Vanaf 1 januari wordt de werkloosheid beperkt tot twee jaar. Werklozen die een lerarenopleiding volgen, dreigen hun uitkering te verliezen in dat derde jaar. Vlaams minister van Onderwijs Zuhal Demir (N-VA) werkt aan een oplossing. Een mogelijkheid: een betaalde stage.
‘Toch wel een koninginnenstuk’, zo noemde premier Bart De Wever (N-VA) het akkoord over de beperking van de werkloosheid in de tijd. Vanaf 1 januari 2026 treedt dat in werking. Naar schatting 100.000 langdurig werklozen zullen hun uitkering zien wegvallen.
Naar aanleiding van het zogenaamde paasakkoord was er al discussie ontstaan over werklozen die een opleiding volgen. Verschillende meerderheidspartijen wilden vermijden dat mensen die een leertraject volgen naar vast werk onterecht bestraft zouden worden.
‘We beknibbelen liever niet op het modeltraject, want de onderwijskwaliteit moet net weer omhoog.’
De regering-De Wever gooide het op een akkoordje. Alle werklozen die vóór 1 januari al begonnen zijn aan een knelpuntopleiding zouden niet worden getroffen door de beperking van de werkloosheid. Na 1 januari is er slechts één uitzondering: de werklozen die een opleiding tot zorgkundige volgen. Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) verdedigde die gunst: ‘Want er zijn zo veel mensen nodig in de zorg.’
Modeltraject
Werklozen die na 1 januari in een lerarenopleiding van drie jaar stappen – het modeltraject – dreigen hun uitkering te verliezen in het laatste jaar. Vlaams minister van Onderwijs Zuhal Demir (N-VA) denkt er niet aan om de lerarenopleiding in te korten. ‘We beknibbelen liever niet op het modeltraject, want de onderwijskwaliteit moet net weer omhoog’, klinkt het op haar kabinet.
Maar Demir werkt wél aan een tegemoetkoming, ‘zodat mensen die in het onderwijs willen werken, geen nadeel ondervinden’, klinkt het. ‘Voor de huidige studenten blijft de uitkering volledig uitbetaald als overgangsmaatregel. Voor de nieuwe studenten is het een idee dat de federale regering alsnog een uitzondering voor onderwijs toevoegt. Anders zal Vlaanderen op zoek moeten naar een andere manier om het derde jaar financieel tegemoet te komen.’
Concrete maatregelen zijn er niet, maar een betaalde stage of een betaalde opleiding zou tot de mogelijkheden behoren. Vlaanderen zal in elk geval moeten betalen – al zou de kostprijs kunnen meevallen. Volgens de VDAB waren er vorig jaar 1816 werkzoekenden ingeschreven in een opleiding tot leerkracht. Verwacht wordt dat Vlaanderen voor 200 à 300 mensen financieel moet bijspringen om het derde jaar te vervolledigen.
Oneigenlijk gebruik
Maar minister Demir zal bedachtzaam te werk moeten gaan. Als een leraarsopleiding plots een van de manieren wordt om de beperking van de werkloosheid te omzeilen, stijgt het risico op oneigenlijk gebruik. Lees: mensen die geen leraar willen worden, zouden de weg naar de opleiding kunnen vinden om langer te genieten van een uitkering. De VDAB screent vandaag de kandidaten al wel op hun motivatie.
Het is niet de eerste keer dat Vlaams minister Demir federaal beleid moet uitleggen of corrigeren. In de discussie rond de lerarenpensioenen, die de sector op zijn kop zetten, staat ze machteloos: pensioenen zijn federale materie. Bovendien zijn er symmetrische coalities: de partijen in de Vlaamse regering – N-VA, Vooruit en CD&V – regeren ook op het federale niveau. Daardoor kan Demir zich moeilijk afkeren van beleid waarover al beslist is.