De maatregelen waarmee de regering-De Wever de zomervakantie wilde beginnen, gaan voor een tijd weer de parlementaire vrieskast in. Ouderschapsverlof voor pleegouders en verlaging van de btw op renovaties moeten wachten. ‘Dit is de eerste keer dat de oppositie erin slaagt de meerderheid pijn te doen.’
Pleegouders moeten nog langer wachten op het ouderschapsverlof waar ze ondertussen op rekenden. De verlaging van de btw op sloop en renovaties in de bouw zal moeten worden uitgesteld, net als nog wel wat maatregelen die normaal op één juli hadden moeten ingaan. Het Laatste Nieuws bracht vanmorgen treurige verhalen van mensen die de kostprijs van hun bouwproject deze zomer met soms tienduizenden euro’s omhoog zien gaan.
De reden: de programmawet, waarmee de regering-De Wever een groot pakket van maatregelen in één keer goedgekeurd wil krijgen in de Kamer, raakt voorlopig niet door dat parlement. Oppositiepartijen – Groen, de PS, maar ook Vlaams Belang en de PVDA – dienden amendementen of aanvullingen in waarover het advies van de Raad van State wordt gevraagd. Als dat advies lang genoeg op zich laat wachten, raakt die programmawet misschien zelfs niet meer voor het zomerreces goedgekeurd. Meerderheidspartijen ergeren zich aan wat zij filibusteren noemen, terwijl de oppositie slechts de rol zegt te spelen die haar in een democratisch debat toekomt.
‘Het is dan wel een indirecte vorm van filibusteren’, zegt Kamervoorzitter Peter De Roover. ‘De letterlijke betekenis daarvan is langdurig aan het woord blijven. In het debat was te merken dat sommige oppositieleden oprecht bezorgd leken om de kwaliteit van de wetgeveing, maar andere zijn het eenvoudigweg niet eens met de hervorming. De Raad van State dient natuurlijk niet om daar iets aan te veranderen, en het effect is in ieder geval dat de wetgeving vertraagd wordt.’
Politicoloog Nicolas Bouteca (UGent) vindt het ook overdreven om van filibusteren te spreken. ‘Het is flauw om bij de eerste tegenwind daarover te klagen’, zegt hij. ‘Een advies aanvragen bij de Raad van State is iets wat respect verdient. Ik stel wel vast dat de oppositie er voor de eerste keer in slaagt om de meerderheid pijn te doen. In de eerste honderd dagen van de regering-De Wever is dat niet gelukt. Aan de andere kant reageert Arizona heel slim, met die verhalen van pleegouders en mensen die de btw-verlaging in de bouw mislopen in de media. De oppositie moet opletten dat ze dit niet als een boemerang in haar gezicht krijgt.’
Gáát dit inhoudelijk ergens over?
Uiteraard. Zeker als u het aan de oppositie vraagt. Belangrijkste punt van de programmawet gaat over het beperken van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd. Vooral de linkse oppositiepartijen fulmineren daar al maanden tegen in de Kamer. Er was een uitzondering voorzien voor 55-plussers, maar ook daarvoor zijn de randvoorwaarden volgens de oppositie veel te streng. ‘Slechts 18 procent van de 55-plussers die werkloos zijn voldoet aan de regels’, zegt Stefaan Van Hecke, fractieleider voor Groen. ‘Is die uitzondering dan geen lege doos? Neem een vrouw die eerst 10 jaar halftijds werkte en vervolgens 21 jaar voltijds. Ze wordt na haar 55e ontslagen, omdat haar baas haar te duur vindt, en ze vindt geen ander werkt. Volgens de berekeningswijze verliest ook zij na twee jaar haar uitkering, terwijl in het regeerakkoord staat dat zij een uitzondering moet krijgen. Wij bieden de regering de kans aan om die fout te herstellen.’
Axel Ronse, fractieleider van N-VA, is niet echt onder de indruk. ‘Er moet helemaal niets hersteld worden’, zegt hij. ’Het zegt veel over de staat van onze arbeidsmarkt dat er zo veel mensen straks niet aan de voorwaarden voldoen. Wij laten die mensen ook niet in de steek: als ze voldoen aan de criteria, krijgen ze een beperkte werkloosheidsuitkering of kunnen ze terecht in de bijstand.’
NAVO-top: ‘De middenklasse zal opdraaien voor de miljarden van Theo Francken’
Het Vlaams Belang was nodig om aan voldoende stemmen te raken. Is het cordon sanitaire daarmee doorbroken?
De PS, Groen en de PVDA stemden over de behandeling van de amendementen samen met het Vlaams Belang. Het was Georges-Louis Bouchez die daarop luid concludeerde dat het cordon sanitaire in de Kamer doorbroken is. ‘Persoonlijk vind ik dat geen heel belangrijke discussie’, zegt Bouteca. ‘Maar het wringt natuurlijk wel voor linkse partijen die anders zelf altijd met het cordon zwaaien dat zij de stemmen van het Vlaams Belang nodig hadden.’
