Maandag hakt het bestuur van Gent Festival Vlaanderen de knoop door over Lahav Shani. Met zijn bezoek aan de Israëlische dirigent zette premier Bart De Wever (N-VA) de discussie op scherp. Vlaams minister van Cultuur Caroline Gennez (Vooruit) blijft evenwel buiten schot.
‘Beste Bart De Wever, we mogen dit flagrante antisemitisme geen plaats geven.’ Met die woorden bedankte Duits bondskanselier Friedrich Merz de eerste minister voor zijn bezoek aan het Duitse Essen. Samen met de Duitse ambassadeur Martin Kotthaus woonde de premier zaterdagavond een concert bij van Lahav Shani en de Münchner Philharmoniker. Merz noemde zijn aanwezigheid een ‘krachtig teken van solidariteit’.
Op sociale media had De Wever eerder al een foto gepubliceerd met Shani. Na een ‘prachtig optreden’ vond de premier het tijd voor een nieuw statement: ‘Ik veroordeel ten stelligste de recente schrapping van de Münchner Philharmoniker door het Gent Festival van Vlaanderen, louter op basis van de afkomst van dirigent Lahav Shani.’ Op de bühne sprak De Wever Shani en zijn orkest persoonlijk toe in het Duits. Hij noemde de beslissing van het festival ‘een schande’.
Geen verwachtingen voor maandag
Eerder die week had De Wever al gereageerd op de beslissing van het festival. De organisatie eiste van Shani een duidelijke verklaring over het geweld in Gaza. Volgens het festival bleef de Israëliër te vaag over zijn houding tegenover zijn land Israël. Shani weigerde echter een dergelijk statement te geven.
Volgens de organisatoren was zo’n boodschap nodig om het festival vlekkeloos te laten verlopen. Als Shani geen klare wijn zou schenken, bestond er volgens de Gentse politie een geloofwaardig risico op verstoring door pro-Palestijnse demonstranten. Festivalvoorzitter Jan Briers had dit weekend nog overleg met de impresario van de Münchner Philharmoniker, maar daar werd weinig van verwacht.
Maandag buigt het bestuur zich opnieuw over de laatste stand van zaken. Maar de kans dat het geannuleerde concert van 18 september nog doorgaat, is quasi nihil.
Politieke spanning: Vooruit en N-VA lijnrecht tegenover elkaar
Met zijn bezoek aan Essen zet De Wever de discussie verder op scherp. Extra gevoelig is dat Vlaams minister van Cultuur Caroline Gennez (Vooruit) de beslissing van Gent Festival Vlaanderen wél steunt. Begin deze maand, op het Theaterfestival in Gent, pleitte Gennez voor een culturele boycot tegen Israël. Dat deed ze vanop een spreekgestoelte dat versierd was met de Palestijnse vlag.
De Wever en Gennez zetelen niet in dezelfde regering, maar hun partijen – N-VA en Vooruit – doen dat wel. Ook Vlaams minister-president Matthias Diependaele (N-VA) ‘betreurt ten stelligste’ de beslissing van het festival. Volgens de N-VA gaat het zelfs om het officiële regeringsstandpunt. Het toejuichen door Gennez is volgens diezelfde partij louter een ‘persoonlijk standpunt van de minister’, die niet voor de Vlaamse regering spreekt.
Binnen Vooruit ziet men dat anders. ‘Er is helemaal geen regeringsstandpunt, en dat hoeft er ook niet te zijn, aangezien het om een beslissing van het festival zelf gaat.’
Tegelijk zijn culturele organisaties beschermd tegen politieke inmenging. Gennez heeft als minister dus geen inspraak. Ook heeft ze zich niet geroerd in de beslissing van het festival.
De raad van bestuur, die politiek gekleurd is, heeft dus het laatste woord. Daar rijzen vragen over de rol van N-VA’er Christoph D’Haese. Hij zou de annulering van Shani mee hebben goedgekeurd, terwijl zijn partij publiekelijk fel protesteerde. D’Haese was zondag niet bereikbaar voor commentaar.
CD&V zoekt middenweg en hekelt symboolpolitiek
De CD&V hield zich aanvankelijk grotendeels buiten de discussie. Daar kwam zondag verandering in bij De Zevende Dag. Voorzitter Sammy Mahdi deelde er kritiek in de stijl van enerzijds-anderzijds. De beslissing van het festival noemde hij ‘niet verstandig’. Volgens Mahdi moet de focus niet liggen op personen, maar op landen. Daarbij pleit hij voor een duidelijker beleid dat bijvoorbeeld ook uitsluitsel geeft over de Belgische deelname aan Eurosong, zolang Israël welkom blijft.
Ook De Wever kreeg een sneer. Mahdi bestempelde het bezoek van de premier aan Essen als ‘symboolpolitiek’. De CD&V’er herinnert zich hoe de N-VA hem afgelopen zomer nog verweet aan symboolpolitiek te doen door assertief te communiceren over het regeringsstandpunt tegenover Gaza.