Aimen Horch (Groen): ‘De N-VA heeft dringend een therapeut nodig’

Aimen Horch zit één jaar in het Vlaams parlement voor Groen. Hij maakt zich ontzettend druk over het klimaat, maar lang niet alleen daarover. ‘Veel extreemrechtse kiezers zijn pro-Israël, die wil de N-VA niet kwijt.’

‘Ik vind het fantastisch dat Matthias Diependaele (N-VA) in de vorige regering een Vlaams subsidieregister heeft opgericht’, zegt Aimen Horch met pretoogjes.

‘We kunnen vandaag allemaal zien waar Vlaanderen het liefst geld aan uitgeeft, we moeten maar door de lijst scrollen. Voor het klimaatbeleid gaat het meeste geld vandaag naar de grootste vervuilers en multinationals die helemaal geen steun nodig hebben. Het is te gek voor woorden.’

U hebt vast nog nooit van Aimen Horch gehoord. De 29-jarige milieu- en preventieadviseur, die in Algerije is geboren, kwam vorig jaar als een van de jongste verkozenen voor Groen in het Vlaams Parlement.

Sindsdien maakt hij zich daar en op zijn sociale media onvermoeibaar kwaad over het gebrekkige klimaatbeleid van de regering-Diependaele. Samengevat: Horch is een jonge hond. We spreken hem in Vilvoorde, waar hij sinds zijn twaalfde woont.

Het cliché wil dat het Vlaams Parlement een veredelde gemeenteraad of praatbarak is. Klopt dat nog altijd?

Aimen Horch: Ik vind dat wij wel ambiance brengen. De regering beslist in ieder geval genoeg om heel kwaad over te worden. Het choqueert mij misschien nog wel het meest dat er zo weinig geluisterd wordt naar mensen buiten de politiek.

N-VA-onderwijsminister Zuhal Demir besliste onlangs om anderstalige kinderen in aparte klassen te stoppen om Nederlands te leren. Ik ben toevallig zo’n kind dat die taal op school heeft moeten leren. Ik voelde mij toen al eenzaam en alleen omdat ik de enige was, dus hoe zullen die kinderen zich straks voelen als ze misschien wel jarenlang om de haverklap uit hun klas worden gehaald? Het doet me pijn om te zien met hoe weinig inlevingsvermogen er in de politiek soms over mensen gesproken wordt.

Is dat geen oprechte poging van de minister om iets te doen aan een prangend probleem? Veel kinderen kunnen niet volgen op school omdat ze het Nederlands niet machtig zijn.

Horch: Voor een oprechte poging vind ik dat er heel weinig geluisterd is naar die kinderen, hun ouders of de experts. Ik had vroeger een leerkracht die mij soms meenam om een wandelingetje te maken en ondertussen mijn Nederlands te oefenen, maar voor de rest mocht ik gelukkig altijd meedoen met de rest van de klas. Ik heb ook maar Nederlands geleerd omdat ik me eerst comfortabel voelde in mijn thuistalen, Frans en Arabisch.

Ik kan andere voorbeelden geven als het over het klimaat gaat. Mijn hele jeugd was het een struggle om mij te verplaatsen. De bus nemen kostte veel geld, want zo’n Buzzy Pas is superduur, en elke dag de trein nemen was helemaal onbetaalbaar. We hadden soms het geld niet om naar Brussel te gaan. Als ik dan zie dat deze regering de tickets van De Lijn alleen maar duurder maakt, met enkel vage beloftes om jongeren te helpen, word ik kwaad.

U hebt een jaar lang gewacht op het Vlaamse klimaatplan. Nu het er ligt, noemde u het meteen niet meer dan een brainstorm.

Horch: Ik krijg soms de indruk dat dat het enige is waar de regering-Diependaele goed in is: brainstormen. Ook het plan voor de kinderopvang bevat niet veel meer dan aanzetten en ideetjes. Het Vlaamse klimaatplan werd voorgesteld als een tax cut van 130 euro om gas duurder maar elektriciteit flink goedkoper te maken. Het zal eerder gaan over 30 à 40 euro op een gemiddelde jaarfactuur van 1200 euro. Wat denkt u dat de impact daarvan zal zijn? Niet zo groot, hè.

