De regering-De Wever stelt cruciale beslissingen over hervormingen uit tot net voor de zomervakantie. Van de meerwaardetaks over de fiscale hervorming tot de aankoop van straaljagers: de komende twee weken moeten knopen worden doorgehakt. Ondertussen ontspoort de begroting.
De regering-De Wever geeft zichzelf nog tot 21 juli om over een aantal belangrijke zaken te beslissen. Dan trekt ze op vakantie. Premier Bart De Wever (N-VA) plant donderdag 10 juli en donderdag 17 juli nog een vergadering van zijn kernkabinet waar belangrijke beslissingen genomen moeten worden over allerlei hervormingen die in 2026 zouden moeten ingaan.
Opvallend is dat er daarbij geen bezorgdheid is over de begroting, die nochtans helemaal ontspoort. En dat terwijl het op orde zetten van de overheidsfinanciën de zelf opgelegde prioriteit was van deze regering. Waarover gaat het de volgende twee weken dan wel?
1. Meerwaardetaks
Vorige week bereikten de partijen die de regering-De Wever vormen een akkoord over de meerwaardetaks. Vorige vrijdag had er een akkoord moeten volgen over de wetteksten, maar dat kwam er niet. Vandaag blijken er nog losse eindjes te zijn, die toch verder gaan dan wat ‘technische details’.
Zo is er nog steeds discussie over de rol van boekhouders en banken. Minister van Financiën Jan Jambon (N-VA) stelde voor dat boekhouders en banken een meldingsplicht zouden hebben: zij moeten melden dat er een meerwaarde wordt geboekt. Dat is niet naar de zin van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez. Hij wil ‘van boekhouders geen verklikkers maken’, zo verklaarde hij.
De wetteksten over de meerwaardebelasting moeten dringend worden gefinaliseerd, want de banken, die vanaf 2026 de meerwaardetaks moeten afhouden, moeten weten hoe de vork precies aan de steel zit. Ze hebben al eerder laten weten ‘verontrust’ te zijn en gezegd dat de meerwaardetaks ‘niet uitvoerbaar is tegen 1 januari’.
2. Geld voor OCMW’s
De regering heeft al een akkoord over de beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd en de uitzonderingen daarop. Na wat vertragingsmanoeuvres van de oppositie wordt daar volgende week over gestemd. Maar vicepremier Maxime Prévot (Les Engagés) heeft al laten weten dat hij wat voorligt niet zal goedkeuren als de OCMW’s niet snel extra geld krijgen voor de opvang van de verwachte nieuwe leefloners.
De regering heeft daarvoor 234 miljoen euro voorzien, maar ‘uit studies blijkt dat er meer nodig is’, aldus Prévot. ‘De coalitiepartners weten dat wij de stemming over de werkloosheidshervorming niet zullen toestaan als die enveloppe niet wordt uitgebreid.’ Volgens Prévot moet het bedrag worden opgetrokken tot 300 à 400 miljoen euro.
Ook dit moet snel worden uitgeklaard want de RVA kan de werklozen pas inlichten over de datum waarop ze hun uitkering verliezen, eens er een wet is.
3. Bestelling nieuwe straaljagers
Er is beslist dat het defensiebudget versnelt wordt opgetrokken tot 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp), maar over de bestelling van extra F-35-gevechtsvliegtuigen is nog geen eensgezindheid. Les Engagés koppelt de bestelling van nieuwe straaljagers aan het dossier van meer geld voor de OCMW’s.
Voor Vooruit is het ook geen makkelijke beslissing om extra straaljagers voor het leger te bestellen, terwijl er stevig wordt bespaard in de pensioenen. De Vlaamse socialisten hebben het geld voor de extra straaljagers gekoppeld aan de goedkeuring van de meerwaardebelasting.
4. Pensioenhervorming
Minister voor Pensioenen Jambon heeft al enkele stappen gezet in de pensioenhervorming, en die hebben al tot betogingen geleid. Zowel CD&V, Vooruit als Les Engagés ijveren nu voor bijsturingen, bijvoorbeeld omdat de geplande sancties voor wie te vroeg op pensioen gaat te veel mensen zullen treffen.
Prévot zei ook al ‘dat er rekening moet worden gehouden met de bezorgdheden vanuit de academische wereld en de magistratuur en met de specifieke aard van het militaire beroep’. Er is dus vraag naar uitzonderingen op de algemeen geldende regel.
Een deel van de pensioenhervorming zou op 1 januari moeten ingaan, maar het is nu al duidelijk dat dit niet zal lukken. Dat betekent dat wie begin volgend jaar met pensioen gaat, nog steeds onder de oude regels valt.
De regering is nog steeds op zoek naar een consensus rond een eerste voorontwerp van de pensioenhervorming. Ze hoopt dat dit in het najaar in de Kamer kan worden goedgekeurd. In elk geval hebben de vakbonden nieuw protest tegen de hervormingen aangekondigd in oktober.
Het is de bedoeling dat een deel van de pensioenhervorming op 1 januari zou ingaan, maar het is nu al duidelijk dat dit niet zal lukken. Dat betekent dat wie begin volgend jaar met pensioen gaat, nog steeds onder de oude regels valt. De pensioendienst moet mensen namelijk vier maanden voor hun pensioen kunnen zeggen wat hun maandelijks pensioenbedrag zal worden, en vanaf dat moment staat dit vast.
