, klinkt het soms. Maar wat je nu kwijt bent, zul je er moeilijk ooit weer bijkrijgen. Aangezien ze binnenkort de pensioenen willen berekenen op een carrière van 45 jaar, en niet langer op de beter betaalde laatste 10 jaar, spreek je al gauw over 500 euro netto minder per maand.
En dan is er nog de pensioenmalus, die mensen bestraft die voor hun wettelijk pensioen willen stoppen. Daarvoor zou men 35 jaar moeten werken, maar ik wil nog wel eens zien hoe die jaren precies worden bepaald. Vroeger was er een leerkrachtenoverschot in plaats van een tekort. In het onderwijs zijn er veel mensen – ook ik – die verschillende jobs bijeen hebben moeten sprokkelen om aan een halftijdse regeling te komen, of zelfs net daaronder. Ik wacht de concrete teksten dus af, want de precieze bewoordingen doen ertoe.
