Minister van Maatschappelijke Integratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA) wil af van de gezinnen die meer dan 4000 euro aan leeflonen verzamelen. Dat is terecht. Ze kan meteen ook een vermogenskadaster door het parlement jagen.
Het zal niet meer mogelijk zijn om als gezin ‘eindeloos leeflonen te combineren’, zo liet de krant Het Laatste Nieuws maandagochtend weten. Minister van Maatschappelijke Integratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA) heeft een plan klaar om de creativiteit met sociale bijstand allerhande in te dijken. Er zijn ongeveer honderdzestigduizend leefloners in België, waarvan zestigduizend in Vlaanderen. Hun budgettaire situatie zal de komende maanden in kaart worden gebracht. Dat is een uitstekend idee. Wellicht kunnen er ook nog een paar andere dingen in kaart worden gebracht.
7600 euro
Het plan van minister Van Bossuyt komt niet uit de lucht vallen. Haar partijgenoot Tomas Roggeman, N-VA-parlementslid, haalde vorig jaar diezelfde krant met verhalen over Dendermondse gezinnen die tot 7600 euro aan leeflonen ontvangen. Het werd snel duidelijk dat er niet veel van die gezinnen zijn, maar dat doet er niet toe. De gevallen waar Roggeman het over had – in latere berichten gaat het over ‘meer dan 4000 euro’ – moeten de wereld uit. Het ergste is nog dat die constructies vandaag volstrekt legaal zijn.
Het is vandaag voor OCMW’s niet verplicht om de uitkeringen van inwonende ouders of kinderen samen te tellen met andere uitkeringen. En dus hebben ze niet altijd een zicht op de uitkeringen van iedereen die onder één dak woont. Daar brengt Van Bossuyt nu verandering in. Van veel inwonende kinderen die 25 jaar of ouder zijn zal ze het leefloon ofwel verminderen ofwel afschaffen.
Na één klik uit de printer
Dat is terecht, en tegelijk is dat makkelijker gezegd dan gedaan. De OCMW’s die straks al een toevloed moeten verwerken vanwege de aflopende werkloosheidsuitkeringen, krijgen nu dus nog meer werk. Het is onduidelijk of ze die extra administratie en controles er zomaar kunnen bijnemen. De alarmkreten van maatschappelijk werkers weerklinken nu al overal.
Tegelijk zouden die verschillende overheden – lokale, Vlaamse, federale – die gegevens eigenlijk al lang moeten hebben. Je zou denken dat in deze digitale tijden de leeflonen netjes gegroepeerd per adres na één klik uit de printer rollen, maar dat is dus niet zo. Als het eindeloos combineren van leeflonen een probleem is, dan is het gebrek aan heldere informatie dat zeker ook.
Van veel inwonende kinderen die 25 jaar of ouder zijn zal minister Van Bossuyt het leefloon ofwel verminderen ofwel afschaffen.
Studiebeurs voor de zoon van de ceo
Want het is niet alleen in het OCMW dat het een beetje zoeken is. Hoe zou het, bijvoorbeeld, nog zijn met het verruimd inkomensbegrip? Dat begrip is al maanden een bommetje in de schoot van zowel de Vlaamse als de federale regering – het staat in beide regeerakkoorden. In wezen gaat het om het in rekening brengen van alle bezittingen van landgenoten bij het toekennen van sociale voordelen zoals een studiebeurs of goedkopere kinderopvang. Ook dat doen we vandaag dus niet.
In de brutale omschrijving van regeringspartner Vooruit moet dat inkomensbegrip vermijden dat ‘de poetsvrouw meebetaalt voor de studie van Henri, de zoon van de ceo’. Maar van de ‘verklaring op eer’, die dat zou moeten verhinderen, is niet veel meer vernomen behalve dat ze wellicht een lege doos wordt.
Gedaan met het gerotzooi
Of neem het vermogenskadaster, ook een register dat er na tientallen jaren palaveren nog altijd niet is. Nochtans is er in dit land best een groot draagvlak voor. Sinds 1999 blijkt uit het Belgisch Nationaal Verkiezingsonderzoek (onder meer van de KU Leuven) dat er een ‘breed en stabiel’ draagvlak is voor hogere taksen voor de grote vermogens. Zo’n belasting kun je alleen maar efficiënt innen als je eerst die grote vermogens in kaart brengt. Hoewel dat in principe nog makkelijker moet zijn dan zicht krijgen op de leefloners – de facto bestaat het kadaster al voor 80 procent, zeggen fiscalisten – wordt er nog geen gebruik van gemaakt, en doen sommige grote vermogens hun uiterste best om transparantie tegen te gaan.
Dat vermogenskadaster is een klus voor de minister van Financiën Jan Jambon, zou je denken, maar waarom zou het geen strijdpunt zijn voor de hele regering? Of nog beter: misschien kunnen de regeringen op Vlaams en federaal niveau de handen ineen slaan?
Ideetje: laat Anneleen Van Bossuyt tegelijk een leefloononderzoek, een vermogenskadaster én een verruimde inkomenstoets invoeren. Transparantie voor arm én rijk. Gedaan met het gerotzooi met ‘verklaringen van eer’. Gewoon de cijfers pur et dur. Rechtvaardigheid voor de één procent rijksten én de zelfkant van de samenleving: voor een beetje minister van Integratie zou dat de evidentie zelve moeten zijn.