Van Hecke herhaalt dat er van overleg met het VB geen sprake is geweest: de andere partijen weten nooit op voorhand hoe de parlementsleden van die partij gaan stemmen. ‘CD&V en N-VA hebben in de vorige legislatuur de abortuswet zes of zeven keer tegengehouden in de Kamer met amendementen, en ook met steun van het Vlaams Belang’, verdedigt hij zich. ‘Wij hebben hen er toen nooit van beschuldigd dat het cordon doorbroken was.’ Maar zonder steun van het VB was dit manoeuvre van de linkse partijen op niets uitgedraaid? Van Hecke: ‘Dat klopt, ja. Bij zulke stemmingen zijn de parlementsleden van die partij noodzakelijk. Maar anders zouden wij de instrumenten van de Kamer om de meerderheid te controleren nooit meer kunnen inzetten. Is het dat wat men wil?’
De Roover plaatst daar graag een kanttekening bij. ‘De partijen die op lokaal niveau een coalitie sloten met het VB kunnen natuurlijk hetzelfde zeggen: de partij is noodzakelijk. Aan Franstalige kant ligt dat heel gevoelig. In Brussel wil de PS zelfs onder geen beding een regering vormen met de N-VA, maar in de Kamer wordt er op het Vlaams Belang gerekend. Ik stel mij de vraag wat Ahmed Laaouej daar op het partijbureau van de PS allemaal van vindt.’
Hoelang kan dit blijven duren?
In theorie kan de oppositie tot in de eeuwigheid doorgaan met het indienen van amendementen en ze vervolgens op te sturen naar de Raad van State voor advies. Het zou de hele agenda van de regering-De Wever in gevaar brengen, tot het invoeren van de beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd aan toe.
Volgens Axel Ronse zal het blijven duren tot het Vlaams Belang weer tot rede komt. Hij verwijt die partij nog wel het meest. ‘Ik begrijp iemand als Stefaan Van Hecke, in zijn plaats zou ik hetzelfde proberen. Maar Vlaams Belang moet zich schamen. De partij helpt een maatregel blokkeren waar zeventig procent van de Vlamingen voorstander van is, en steunt liever linkse, Waalse partijen. Vlamingen die willen verbouwen en pleegouders worden daarvoor in onzekerheid gestort. Ik dacht dat het Belang de Vlamingen verdedigde? Begrijpe wie begrijpen kan.’
Van Hecke van Groen wil niet verder kijken dan de volgende een à twee weken, maar Bouteca denkt niet dat dit nog heel erg lang zal doorgaan. ‘België heeft ook echt geen traditie van filibusteren: ik herinner me enkel de befaamde debatten over het migrantenstemrecht. Het zal ook alleen maar lastiger worden voor de oppositie, want ze krijgt het moeilijker om haar strategie verkocht te krijgen. Ze zou opnieuw een boemerang in het gezicht krijgen.’
Is het einde van de bromance tussen Prévot en Bouchez in zicht?
Leren we hier iets uit over het parlement?
Zeker aan Franstalige kant zal men geen enkele kans onbenut laten om de hervorming van de werkloosheidsuitkeringen aan te vechten, maar deze blokkage zegt ook iets over het parlementaire debat onder de regering-De Wever. Doordat de regeringsonderhandelingen zodanig lang aansleepten, moet wetgevend werk snel door de Kamer om nog op tijd te kunnen ingaan. ‘De timing is krap’, zegt ook Axel Ronse. Ik heb begrip voor parlementsleden die zich goed willen voorbereiden. Maar het is cruciaal om tempo te maken. Iedereen doet graag minnetjes over onze terugverdieneffecten; we moeten natuurlijk wel voortwerken als we die willen halen.’
Het zit Stefaan Van Hecke dan weer hoog: ‘Ik zit ondertussen achttien jaar in het parlement, en ik heb nog nooit meegemaakt dat een regering haar zaken op zo’n manier door het parlement probeert te drammen. Over Kamervoorzitter Peter De Roover zeg ik geen kwaad woord, maar deze regering heeft heel weinig respect voor het parlement en de oppositie.’
De Roover probeert de kerk in het midden te houden. ‘Ik denk dat het goed zou zijn dat meerderheid en oppositie eens informeel gaan samenzitten om het een en ander te bespreken. Ik vind het goed als er enige animositeit is in het parlement, maar het mag niet escaleren tot openlijke vijandelijkheden.’
Groot-Nederlandse De Wever schrikt Franstaligen op: ‘Maar voor mijn broer is dat eerder een gimmick’