De Wetstraat baadt in een gespannen sfeer. Een eerste kernkabinet over Gaza leverde niet meer dan enkele forse statements op. Tegen maandag staan de neuzen maar beter in dezelfde richting. ‘Of sancties bespreekbaar zijn voor de MR? We zullen zien.’
Zo’n twee uur zaten de belangrijkste ministers van de regering-De Wever samen over Gaza. Niemand had een doorbraak verwacht. Daarvoor lag het woensdagochtend allemaal nog te gevoelig. Verschillende toppolitici, onder wie partijvoorzitters Conner Rousseau (Vooruit) en Sammy Mahdi (CD&V), waarschuwden al voor een regeringscrisis.
Bovendien had minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot (Les Engagés) pas zijn meer dan twintig pagina’s tellende nota op tafel gelegd. Daarmee bood hij de regering een soort menukaart aan: van inreisverboden voor extremistische Israëlische ministers en importverboden uit Israël tot de snelle erkenning van Palestina tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, eind september.
De Wever houdt vast aan voorwaarden voor Palestina
Na een zomerlang zwijgen sprak premier Bart De Wever (N-VA) zich dinsdagavond in Berlijn voor het eerst opnieuw uit over de erkenning van Palestina. Een onvoorwaardelijke erkenning van Palestina – bijvoorbeeld: zonder de ontwapening van Hamas of de vrijlating van de gijzelaars – noemde hij ‘zinloos en contraproductief’.
De N-VA houdt al langer die lijn aan. Zelfs Zuhal Demir (N-VA), die in Knack pleitte voor de erkenning van Palestina, koppelt daaraan voorwaarden. Dat de eerste minister zulke taal gebruikte vlak voor een gevoelig kernkabinet, kwam toch onverwacht.
Omdat concrete beslissingen niet werden verwacht, verschoof de focus vooral naar de verklaringen bij het binnen- en buitengaan. CD&V-vicepremier Vincent Van Peteghem liet zich horen: ‘De situatie in Gaza noodzaakt ons om het Belgische standpunt bij te stellen.’
Vooruit-vicepremier Frank Vandenbroucke was scherp: ‘Het geduld van Vooruit is op. Wij vinden, met heel veel andere mensen in de wereld en met veel Israëli’s die protesteren tegen een corrupte extreemrechtse regering die alleen oorlog wil, dat het zo niet verder kan. België moet zich scharen aan de kant van die landen.’
De opvallendste oneliner kwam van minister Prévot: de erkenning van Palestina mag geen ‘blanco cheque’ zijn, ‘maar er zijn manieren om onszelf aan de juiste kant van de geschiedenis te plaatsen’.
Doelbewust of niet: dat woordgebruik moet bij de N-VA nare herinneringen oproepen. Tijdens de Marrakesh-crisis in 2018 gebruikte toenmalig premier Charles Michel (MR) dezelfde bewoordingen in zijn toespraak over het VN-Migratiepact. Wegens zijn aanwezigheid in Marrakesh stapte de N-VA uit de regering. Door zichzelf aan de ‘juiste kant van de geschiedenis’ te plaatsen, schilderde Michel de N-VA af als moreel minderwaardig.
‘De meest pro-Israëlische partij, de MR, blijft benadrukken dat haar standpunt niet veranderd is.’
MR en N-VA blijven op de rem staan
Steken die oude demonen opnieuw de kop op? Voorlopig reageert de N-VA niet. In de hele Wetstraat heerst nagenoeg radiostilte. Elke partij is bang een misstap te begaan. De discussie wordt voorlopig doorgeschoven naar de ikw’s, de werkgroepen waarin kabinetsmedewerkers de nota van Prévot over sancties tegen Israël doornemen.
De meest pro-Israëlische partij, de MR, blijft benadrukken dat haar standpunt niet veranderd is: geen onvoorwaardelijke erkenning van Palestina. Over mogelijke sancties tegen Israël of individuele ministers heerst meer onduidelijkheid. ‘Of sancties bespreekbaar zijn voor de MR? We zullen zien,’ aldus een regeringsbron. ‘Er was alleszins nog niet veel beweging vandaag’, zegt een vicepremier.
De ondertekening van de zogenaamde New York Declaration, een Frans-Arabisch initiatief dat erkenning van Palestina koppelt aan voorwaarden, ligt binnen handbereik. Tegen 5 september zou onze regering haar standpunt kenbaar moeten maken. Zelfs als de MR en de N-VA zich kritischer zouden opstellen tegenover Israël, blijft de vraag of Vooruit, CD&V en Les Engagés daarmee kunnen leven.
Alles hangt af van hoe hoog de lat wordt gelegd. Maar De Wever die in New York op het spreekgestoelte voor de VN verklaart Palestina onvoorwaardelijk te erkennen? Dat scenario is uitgesloten.
Bart Maddens over Gaza en Bart De Wever: ‘Vooruit en CD&V spelen een gevaarlijk spel’