5. Fiscale hervorming
‘Wie werkt moet netto meer overhouden’, is iets wat alle partijen willen. In het regeerakkoord staat dat de lastenverlaging voor werknemers pas in 2029 op kruissnelheid zal komen, maar alle partijen van de regering-De Wever zouden nu liefst zo snel mogelijk een fiscale hervorming doorvoeren zodat de werkenden netto meer overhouden. De N-VA en de MR willen op die manier de bittere pil van de meerwaardebelasting doen vergeten. Voor Vooruit, CD&V en Les Engagés moet het een antwoord zijn op de voor hen moeilijke pensioenhervorming.
Probleem is wel dat een snelle verhoging van de koopkracht zou betekenen dat de overheidsfinanciën nog meer in het rood gaan, nadat eerder ook al was beslist om de defensie-uitgaven sneller op te trekken.
6. Hervorming arbeidsmarkt
Naast de pensioen- en de fiscale hervorming maakt de hervorming van de arbeidsmarkt deel uit van de grote hervormingsplannen van de regering-De Wever. Minister van Werk David Clarinval (MR) wil de arbeidsmarkt flexibiliseren, en onder meer het verbod op nachtwerk afschaffen en de regels rond overuren versoepelen. Hij zegt dat hij daarbij gewoon het regeerakkoord uitvoert, maar andere partijen, en vooral Les Engagés, vinden dat hij te ver gaat.
De arbeidsmarkthervormingen zijn ‘nog niet rijp’, zoals dat heet. Het is nu de bedoeling dat ze na de zomer in het parlement worden besproken, zodat ze in 2026 kunnen ingaan.
7. Aftoppen ereloonsupplementen
Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) wil een plafond zetten op de ereloonsupplementen die de artsen kunnen aanrekenen bovenop de afgesproken tarieven. Artsen verwijten de minister dat hij zich focust op één element van de hervorming van onze gezondheidszorg. Vooral de manier waarop onze ziekenhuizen worden gefinancierd moet opnieuw worden bekeken, zo zeggen ze.
Vier op de tien ziekenhuizen draaien verlies in ons land, en de winst van de andere zijn flinterdun. Elke euro telt voor een ziekenhuis, dus ook wat de artsen van hun honorarium en ereloonsupplementen afdragen aan de ziekenhuizen.
Ondanks de artsenstaking begin deze week zet Vandenbroucke door, maar N-VA, MR en CD&V hebben wel oren naar de opmerkingen van de artsen.
Ondanks de artsenstaking begin deze week zet Vandenbroucke door, maar N-VA, MR en CD&V hebben wel oren naar de opmerkingen van de artsen. Zij willen dat er een grote hervorming van de gezondheidszorg en de financiering van de ziekenhuizen komt. De kans dat zoiets er zou doorkomen vóór 21 juli is miniem.
8. Fusie van de zes Brusselse politiezones
Minister van Binnenlandse Zaken Bernard Quintin (MR) hoopt wel vóór 21 juli een akkoord te hebben over zijn plan om de zes Brusselse politiezones te fuseren tot één zone, met één korpschef. Dat moet leiden tot meer efficiëntie, onder meer in de strijd tegen de drugscriminaliteit in de hoofdstad. Quintin hoopt dat het parlement dan instemt voor het eind van het jaar, zodat de zes lokale Brusselse politiekorps in 2026 kunnen samensmelten, om dan in 2027 operationeel te zijn.
Slotsom
De volgende weken heeft de regering-De Wever nog heel wat belangrijke knopen door te hakken, vooral inzake de meerwaardebelasting, meer geld voor de OCMW’s, de aankoop van F-35’s, de pensioenhervorming en de fiscale hervorming. Daarbij worden steeds meer dossiers aan elkaar gekoppeld.
De premier wil vóór iedereen op zomervakantie vertrekt nog één groot akkoord bereiken. Dat zal er dan allicht opnieuw komen na een of meer nachtelijke vergaderingen, een slechte gewoonte waar ook deze regering geen afstand van kan nemen.
Opmerkelijk bij dit alles is dat de verslechterende toestand van onze overheidsfinanciën voor de regering-De Wever geen dringend dossier is. Ook al zegt ze in het regeerakkoord dat dit haar prioriteit is. Bij de start van deze regering werd er al op gewezen dat de regering zichzelf rijk rekent en de terugverdieneffecten zwaar overschat. Daarna volgden nog extra meeruitgaven met het versneld optrekken van het defensiebudget tot 2 procent van het bbp om eindelijk te voldoen aan de NAVO-norm.
De begroting en onze overheidsfinanciën zijn dit jaar verder ontspoord. Ons begrotingstekort zal volgens het Planbureau van 5,4 procent van het bbp oplopen naar 6,2 procent in 2029. En dat terwijl de Europese Commissie vraagt om het tekort tegen dan te verminderen tot 3 procent. Nieuwe maatregelen zijn onafwendbaar, aldus het Planbureau, iets wat de Nationale Bank eerder ook al zei.
Als zelfs de minister van Begroting niet wakker ligt van de begroting van dit jaar, wie in de regering dan wel?
Niemand in de regering spreekt over een bijsturing of addendum van het regeerakkoord. Niemand dringt erop aan om de overheidsfinanciën tegen het licht te houden. Er is te horen dat onze begroting pas tegen 15 oktober klaar moet zijn voor Europa, en dat de regering zich daarover nu niet druk moet maken.
‘Ik lig niet echt wakker van de begroting. Toch niet van die van dit jaar’, verklaarde minister van Begroting Vincent Van Peteghem (CD&V) in Knack. Als zelfs de minister van Begroting er niet van wakker ligt, wie in de regering dan wel? Een regering die echt bezorgd is over de overheidsfinanciën zou de zomer aangrijpen om zich in alle stilte over de begroting te buigen.