‘Onder het mom van “ik doe ook maar gewoon mijn werk” is al heel wat bloed vergoten’

Martha Balthazar is theatermaakster. Haar column verschijnt tweewekelijks.

Het is jaren geleden dat iemand van mij een nieuwjaarsbrief ontving en u had er waarschijnlijk niet eens eentje verwacht. We kennen elkaar niet. U bent geen tante of meter van mij, wij zijn in principe niet met elkaar verbonden. Alleen zijn we dat natuurlijk wel. Zoals mensen door hun acties, of het gebrek daaraan, altijd verbonden zijn. Maar ook omdat u politicus bent en uw beslissingen de wereld vormen waarin ik en vele anderen leven.

Ik schrijf u persoonlijk, omdat ik al zo vaak over het onpersoonlijke schrijf. Klachtbrieven naar systemen en structuren waar ik nooit antwoord op krijg. Omdat systemen geen gesprekspartners zijn en zij die de systemen en structuren ophouden zich er heimelijk achter verstoppen.

Als ik de straat oploop en dertig bijna bevroren mannen in tentjes ontmoet, overvalt mij de gedachte dat het uiteindelijk over mensen gaat. Over wat mensen mensen aandoen. Dat het individuen zijn en geen dossiers die op straat slapen, dat het dus ook individuen zijn en geen machines die aan de andere kant van het verhaal beslissingen nemen. Dat hoe goed u zich ook kunt verdedigen met praktische bezwaren, strategische overwegingen en wettelijke kaders, het geweld dat die mensen ervaren uw bevoegdheid en dus ook uw verantwoordelijkheid is.

Mijn kennis van de Bijbel is beperkter dan die van u, maar ik heb het altijd vreemd gevonden dat Pontius Pilatus verwachtte dat iedereen hem onschuldig bevond, ook al veroordeelde hij Jezus Christus ter dood. ‘Ik doe ook maar gewoon mijn werk’, redeneerde hij en dat ontsloeg hem van de gevolgen van zijn daden. Onder het mom van ‘ik doe ook maar gewoon mijn werk’ is ondertussen al heel wat bloed vergoten.

U doet ook maar gewoon uw werk en de meeste mensen die u daarmee raakt, zijn niet zo goed verbonden als de heer Christus. Ze hebben geen oppermachtige vaders die straffen op aarde kunnen uitdelen. Ze hebben zelfs geen wetten die hen nog verdedigen, want daar trekt u zich toch niet veel van aan. Hoeveel keer moet uw beleid nog veroordeeld worden, hoeveel euro’s dwangsommen moet de belastingbetaler nog betalen voor we de rechtsstaat definitief aan een kruis kunnen nagelen?

U doet maar gewoon uw werk en ik het mijne. Maar nu 2023 aanbreekt neem ik me voor om mijn werk, dit schrijven, niet zomaar meer te zien als een plek waar leed geabstraheerd en dus gebanaliseerd kan worden. Ik wil mij niet enkel verbonden voelen met mijn medemensen via een systeem, maar ook in de alledaagse wereld. Ik wens mijzelf moed en menselijkheid toe, en u hetzelfde.