Van de N-VA mogen treinbegeleiders, ambulanciers en andere ambtenaren pepperspray op zak hebben. Uiteindelijk wil de partij een algemene legalisering, ook voor particulieren. ‘Maar dan wel met geolocatie om misbruik te ontmoedigen’, zegt Kamerlid Jeroen Bergers.
Na de moord op de zeventienjarige Lisa in Nederland afgelopen zomer, laaide ook bij ons de discussie op over het veiligheidsgevoel van vrouwen. ‘Ik wil dat vrouwen in het donker veilig kunnen sporten, wandelen, naar het station gaan’, zei minister van Gelijke Kansen Rob Beenders (Vooruit) in september op de openbare omroep.
Ook het gebruik van pepperspray kwam toen aan bod. Pepperspray staat vandaag op de lijst van verboden wapens. Door de prikkelende vloeistof in de spuitbus – meestal afkomstig van chilipepers – raken mogelijke agressoren tijdelijk gedesoriënteerd.
België onderzoekt samen met Nederland of we pepperspray moeten legaliseren, meldde Beenders eerder deze maand. Voor ons land werkt het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen mee aan dat onderzoek, dat overigens niet alleen over pepperspray gaat. Ook de behoefte aan bijvoorbeeld straatverlichting komt aan bod.
N-VA wil getrapte aanpak
Voor de N-VA is zo’n onderzoek niet nodig. De partij werkt aan een wetsvoorstel dat pepperspray moet legaliseren voor iedereen. ‘Vrouwen zijn de meest kwetsbare slachtoffergroep, maar voor mij is de focus op vrouwen alleen niet voldoende’, zegt Kamerlid Jeroen Bergers. ‘Ook mannen kunnen zich onveilig voelen op straat.’ Hij verwijst onder meer naar mannen uit de lgbtq-gemeenschap, die eveneens kwetsbaar zijn voor geweld.
De N-VA denkt aan een getrapte legalisering. De huidige wetgeving, waardoor politiemensen en Securail pepperspray mogen dragen, moet worden uitgebreid naar andere ambtenaren. ‘Denk aan brandweerlui, ambulanciers en treinbegeleiders’, zegt Bergers. In zijn voorstel wordt een opleiding verplicht, en moet de werkgever snel kunnen ingrijpen bij twijfels over misbruik.
Ook OCMW-medewerkers moeten pepperspray kunnen dragen, vindt Bergers. Sinds de moord op een OCMW-medewerker tijdens een huisbezoek in Gent afgelopen zomer, staat hun veiligheid des te meer centraal. ‘Het onveiligheidsgevoel leeft ook in mijn stad Vilvoorde erg bij het OCMW’, zegt Bergers. ‘Maar huisbezoeken mogen niet wegvallen, dus kan pepperspray helpen om het veiligheidsgevoel te verhogen.’
‘Stel dat brandweerlui die bekogeld worden door jongeren hun pepperspray bovenhalen. Ik denk niet dat die jongelui daardoor afstand zullen nemen.’
In een volgende fase wil de N-VA pepperspray legaliseren voor iedereen. Om malafide gebruik te ontmoedigen, kijkt Bergers naar de technologie. ‘Er zijn innovatieve systemen op de markt waarbij de pepperspray gekoppeld is aan geolocatie. In mijn voorstel zou bij elk gebruik automatisch de noodcentrale worden ingelicht. Daarmee sluit je gebruik door mensen met slechte bedoelingen uit.’
Schijnveiligheid
Criminoloog Jelle Janssens (UGent) is benieuwd naar die technologische toevoeging aan het debat. Maar fundamenteel roept de legalisering van pepperspray dezelfde vragen op. ‘Een verhoogd veiligheidsgevoel kan ook ongefundeerd zijn’, zegt hij. ‘Dat kan ertoe leiden dat mensen meer risico’s nemen omdat ze gewapend zijn. En dat komt hun veiligheid dan weer niet ten goede.’
Daarnaast bestaat de kans op een escalerend effect. ‘Neem bijvoorbeeld rellen op oudejaarsavond in Brussel. Stel dat brandweerlui die bekogeld worden door jongeren voortaan hun pepperspray bovenhalen. Ik denk niet dat die jongemannen daardoor afstand zullen nemen. Meer nog, de kans op wraak achteraf neemt alleen maar toe. Gaat de N-VA dan voorstellen dat de brandweer ook wapenstokken en tasers mag dragen?’
En waar OCMW-medewerkers of ambulanciers nog verplicht kunnen worden tot een opleiding, ligt dat bij de brede bevolking een pak moeilijker. ‘En een training is geen overbodige luxe’, zegt Janssens. ‘Als je traangas inzet terwijl de wind jouw kant op blaast, ben jij de dupe.’ Hij ziet daarom meer heil in het voorstel van Beenders om eerst alles wetenschappelijk in kaart te brengen.
Is het een goed idee om pepperspray alleen voor vrouwen te legaliseren?