In een brief roepen de rechters van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV) minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA) op om de onafhankelijkheid van justitie te waarborgen. ‘Sommige maatregelen in het regeerakkoord druisen in tegen de basisbeginselen van de rechtsstaat.’
Afgelopen woensdag ging minister Van Bossuyt voor het eerst op werkbezoek bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV). Bij dat rechtscollege kan wie om internationale bescherming verzoekt in beroep gaan tegen de beslissing van het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS) en de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ). Vorig jaar werden 19.579 arresten uitgesproken. Daarmee is de RVV een belangrijke factor in de asielketen.
Bij haar bezoek kreeg de N-VA-minister meteen een brandbrief overhandigd. In dat schrijven maken de asielrechters duidelijk dat ‘de rechtsstaat steeds meer onder druk staat’ en dat het ‘evenwicht tussen de drie staatsmachten’ – de wetgevende, de uitvoerende en de rechterlijke – ‘uit balans’ is.
In de eerste plaats sluit het rechtscollege zich aan bij het bredere verzet binnen de magistratuur tegen de pensioenmaatregelen van de regering-De Wever. Zoals bekend wil die beknibbelen op de hoogste ambtenarenpensioenen, waaronder die van magistraten. ‘Wij, rechters in vreemdelingenzaken, delen het gevoel van onze ambtsgenoten van de rechterlijke orde’, luidt het. ‘Het gevoel dat we niet worden gesteund, of zelfs worden aangevallen.’
Rekenhof schiet gaten in besparing van 1,4 miljard euro door ‘strengste migratiebeleid’ van Van Bossuyt
‘Inhoudelijke inmenging’
Maar specifiek op het domein van asiel en migratie somt de RVV een rist maatregelen uit het regeerakkoord op waar ze het oneens mee is.
Zo is Van Bossuyt van plan om de rechters niet meer levenslang, maar voor een bepaalde, hernieuwbare duur van vijf jaar te benoemen. ‘Een schending van het fundamentele beginsel van de onafhankelijkheid van een rechter’, aldus de brief. Eerder had Marc Oswald, eerste voorzitter van de Raad, zich al kritisch uitgelaten in de Kamer.
Daarnaast stellen de rechters dat ‘kwalitatieve rechtspraak geen inhoudelijke inmenging van de uitvoerende macht duldt’. Zo vreest de Raad dat de administratie zal kunnen tussenkomen in het beslissingsproces, bijvoorbeeld met het stellen van prejudiciële vragen aan het Europees Hof, en ‘om zich te bemoeien met de collegiale samenstellingen van de Raad’.
Daarnaast verwijst men naar de ‘verontrustende tendens’ waarbij de regering rechterlijke uitspraken naast zich neerlegt. ‘Deze evolutie kadert in een bredere, internationale stroming, waarbij justitie wordt ondermijnd of zelfs geboycot.’
Eerder deze week steunde de regering-De Wever de oproep van acht andere EU-landen over de interpretatie van het Europees Verdrag van de Mensenrechten (EVRM) door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Die zou, volgens Van Bossuyt, verhinderen dat criminele migranten uitgewezen kunnen worden.
‘De uitspraken van De Wever over de Brusselse procureur zijn trumpiaans van de Aldi’
Migratiewetboek
Dat de regering de openbare terechtzettingen wil beperken, raakt volgens de RVV ‘het wezenskenmerk van de jurisdictionele besluitvorming’. Daarnaast vragen de asielrechters een ‘samenhangend en leesbaar’ Migratiewetboek, iets waar Van Bossuyts voorgangers Theo Francken (N-VA) en Nicole de Moor (CD&V) nooit in zijn geslaagd.
Dat de rechterlijke macht zich zo rechtstreeks uitspreekt tegenover de regering, is niet alledaags.
De rechters besluiten de brief met de volgende woorden: ‘Mevrouw de minister, wij zouden het werk dat wij al jaren verrichten graag willen verderzetten, in het belang van de burgers en de Belgische staat. Dit werk kan echter enkel worden uitgeoefend in een omgeving die eerbied heeft voor de rechtsstaat.’
Dat de rechterlijke macht zich zo rechtstreeks uitspreekt tegenover de regering, is niet alledaags. Het is een nieuwe episode in het weerwerk van de rechterlijke macht tegen enkele geplande ingrepen van de regering-De Wever van N-VA, Vooruit, CD&V, Les Engagés en MR.
Waarom Nederlandse rechters België niet meer vertrouwen in asielzaken