De energiefactuur van de Vlaming wordt verhoogd door Vlaamse taksen en belastingen. Gas is al lang veel duurder dan elektriciteit, maar op elektriciteit heft de politiek veel meer belastingen. Waarom haalt de regering die er allemaal niet uit? Daar wordt al jaren om gevraagd. Die taksen horen niet thuis in de energiefactuur, maar er wordt alleen wat mee geschoven. Het laatste zinnetje van het klimaatplan is alleszeggend: dit plan heeft geen impact op de begroting. De Vlaamse regering wil geen eurocent extra investeren in het klimaat, of om mensen te helpen zich aan te passen.

Een ‘pijnloos’ Vlaams klimaatbeleid: een illusie of is het mogelijk?

Er is momenteel helemaal nergens geld voor.

Horch: Vlaanderen zal zijn klimaatdoelstellingen niet halen, en Europa zal daarvoor een boete opleggen tot twee miljard euro. Waar zullen we dat geld dan vandaan halen? Daar krijg ik al helemaal geen antwoord op van de ministers.

Ik woon in Vilvoorde, een van de armste steden van Vlaanderen. Ik heb er zes jaar in de gemeenteraad gezeten en met genoeg mensen gepraat die in slechte woningen leven. De schimmel staat op de muren en ze zijn helemaal niet aangepast op de klimaatverandering. Help die mensen hun huis te renoveren, help die mensen te investeren in zonnepanelen, zodat hun energiefactuur ook naar beneden gaat. Help kleine bedrijven die de omslag ook moeilijk kunnen maken. Maar wat zegt deze regering? Succes ermee!

(windt zich op) We weten allemaal dat het Europese ETS-systeem de energiefactuur van mensen de komende jaren zal doen stijgen. Dat is zeker niet ideaal, maar gelukkig is er een Sociaal Klimaatfonds dat het draaglijk moet maken voor de mensen die het niet kunnen betalen. Dat geld is voor hen bedoeld, maar Vlaanderen gaat het aan heel andere zaken uitgeven, zoals fietspaden aanleggen en elektrische vrachtwagens subsidiëren. Dat moet ook allemaal gebeuren, maar Vlaanderen moet daar zélf geld voor zoeken in zijn eigen begroting. Het klimaat interesseert deze regering totaal niet meer. Alleen als ze ergens wat Europees geld kan vinden, wil ze daar nog wel iets mee doen.

Klimaat interesseert de meeste mensen ook niet meer, heb ik de indruk.

Horch: Politici die niets willen doen herhalen dat heel graag tegen zichzelf. Ik ben in het Vlaams Parlement de enige die nog echt met klimaat bezig is. Dat is absoluut niet zo bij de bevolking. Mensen zien de overstromingen en voelen de hittegolven. Weet u al wat een coolcation is? Op vakantie gaan naar het noorden omdat het in de zomer veel te warm wordt in het zuiden. Dat is echt een ding, en een heel hippe manier om te zeggen dat de aarde verschrikkelijk aan het opwarmen is.

Zulke mensen gaan allemaal wel met het vliegtuig op coolcation.

Horch: Ik zal u een geheim vertellen. Ik neem ook weleens het vliegtuig, bijvoorbeeld om mijn familie te bezoeken in Algerije. Ik schaam mij daar niet voor. Er zijn nog altijd miljonairs die hun privéjet nemen voor een vlucht van misschien maar veertig minuten. Ik hoorde het verhaal van superrijken die van Brussel naar Milaan vliegen om daar te lunchen. Normale mensen hoeven zich echt niet te schamen omdat ze eens op vakantie gaan.

Al die normale mensen hebben allemaal samen natuurlijk veel meer effect op het klimaat dan één miljonair die eens in Milaan gaat lunchen.

Horch: Het gaat om de verhoudingen die scheefzitten. Ik zal die mensen geen schaamte aanpraten.

Moet vliegen dan niet minstens veel duurder worden?

Horch: De correcte prijs moet betaald worden, ja. Het is absurd dat vliegtuigbrandstof vandaag gesubsidieerd wordt en dat grote vliegmaatschappijen uitzonderingsregels krijgen. Dat moet stoppen.

Was Zuhal Demir een betere klimaatminister dan Melissa Depraetere (Vooruit)?

Horch: Voor mij zijn ze precies hetzelfde. Het beleid is niet veranderd. Ik zie tout court geen enkel verschil met de regering-Jambon. De N-VA heeft vijf van de negen ministers. Die partij domineert en de CD&V en Vooruit moeten volgen. De communicatie van Zuhal is misschien iets anders dan die van Melissa, daar moeten politieke commentatoren maar analyses over schrijven.

