In ruil voor de afschaffing van de Senaat wil de PS het recht op abortus tot 18 weken in de grondwet. ‘Kansloos voorstel’, denkt grondwetspecialist Quinten Jacobs.
De PS wil de afschaffing van de Senaat steunen. Dat zei PS-voorzitter Paul Magnette in Le Soir. Maar de partij levert alleen de nodige stemmen voor een tweederdemeerderheid in de Kamer als de Arizonapartijen het PS-voorstel om het recht op abortus constitutioneel te verankeren, mee goedkeuren. Volgens Magnette staat abortus niet alleen wereldwijd maar ook in België onder druk.
Frankrijk was in 2024 het eerste land dat het recht op abortus in zijn grondwet vastlegde. De stemming, die historisch werd genoemd, werd op een groot scherm bij de Eiffeltoren uitgezonden. Burgers en politici vielen elkaar huilend in de armen en zelfs de radicaal-rechtse Marine Le Pen stemde voor. Maar Franse feministen waarschuwden ook voor overdreven euforie. Het recht op abortus is voor Franse vrouwen weliswaar grondwettelijk beschermd, maar de voorwaarden blijven bij gewone wet vastgelegd. De toegang tot abortus compleet uithollen kan voortaan niet meer, maar de voorwaarden verscherpen nog wel.
Het ‘voorstel tot herziening van de grondwet’ voor zowel het recht op abortus als het recht op anticonceptie dat de PS op 20 oktober in de Kamer indiende, gaat veel verder dan het Franse voorbeeld. Voor de PS moet het recht op abortus ‘in zo nauwkeurig mogelijke bewoordingen’ in de Belgische grondwet worden opgenomen. Dat betekent concreet: met een termijn van minstens 18 weken (tegenover 12 weken vandaag), zonder wettelijke bedenktijd.
‘Als het recht op abortus zo specifiek in de grondwet wordt omschreven,’ zegt grondwetspecialist Quinten Jacobs, ‘zullen wetten die daarvan afwijken – zoals de huidige wet, die een kortere termijn vastlegt – door het Grondwettelijk Hof kunnen worden vernietigd.’
‘In medische aangelegenheden zoals deze lijkt het niet zo’n goed idee om bij voorbaat elk maatschappelijk debat zo goed als onmogelijk te maken.’
Jacobs is voorstander van precies geformuleerde grondwetsbepalingen: ‘Dat geeft rechters meer en duidelijker handvatten om die grondwetsbepalingen in te vullen.’ Maar hij zet vraagtekens bij een grondwettelijk vastgelegde abortustermijn. ‘Wat als er evoluties zijn in de wetenschappelijke kennis over pijn bij foetussen onder de grens van 18 weken? In medische aangelegenheden zoals deze lijkt het niet zo’n goed idee om bij voorbaat elk maatschappelijk debat zo goed als onmogelijk te maken.’
Het voorstel om een grondrecht voor vrouwen uit te ruilen voor de afschaffing van de Senaat, is volgens Jacobs een onderdeel van ‘het politieke spel.’ Maar omdat zeker de CD&V en in minder mate ook de N-VA niets zien in een abortustermijn tot 18 weken, is het kansloos. ‘Dit lijkt toch vooral een manier van de PS om tegen de Arizonapartijen te zeggen: voor de Senaat hoeven jullie niet op ons te rekenen.’
