Premier Bart De Wever (N-VA) schreef donderdag een wel erg scherpe brief naar Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Een beproefde onderhandelingstactiek, maar niet zonder risico’s.
Nu de Europese leiders weldra moeten beslissen over nieuwe financiële steun aan het noodlijdende Oekraïne, vliegen in Brussel de brieven over de geblokkeerde Russische staatstegoeden over een weer. Vorige week was het de beurt aan Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, dinsdag kroop Euroclear-topvrouw Valérie Urbain in de pen, donderdagavond deed ook premier Bart De Wever (N-VA) zijn duit in het zakje.
De Commissie en veel lidstaten willen de Russische middelen gebruiken om Kiev een lening van 145 miljard euro te verstrekken. Dat ziet De Wever niet zitten, omdat het gros van de middelen in België geparkeerd staat. In een opvallend scherpe brief aan Von der Leyen schetst hij een heleboel mogelijke risico’s en eist hij waterdichte garanties voor ons land. Het liefst, zo schrijft De Wever, gaat Europa eenvoudigweg gemeenschappelijke schulden aan voor Oekraïne, want dat pad is al meermaals succesvol bewandeld.
Uiteraard helpt De Wevers houding om toegevingen voor ons land af te dwingen. Zo toont zowel de Commissie als het gros van de lidstaten meer begrip voor de Belgische grieven dan enkele maanden geleden. Bovendien is het in EU-verband gerechtvaardigd om solidariteit te eisen, zeker wanneer andere lidstaten vragende partij zijn. Toen China in 2021 een economische boycot afkondigde tegen Litouwen, of toen Turkije weer eens gasboringen deed voor de kust van Cyprus, schoot de EU ook steeds te hulp.
De Wevers aanhoudende verzet tegen het aanwenden van de Russische tegoeden houdt ook risico’s in.
Toch houdt De Wevers aanhoudende verzet tegen het aanwenden van de Russische tegoeden ook risico’s in. Het probleem is dat België voor sommige van de mogelijke gevaren nooit afdoende en sluitende garanties van de EU kan krijgen. Het plan begeeft zich, zoals De Wever terecht beargumenteert, namelijk op volledig onontgonnen juridisch terrein. Maar hoe meer van die bezwaren de premier momenteel formuleert, hoe groter de bocht die hij moet maken als het plan de eindstreep haalt – bezwaren die dan niet verdwenen zullen zijn.
Ook dreigt er een zelfversterkend effect. Hoe nadrukkelijker De Wever ervoor waarschuwt dat andere overheden en financiële markten het gebruik van de Russische tegoeden onvermijdelijk als een regelrechte confiscatie zullen beschouwen, hoe groter de kans dat die dat ook zullen doen. Mét De Wevers woorden als bewijs, en misschien zelfs als argument, zeker als De Wever voor de kwestie gespecialiseerde advocatenkantoren inroept. Wie blijft roepen dat het brandt, mag niet verbaasd zijn als anderen rook beginnen te zien.