Nadat bekend is geraakt dat het ABVV naar het Grondwettelijk Hof stapt tegen de beperking van de werkloosheid in de tijd, zinspeelt de socialistische vakbond op een nieuwe zaak. Deze keer komt de pensioenhervorming van de regering-De Wever in het vizier.
De rode draad in de pensioenhervorming van de federale regering is duidelijk: we zullen allemaal langer moeten werken. Wie vervroegd met pensioen gaat zonder aan twee voorwaarden te voldoen – een loopbaan van 35 jaar met elk jaar 156 gewerkte dagen én in totaal minstens 7020 gewerkte dagen – riskeert een malus.
Voor mensen die geboren zijn in 1975 of later loopt die malus op tot een verlaging van het pensioen met 5 procent voor elk jaar dat ze vroeger met pensioen gaan dan hun wettelijke pensioenleeftijd – 67 jaar voor wie geboren is in 1964 of daarna.
De regering-De Wever moet de pensioenhervorming nog in tweede lezing goedkeuren en daarna moet ze nog naar het parlement. Nog niet alles is in steen gebeiteld. Premier Bart De Wever (N-VA) gaf zelf al aan dat aanpassingen mogelijk zijn, bijvoorbeeld bij de gelijkgestelde periodes. Mocht de hervorming bijvoorbeeld vrouwen buitensporig treffen, dan zou er nog aanpassingsmarge zijn.
Rechtszekerheid
Hoewel er dus nog aanpassingen mogelijk zijn, denkt de socialistische vakbond ABVV nu al aan gerechtelijke stappen tegen de pensioenhervorming. Volgens algemeen secretaris Bert Engelaar en zijn adviseurs druist een van de bouwblokken van de hervorming in tegen fundamentele rechten.
Zo gaat de regering de definitie van een loopbaanjaar herdefiniëren. Tot nu toe bedroeg één loopbaanjaar minstens 104 gewerkte of gelijkgestelde dagen. Bij de Arizona-regering worden dat er 156. Die berekening is van belang bij het aanvragen van een vervroegd pensioen.
Een aantal pensioenmaatregelen vergroot het risico op discriminatie van vrouwen, zegt het ABVV.
Wat het ABVV tegen de borst stuit, is dat de nieuwe definitie met terugwerkende kracht wordt toegepast. Werknemers die jaren geleden een klein deeltijds contract afsloten, konden toen niet weten dat een toekomstige nieuwe berekening hen zou benadelen bij het aanvragen van het vervroegd pensioen. Dat zou de rechtszekerheid schaden: burgers hebben het recht om op voorhand de juridische gevolgen van hun beslissingen te kennen.
Gelijkgestelde periodes en deeltijds werk
Ook de gelijkgestelde periodes komen in het vizier. Zo komt er een ‘plafond’ voor gelijkgestelde periodes bij de berekening van het pensioen. Dat plafond zou vanaf 2027 geleidelijk ingevoerd worden, en zal voor wie geboren is rond 1968 uiteindelijk maximaal 20 procent bedragen. Het plafond zou ook gelden voor loopbaanjaren uit het verleden. Moederschap, ziekte en zorgverloven vallen buiten het plafond, maar langdurige werkloosheid, deeltijds werk met inkomensgarantie-uitkering, brugpensioen (SWT) en landingsbanen niet.
Ook dat tast de rechtszekerheid aan, vindt het ABVV. De vakbond geeft een voorbeeld van een werknemer die op zijn 55e een halftijdse landingsbaan heeft opgenomen. Bij de pensionering vervalt mogelijk de gelijkstelling omdat het plafond wordt overschreden.
Ook vergroot een aantal pensioenmaatregelen het risico op discriminatie – direct of indirect – van vrouwen, zegt het ABVV. De pensioenmalus treft immers vooral mensen met deeltijdse baan, in hoofdzaak vrouwen.
Onzekerheid rond uitvoering en politieke gevolgen
Op welke manier het ABVV de juridische stap zal zetten, is nog niet bekend. Het sluit een nieuwe rechtszaak bij het Grondwettelijk Hof niet uit. Daarmee zou het ABVV kiezen voor dezelfde methode als bij de beperking van de werkloosheid in de tijd. Want ook die hervorming, die in januari ingaat en bijna 200.000 werklozen zal treffen, zal de vakbond aanvechten bij het Hof. Individuele werklozen zal het ABVV bijstaan om afzonderlijk ook nog naar de arbeidsrechtbank te trekken.
Vorige week zei Engelaar nog in Knack dat het ABVV niet de beperking van de werkloosheid zelf aanvalt, ‘maar in de eerste plaats een overgangsfase wil voor die tienduizenden mensen die volgend jaar hun uitkering verliezen’.
Het is koffiedik kijken of een mogelijke zaak tegen de pensioenhervorming kans op slagen heeft. De hervorming van pensioenminister Jan Jambon (N-VA) belooft sowieso een woelig begin te kennen. De Federale Pensioendienst zegt de hervorming pas te kunnen implementeren vanaf oktober 2027, een uitstel van twee jaar dus. Jambon wil, zoals afgesproken in het regeerakkoord, volgend jaar al van start gaan.
Op vraag van Kim De Witte (PVDA) bevestigde minister Jambon dinsdag in de Kamer dat de malus pas na vier maanden zal gelden indien iemand in december zijn vervroegd pensioen aanvraagt en indien de nieuwe regeling dan pas wordt goedgekeurd.
Dinsdagochtend had premier Bart De Wever (N-VA) nog een onderhoud met de sociale partners, verenigd in de Groep van Tien. Zo’n onderhoud was al van februari geleden. Volgens de vakbonden ging het om een ‘uitwisseling van visies en standpunten’.
Waarom wellicht ook uw pensioen zal dalen