Please write your introduction text here
Op de NAVO-top in Den Haag kwamen vooral de diplomatieke talenten van secretaris-generaal Mark Rutte naar voren. Hij zorgde voor een verklaring die op iets meer dan één bladzijde vijf punten bevat. Het is een verklaring waar alle leden hun gelijk in vinden.
Deze ‘Den Haag-declaratie’ wordt nog aangevuld door de actualisering van de ‘Defence expenditures and NATO 5% commitment’. Dit alles werd goedgekeurd door de 29 Europese leden, Turkije en de twee Noord-Amerikaanse landen.
Defensieuitgaven
De actualisering stelt dat alle leden in 2025 minstens 2 procent van hun bbp moeten uitgeven aan defensie. Hiervan moet minstens één vijfde naar nieuwe aankopen qua uitrusting gaan. In de actualisering staat dat deze regel in de toekomst blijft gelden. In 2024 zaten nog zeven lidstaten onder die 2 procent norm en drie landen onder de 20 procent regel.
In 2029 zal er een update komen van de huidige militaire behoeften van de NAVO, staat in punt 3 van de verklaring. Dat is dus iets voor de volgende Belgische regering en ook voor het post-Trump tijdperk.
In het begrotingsjaar 2035 dienen de NAVO-leden te voldoen aan de norm van 5 procent van het bbp voor militaire uitgaven. Dat is dus over één decennium. Nergens is een groeipad vastgelegd om dat te behalen. In punt 3 wordt ook de opsplitsing gemaakt tussen 3,5 procent voor militaire uitgaven en 1,5 procent voor infrastructuur.
Militaire uitgaven en infrastructuur
In de actualisering van de militaire uitgaven wordt dan opgesomd wat hieronder wordt verstaan.
• Militaire uitgaven: lonen en pensioenen van militairen en burgers in dienst van het leger, het beheer van de voorraden en de gebouwen en het materieel, de steun aan Oekraïne, militaire operaties en missies, de vernietiging van munitie, militaire R&D, ondersteuning van andere leden, de kosten voor deelname aan gemeenschappelijk NAVO-projecten enzovoort.
• Infrastructuur: onderhoud en bouw van kritieke infrastructuur, militaire netwerken, de uitbouw van een militaire industrie enzovoort. Hierover zal nog een woordje gepraat moeten worden om alles eens goed te definiëren. Het is ook niet duidelijk of hedendaagse investeringen in deze zaken ook kunnen worden ingebracht in de vigerende 2 procent bbp-norm. In ieder geval zal de Belgische federale regering hierover moeten overleggen met de Gewesten.
Oekraïne was niet direct de vooraanstaande gast op deze NAVO-top, maar de leden hebben hun verdere steun uitgesproken aan president Volodymyr Zelensky. Belangrijk is dat alle steun aan dit land mag aangerekend worden in het pakket van 3,5 procent bbp militaire uitgaven.
Bijstandsclausule
In het eerste punt van de declaratie wordt nog eens de trouw van alle leden vermeld aan de bijstandsclausule van artikel 5 van het verdrag.
En in het vierde punt van de verklaring wordt de nadruk gelegd op de uitbouw van een trans-Atlantische defensie-industrie. Van een eigen Europese industrie is geen sprake in de teksten.
Chinees gevaar
Traditioneel staat in de NAVO-verklaring dat het gevaar van Rusland komt, maar nu wordt er ook gewezen op het Chinese gevaar. Dit laatste is zeker te koppelen aan het dossier Taiwan. Het was ook opvallend dat landen als Australië, Japan, Nieuw-Zeeland en Zuid-Korea uitgenodigd waren voor de NAVO-top in Den Haag.
Nieuw is ook dat het eeuwig neutrale Zwitserland militair wil samenwerken met de Europese Unie.
De declaratie van Den Haag besluit in punt 5 dat de top van 2026 zal plaatsvinden in Turkije en daarna in Albanië.
Conclusie
Op korte termijn verandert er niets. We zullen de 2 procent bbp en de 20 procent-norm moeten aanhouden en dan zien wat de update geeft in het jaar 2029. Het ziet ernaar uit dat vele leden problemen gaan hebben om in het volgende decennium snel naar die 5 procent bbp te kunnen gaan. Het was zeker beter geweest om een groeipad vast te leggen om aan dat percentage te geraken.