Waarover heeft deze regering al écht beslist? Het budget voor de renovatiepremies werd gehalveerd, en de verplichting voor grote bedrijven om zonnepanelen te plaatsen is afgezwakt. De klimaatsteun voor die bedrijven loopt natuurlijk ook door. Vorig jaar kregen Total en ExxonMobil van de Vlaamse regering samen net geen 40 miljoen euro. Sommige bedrijven verdienen zeker en vast steun, maar niet zulke fossiele kolossen die miljardenwinsten maken. Ook voor andere multinationals, zoals Ineos, begrijp ik de steun niet.

Demir leek wel beter opgewassen tegen CD&V-landbouwminister Jo Brouns, die als winnaar uit de onderhandelingen voor het klimaatplan kwam.

Horch: Dat heb ik ook gelezen. Als Brouns zichzelf als winnaar ziet, ben ik heel blij voor hem, maar de boeren zijn in de eerste plaats de verliezers. Zij krijgen vandaag de boodschap: jullie hoeven jullie helemaal niet aan te passen aan de klimaatverandering, op een maatregeltje hier en daar na. Dat is gewoon niet waar. Iedereen kan zelfs aan het weer van het voorjaar zien dat de boeren wél zullen moeten veranderen om te overleven, maar in hun toekomst is Jo Brouns niet geïnteresseerd.

Iets helemaal anders: u bent een van de wel héél weinige politici die zelf in het Belgische asielsysteem hebben gezeten. Toen u op uw zesde met uw familie van Algerije naar hier kwam, verbleven jullie een tijd in het Klein Kasteeltje.

Horch: Er was een burgeroorlog aan de gang in Algerije, waardoor mijn ouders beslisten dat het voor onze veiligheid het best was om te vertrekken. Wij hebben het hele traject doorlopen, ook met een noodkoopwoning en een transitiewoning.

Ik vertel er wel altijd bij dat ik een goede jeugd heb gehad. Mijn ouders hebben keihard hun best gedaan om hun kinderen alles te geven. Ze worden boos als ik zeg dat wij in armoede zijn opgegroeid. ‘Je bent toch niets tekortgekomen’, zeggen ze dan. Dat klopt wel, maar objectief leefden wij in armoede. We zijn naar Vilvoorde verhuisd toen onze woning in Wemmel onbewoonbaar werd verklaard. Mijn vader kon hier alleen een krot betalen, en sindsdien heeft hij er zijn levenswerk van gemaakt om het op te knappen.

Op verzoek van Groen komt de Kamercommissie pas half augustus bijeen over de situatie in Gaza. Tonen zulke Wetstraatdebatjes niet vooral hoe klein België maar is in deze tragedie?

Horch: Daar ben ik het helemaal niet mee eens. België heeft internationaal en Europees altijd een belangrijke rol gespeeld. Het is deze regering die is begonnen met wachten en niets doen. België was een van de eerste landen die een wapenverbod naar Israël invoerden – hier werd al voor 7 oktober 2023 nagedacht over economische sancties.  Ik begrijp ook echt niet waarom de regering geen sancties oplegt of bepleit zoals tegen Rusland en Iran. Wat is het verschil? We hebben al sancties opgelegd voor veel minder gruwelijke misdaden dan de genocide die vandaag aan de gang is.

Hebben sancties tegen Israël zin? Lessen uit de boycot tegen de Apartheid in Zuid-Afrika

Zijn CD&V-voorzitter Sammy Mahdi en Vooruit-voorzitter Conner Rousseau in staat om de regering-De Wever hierover te laten vallen?

Horch: Sammy is lange tijd mijn buur geweest in Vilvoorde, maar ik begrijp niet goed dat ze hier nu pas mee komen. De genocide is niet deze maand begonnen, dit is al langer dan een jaar aan de gang. Waarom hebben ze daar tijdens de regeringsonderhandelingen niet over gesproken? Ze hebben echt wel hun tijd genomen, maar toen is Gaza blijkbaar niet goed doorgesproken. De situatie is natuurlijk alleen maar verslechterd, dus ik hoop dat er actie komt.

De N-VA blijft helaas wel heel schizofreen, die partij heeft dringend een therapeut nodig. Ik denk dat er wel N-VA-politici zijn die oprecht inzitten met wat er in Gaza gebeurt, maar uit partijpolitieke overwegingen blijven ze heel dubbelzinnig. Veel extreemrechtse kiezers zijn ook pro-Israël, die willen ze niet kwijt.

