Pierre Wunsch, gouverneur Nationale Bank: ‘De volgende regering zal weer moeten saneren’

Op minder dan één maand voor de verkiezingen laat gouverneur van de Nationale Bank Pierre Wunsch in Knack zijn licht schijnen over de prestaties van de regering-Michel en zegt hij voor welke zware klus de nieuwe bewindsploeg zal staan.

‘Ik heb één grote vrees: dat de mensen de besparingen moe zijn’, zegt Pierre Wunsch in een interview met Knack. ‘Ze denken dat we al tien jaar aan het saneren zijn. Dat is hun ook altijd verteld. Maar het klopt niet. Op begrotingsvlak heeft de regering Michel een stop-and-gobeleid gevoerd: in 2016 gebeurde er niets, in 2017 was er wat vooruitgang, in 2018 gebeurde opnieuw niets. En 2019 is een verloren jaar, met een regering in lopende zaken en de verkiezingen. De volgende regering zal de overheidsfinanciën met serieuze ingrepen op orde moeten brengen. En nu besparen almaar moeilijker aanvaard wordt, moeten we opletten dat we het populisme niet voeden.’

Het oplopende begrotingstekort mag niet het begin van een nieuwe trend zijn.

Het contrast tussen België en Nederland is groot. Terwijl wij vorig jaar afsloten met een tekort van 0,7 procent hadden onze noorderburen een overschot op de begroting van 1,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Wunsch daarover: ‘In Nederland heeft de regering de voorbije jaren, toen de conjunctuur goed was, doortastende ingrepen gedaan. Ze kan nu tegen de bevolking zeggen: “De inspanningen zijn geleverd.” De Belgen hebben de indruk dat er nooit een eind aan de besparingen zal komen. Want ja, de volgende Belgische regering zal wéér moeten saneren. En ze moet die inspanningen in de eerste helft van haar regeerperiode concentreren, anders komt er niets van — dat hebben we van de regering-Michel geleerd. Het oplopende begrotingstekort mag niet het begin van een nieuwe trend zijn.’

Wunsch heeft het ook over de politieke cultuur. ‘In pakweg Nederland en Duitsland ligt de nadruk meer op verantwoord management van de openbare financiën.’ Op de vraag of hij daarmee bedoelt dat de Belgische overheid te veel uitgeeft, zegt hij: ‘Aan de inkomsten kan het moeilijk liggen, in elk geval: op dat vlak zit ons land aan de top. Met een belastingdruk van bijna 44 procent volgen we net achter Denemarken en Frankrijk. Onze overheid geeft wel veel uit. Het overheidsbeslag ligt nog altijd boven de 50 procent van het bbp — het gemiddelde in de eurozone ligt rond de 46 procent. Dat hoeft geen probleem te zijn. Je kunt hoge belastingen heffen om daarmee een goed beleid te voeren. In onze maatschappelijke keuzes leunen we dicht aan bij de Scandinavische landen. We hebben een genereuze sociale zekerheid en de staat speelt een belangrijke rol in de samenleving. Uit vergelijkende studies blijkt wel dat we niet de meest efficiënte overheid hebben.’

Bedrijfswagens

We krijgen van de overheid dus geen waar voor ons geld? Wunsch: ‘Inderdaad. Over die efficiëntie gaat het te weinig in het maatschappelijke debat. De laatste politicus die er iets fundamenteels aan wilde doen, was Luc Van den Bossche (SP.A), die rond de eeuwwisseling minister van Ambtenarenzaken en Modernisering van de Openbare Besturen was. Dat is al een heel tijd geleden, hé? Als er een probleem opduikt, trekken we daar 100 miljoen of 1 miljard euro voor uit, en dan stopt het meestal. Wordt dat geld ook goed gebruikt? Dat is een cruciale vraag, want geld efficiënter gebruiken is óók een vorm van besparen.’

Als we op het vlak van het klimaat vooruitgang willen boeken, zal dat iets kosten.

Op de vraag hoe de verzuchtingen om meer koopkracht verzoend kunnen worden met de roep om meer aandacht te besteden aan het klimaat, zegt de gouverneur: ‘Er zullen keuzes moeten worden gemaakt: dat moeten we duidelijk aan de bevolking laten weten. Als we op het vlak van het klimaat vooruitgang willen boeken, zal dat iets kosten. En natuurlijk moeten we dan aandacht hebben voor de zwaksten, en voor wie door klimaatmaatregelen wordt getroffen. Neem de bedrijfswagen, die is ingevoerd omdat de belasting op arbeid bij ons zo hoog is: als je hem morgen afschaft, zul je de getroffen werknemers daarvoor moeten compenseren.’