Premier Bart De Wever heeft koning Filip 50 dagen extra gevraagd voor zijn begrotingsakkoord. Maar waarom zou de regering in die termijn wél slagen? ‘De Wever geeft Georges-Louis Bouchez zijn zin.’
‘Las cosas de palacio van despacio.’ De polyglot Bart De Wever (N-VA) toonde zijn talenknobbel opnieuw in de Kamer. Met een Spaanse zegswijze over hoe de politieke mallemolen langzaam draait, verantwoordde hij het zoveelste uitstel voor zijn begrotingsakkoord tegen 2030.
De Wever kwam rechtstreeks van bij de koning. Op de audiëntie deelde hij de vorst mee dat er ‘aanhoudende meningsverschillen’ bestaan over de begroting, aldus het hof achteraf in een mededeling. ‘De koning dringt er bij alle betrokken partijen op aan hun verantwoordelijkheid te nemen en hun meningsverschillen te overbruggen, zodat het land zo snel mogelijk een duidelijk begrotingstraject voor de komende jaren krijgt.’
Concreet gaat het om een nieuwe deadline: 26 december. ‘Sire, geef mij 50 dagen’, vroeg De Wever aan de koning – een allusie op de 100 dagen die premier Jean-Luc Dehaene ooit vroeg. De Wever mikt dus op een akkoord onder de kerstboom.
De Wever mikt op een kerstakkoord
In een mededeling aan het parlement zette hij de urgentie van de opdracht in de verf. In een toespraak die grotendeels in het Frans verliep, leek hij zich te richten tot één partijvoorzitter die toevallig ook Kamerlid is: Georges-Louis Bouchez (MR). ‘Wij zijn allen verkozen om alle burgers te vertegenwoordigen, en niet enkel zij die ons hebben verkozen.’
Het uitstel van de premier heeft verregaande gevolgen. Volgend jaar zal aanvangen met een budget van voorlopige twaalfden. Zeker één trimester zal elke maand maar een twaalfde van het budget van 2025 uitgegeven mogen worden – ongezien in een regering met volheid van bevoegdheden. Misschien nog verregaander is dat ook de grote pensioenhervorming wordt uitgesteld, net als de gloednieuwe meerwaardebelasting. Tienduizenden Belgen weten nog steeds niet waar ze aan toe zijn wat betreft hun pensioen.
PVDA-voorzitter Raoul Hedebouw maakte zich er vrolijk over in het parlement en zei dat het uitstel van de ‘antisociale maatregelen een grote overwinning van de sociale beweging is’. PS-fractieleider Pierre-Yves Dermagne was streng: ‘Jullie hadden acht maanden nodig voor een regeerakkoord en tien maanden om het land kopje-onder te duwen.’ Ook de groenen en Open VLD vielen De Wever aan voor de ‘ongeziene’ taferelen.
Bart Maddens (KU Leuven): ‘Zolang De Wever zijn ontslag niet aanbiedt, heeft de koning zich niet te bemoeien’
Ongewone rol van het hof
De Wever koopt tijd met hulp van de koning, en dat is opmerkelijk. Zolang de eerste minister zijn ontslag niet indient, heeft de koning grondwettelijk gezien geen rol te spelen. Dat een-tweetje tussen een Vlaams-nationalistische premier en het koningshuis is ook het separatistische Vlaams Belang opgevallen. ‘U hebt vier deadlines gemist en nu draait u opnieuw uw eigen kookwekkertje op’, aldus fractieleider Barbara Pas.
Een lichtpunt voor De Wever is dat zijn meerderheid in het parlement niet is gebroken. Na zijn tussenkomsten werd er telkens braaf geapplaudisseerd door N-VA, Vooruit, CD&V, Les Engagés en MR – ook door Bouchez. Achteraf nam de MR-voorzitter overigens ruim de tijd om iedereen die het maar wilde te woord te staan. De Wever is de ‘best mogelijke premier’ op dit moment, herhaalde hij. Maar ook: ‘Ik ben verkozen om de mensen minder te belasten, niet om extra belastingen in te voeren.’
Evenwicht tussen Bouchez en Rousseau
Het doet de vraag rijzen wat er de komende 50 dagen mogelijk is. Het doel is bekend: 10 miljard euro. Maar de gewenste recepten van De Wever evenzeer: een btw-hervorming, ingrijpen in de groeinorm in de zorg, een vorm van indexsprong, besparen op langdurig zieken. Op dit moment legt de MR daar geen geloofwaardige tegenvoorstellen tegenover die, bijvoorbeeld, een partij als Vooruit over de streep moeten trekken.
Want dat aartsmoeilijke evenwicht blijft nodig: wat De Wever toegeeft aan Bouchez, moet ook passeren bij Conner Rousseau (Vooruit).
Op dit moment legt de MR geen geloofwaardige tegenvoorstellen op tafel om een partij als Vooruit over de streep te trekken.
Binnen de meerderheid zet de nieuwe demarche van de premier hier en daar ook kwaad bloed. ‘De Wever geeft Bouchez zijn zin’, zeggen hoge bronnen bij twee regeringspartijen. Vertaald: De Wever zet de grootste criticus niet met de rug tegen de muur, maar gunt hem extra tijd.
Sommigen vinden dat Bouchez dan weer te hard geviseerd wordt. Er wordt gewezen op de tournee van N-VA-voorzitter Valerie Van Peel, die deze week in Leuven Bouchez bekritiseerde (weliswaar zonder zijn naam te noemen). Iedereen doet mee aan het spel, klinkt het: er zijn geen heilige boontjes. Al is Bouchez wel de meest luidruchtige.
Nieuw Testament van Bouchez
Er breekt nu een onduidelijke periode aan voor de regering-De Wever. In welke mate kan deze ploeg voortdoen zonder 50 dagen verlamd te worden in een periode van net-niet-lopende zaken? ‘Er zal wel wat kunnen gebeuren los van de dossiers die vastzitten,’ zegt een regeringsbron, ‘maar er zal natuurlijk heel veel energie naar de onderhandelingen gaan.’
Een andere bron stelt voor om te werken zoals tijdens de formatie: thema per thema, akkoord per akkoord, om zo te komen tot een volwaardig ‘Nieuw Testament’ – de term is van Bouchez. Of dat mogelijk is, is koffiedik kijken.
Op korte termijn heeft De Wever nog andere problemen, zoals de dronebedreiging en de bevroren Russische miljarden bij Euroclear. Zijn regering loopt alleszins averij op. ‘Niemand is meer ontgoocheld dan ikzelf’, zei De Wever in de Kamer. ‘Ik kan alleen alle partijen van de meerderheid oproepen om het nodige sérieux aan de dag te leggen. Anders zal de burger dat ons nooit vergeven. En terecht.’