U bent een klimaatjongere, net zoals Anuna De Wever. Terwijl u in het parlement zit, radicaliseert zij met Code Rood. De staatsveiligheid werkte onlangs een verontrustend rapport over die actiegroep af.

Horch: Ik ga over dat rapport niets zeggen, want ik heb het niet gelezen. We hebben in het verleden al vaker gezien dat citaten die in de pers uitlekken een heel ander beeld geven dan de uiteindelijke boodschap van zo’n rapport. Ik begrijp de kwaadheid en de frustraties van Anuna, maar ik zou nooit doen wat zij doen. Zodra mensen niet veilig zijn bij hun acties, of er schade wordt veroorzaakt, heb ik daar problemen mee. We hebben echt nog wel genoeg democratische wapens in handen om deze strijd politiek te voeren. Ik ben sowieso altijd tegen geweld en radicalisme. Wij zijn uit Algerije gevlucht voor het geweld, ik wil daar niet nog eens in terechtkomen.

Mogen radicale organisaties als Code Rood en Samidoun straks verboden worden? ‘Dit is een schending van de scheiding der machten’

Ook in Vilvoorde zag u eerder al jongeren radicaliseren.

Horch: (wijst naar de overkant van de straat) Daar heb ik voor de eerste keer met ronselaars gesproken, en ook mijn broer is door hen benaderd. Wij zaten pal in hun doelgroep. Ze wilden ons rekruteren voor de oorlog in Syrië, maar dat is uiteraard niet gelukt. Andere jongens uit Vilvoorde die ik kende, zijn wél vertrokken. Ik heb ze later mensen zien onthoofden op sociale media. (krijgt het even moeilijk) Die gasten hadden daar niks te zoeken. Die ronselaars waren zot, maar er zijn families kapotgegaan aan hun ideeën.

Blijft daar vandaag nog iets van over?

Horch: Niemand gelooft nog in een of andere heilige oorlog. Vandaag wordt er vooral haat tegenover vrouwen en lgbtq+-personen gepropageerd. Dat gebeurt vooral online. Soms zijn het nu extreemrechtse bewegingen die moslimjongeren aanspreken en ziek maken. Jongeren die opgroeien in betonnen woonblokken vallen daarvoor.

Groen had tot eind vorig jaar twee covoorzitters, sindsdien lijken jullie helemaal geen voorzitter meer te hebben.

Horch: Hebt u nog nooit van Bart Dhondt gehoord?

Ik weet niet of ik zijn naam al foutloos zou kunnen schrijven, nee. Met t of dt achteraan?

Horch: Het is nochtans door Bart dat de Kamercommissie over Gaza bijeen wordt geroepen. Hij is intern eerst wat zaken op orde aan het zetten, en geeft de fracties heel veel vertrouwen. Dankzij dat vertrouwen kan ik doen wat ik doe, maar ik ben er zeker van dat Bart straks ook zal shinen. Geef hem nog wat tijd.

Binnen Groen valt weleens te horen dat de logge structuur van interne democratie weegt op de partij. Merkt u dat ook?

Horch: Ik ben een product van die interne democratie. (lacht) Ik heb ondertussen vijf jaar in het partijbestuur gezeten en drie jaar in de politieke raad. Ik ben een expert geworden in onze statuten, want wij doen bij Groen heel graag aan statutenexegese. Er wordt heel veel vergaderd. Het klopt dat een en ander gemoderniseerd moet worden, maar ik ben heel blij dat ik in een partij zit waar vrijwilligers de parlementsleden soms een spiegel kunnen voorhouden.

Tot slot: hoe bent u eigenlijk bij Groen terechtgekomen?

Horch: Er werd bij ons thuis aan tafel altijd heel veel over politiek gediscussieerd. Voor vluchtelingen is alles in hun leven politiek. Maar het zijn twee mensen die mij bij Groen hebben gehaald. An Moerenhout heb ik leren kennen op een partijcongres. Ik had er een tussenkomst gedaan en ze kwam me achteraf zeggen: ‘Ik ben fan van u.’ Dat maakte veel indruk op deze negentienjarige, en ik heb superveel respect voor haar.

De andere persoon is Meyrem Almaci. Ze zei ooit op televisie: ‘Als het klimaat een bank was, was het allang gered.’ Dat ene zinnetje heeft iets met mijn rechtvaardigheidsgevoel gedaan. Sinds dat moment kijk ik veel kritischer naar de wereld.

Door Peter Casteels