100 dagen premier De Wever: ‘Een dikke onvoldoende voor het zelfgekozen hoofdvak’

Na 100 dagen premier De Wever blijft het rustig in zijn regering, maar veel heeft deze hervormingsregering nog niet hervormd. Voor links kan dat een voordeel zijn. Voor rechts is het een ramp.

‘We kunnen de verantwoordelijkheid van morgen niet ontlopen door ze vandaag te ontwijken.’ Dat is de zin waarmee premier Bart De Wever (N-VA) drie maanden geleden zijn voorwoord bij het regeerakkoord afsloot. Honderd dagen later valt daar al wel wat op af te dingen. Met de Vlaamse partijen gaat het best goed, zo lijkt het: een zelfverzekerde N-VA, een middelpuntzoekende CD&V en een belegerd maar kranig Vooruit. Maar veel hebben ze nog niet bereikt.

Kalm blijven

Aan Franstalige kant is er niet veel te melden. De MR is na de monsteroverwinning van vorig jaar nog altijd een beetje zot van glorie. Maar misschien is de partij juist daardoor nog niet aan het saboteren geslagen, zoals ze wel deed in Vivaldi. Ziedaar haar grootste verwezenlijking. Er is ook Les Engagés, met bijvoorbeeld minister van Mobiliteit Jean-Luc Crucke, die vooral kalm moet blijven terwijl het spoorpersoneel om de haverklap aan het staken gaat. Dat doet hij voorlopig best goed, dat kalm blijven. Voor treinreizigers misschien zelfs iets te goed.

Die relatieve rust vind je overal terug in Arizona. Het lijkt erop dat premier De Wever, de eerste Vlaams-nationalist die een Belgische regering leidt, oprecht zijn best wil doen om de ploeg bijeen te houden. Met figuren als MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez aan de zijlijn of partijgenoot Theo Francken op defensie is dat al een prestatie, om nog maar te zwijgen over de lastige positie van Vooruit.

Vooruit: een goede soldaat

De Vlaamse sociaaldemocraten zijn de enige linkse partner in deze centrumrechtse coalitie. Volgens Open VLD-oppositielid Vincent Van Quickenborne is dat meteen ook de ‘grote constructiefout’ van de Arizona-ploeg, maar voorlopig valt daar niet veel van te merken. Vooruit toont zich, zoals verwacht, een goede soldaat. Gezien de militaire meeruitgaven in het Paasakkoord is dat geen verkeerde metafoor. Vooruit vindt die 17 miljard extra voor het leger prima.

Er was weliswaar wat gedoe over de modaliteiten van de meerwaardebelasting, maar dat is minder lastig voor Vooruit-voorzitter Conner Rousseau dan het soms lijkt. Hoe vaker het over de goede, en niet onbemiddelde, huisvader-met-aandelen gaat, hoe minder aandacht er gaat naar de veel pijnlijkere dossiers over de pensioenen of de beperking van de werkloosheidsuitkeringen. De meerwaardebelasting komt er uiteindelijk wel, ze was tenslotte een deel van het regeerakkoord. Helaas stelt ze ook amper iets voor. De allersterkste schouders van dit land hebben de zwaarste lasten al lang naar andere schouders doorgeschoven.

Ook een ander high profile-thema van de laatste dagen – de erkenning van de Palestijnse staat, en de genocide in Gaza – is een veilige keuze voor Vooruit.  CD&V-voorzitter Sammy Mahdi trekt mee aan de kar, en zelfs de Franse president Emmanuel Macron steekt een handje toe. De inzet is – ocharme – een parlementaire resolutie. Zie de Israëlische premier Benjamin Netanyahu sidderen en beven.

Het krediet van De Wever

Maar vooral: Arizona faalt jammerlijk op de kerntaken die ze zichzelf heeft gesteld. Ze wilde een sanerings- en hervormingsregering zijn. Dat heet het grote project te zijn waarvoor premier De Wever, na jarenlang aan de Antwerpse zijlijn te blijven staan, zijn eigen politiek krediet wilde inzetten. Maar het begrotingstekort is alleen maar groter geworden – het gaat nu al om 25,5 miljard euro, of 4 procent van het bbp. Dat is een dikke onvoldoende voor het zelfgekozen hoofdvak.

De hervormingen dan? In de pensioenen wordt wel degelijk ingegrepen, maar de besparingen maakt heel veel mensen boos, ook centrumrechtse kiezers. En dus wordt er eigenlijk heel traag hervormd. Besparen op de sociale zekerheid om ze te kunnen redden: het was altijd al een raar argument, maar er is nu zelfs amper een begin mee gemaakt.

Slecht voorbereid

De beperking van de werkloosheidsuitkeringen is hét symbool van Arizona. Maar de maatregel is nog niet gestemd. Hij is slecht voorbereid op het terrein en zal veel minder mensen aan het werk helpen dan gehoopt. Ook van de maatregelen tegen langdurig zieken – een half miljoen Belgen – zullen er niet meteen honderdduizenden opnieuw aan de slag gaan.

Het palmares oogt mager. Voor wie vanuit het linkse kamp naar Arizona kijkt kan dat een voordeel zijn. Een krakkemikkige rechtse regering is soms gewoon een minder rechtse regering. Maar voor rechts schiet deze ploeg zonder meer tekort.

 De Arizona-regering is er, en ze is er nog altijd. Dat is gezien de woelige tijden een pluspunt. Maar daarmee is het beste over de regering-De Wever wel gezegd.