‘N-VA dreigt het grootste politiek slachtoffer van de Belgische hoogoven te worden’

‘Ik denk dat heel veel mensen binnen die partij zich helemaal niet superieur voelen maar zich heel deemoedig – ‘minnetjes’ – voelen tegenover de inertie van het federale bestel’, schrijft VVB-voorzitter Bart De Valck als reactie op het opiniestuk van Gilles Vanden Burre (Ecolo).

Het zomert volop en ik voel me gemakkelijk twintig jaar jonger. Mijn weekeinde kan dus niet meer stuk. Ik brak mijn hoofd over mijn laatste bijdrage aan Doordenkers voor dit seizoen. Misschien moest ik het maar uitgebreid over terreur willen hebben, want daar valt vanuit Vlaams-autonomistisch standpunt wel wat over te zeggen. De ETA en de VMO zijn opgedoekt, maar er is de jongste jaren heel wat onfris voor in de plaats gekomen. Maar ik schuif die hersenbreker terzijde, wat mij – ik ben leerkracht – de kans geeft om haast te maken met het voorbereiden van het nieuwe schooljaar én… ruim tijd te nemen om Gilles Vanden Burre van repliek te dienen.

Ja, ik voel me opnieuw een frisse dertiger die volop de acties van TAK rechtvaardigt tegen het buitengalactische onbegrip van franskiljons in de Vlaamse Rand rond Brussel. Dank u, Gilles. Het argumentarium dat de Ecolo-man in zijn bijdrage van vorige week uitstalde, is namelijk zo belegen en beduimeld dat ik de fraseologie eerst las, nauwelijks kon geloven, ze toen aandachtiger doornam en uiteindelijk bijna letter voor letter spelde, om tot slot niet te weten of ik erom moest lachen of wenen. Vanden Burres bijdrage is op zijn best totaal wereldvreemd en in het andere geval benepen en ter kwader trouw.

Nu, ik heb geglimlacht, met mijn ogen geknipperd en besloot na het scheppen van een luchtje om voor de zoveelste keer de puntjes op de ‘i’ te zetten. Hier sta ik, ik kan niet anders. Zoiets.

Gilles Vanden Burre duwt de Vlaamse Beweging in de rol van het koor, dat vrolijk de ondergang van België becommentarieert in een of ander decadent blijspel. De N-VA is de hoofdrolspeler die volop bezig is gas te geven om het federale minibusje te pletter te rijden op een wand van gewapend beton. Het lijkt sterk op de verfilming van een horrorverhaal van Stephen King. Natuurlijk is de waarheid oneindig veel genuanceerder dan deze simplistische manier van voorstellen.

Superioriteit?

De kern van Vanden Burres aanklacht is dat nationalisten hun eigen gemeenschap superioriteit toedichten. De vroege Vlaamse Beweging had hier geen last van, zo preciseert hij, maar de huidige des te meer. De Beweging is er geen meer voor gelijkberechtiging maar voor politieke suprematie. Ook wie niet wakker ligt van het communautaire in dit land, maar het even tot zich laat doordringen, voelt aan dat dit voor geen centimeter klopt.

De N-VA is helemaal niet bezig met een Vlaamse hegemonie te installeren in dit totaal vergrendelde land. Het is voorlopig de enige partij sinds decennia die tot federale regeringsdeelname kon doorstoten zonder met voorbedachte rade tégen de verkiezingsresultaten in te willen regeren. Alle andere Vlaamse politieke succesverhalen van de vorige legislaturen zijn hier door de Vlaamse kiezer genadeloos op afgerekend: Guy Verhofstadt en Yves Leterme hebben heel wat sterretjes gezien.

De N-VA loopt nu zelf tegen de grendels en de betonnen muren aan en dreigt als politiek project het grootste slachtoffer van de Belgische hoogoven te worden, die elke idealistische hervormingsdrang finaal verteert. Ik denk dat heel veel mensen binnen die partij zich helemaal niet superieur voelen maar zich heel deemoedig – ‘minnetjes’ – voelen tegenover de inertie van het federale bestel.

Vlaanderen wil gewoon niet tegen zijn wensen in worden geregeerd. Vlaanderen is volwassen genoeg om genoegen te nemen met een eerbaar politiek vergelijk. Maar het verhaal van geven en nemen is in België wel bijzonder eenzijdig ingericht op het comfort van het Franstalige landsgedeelte. Ik ga dat hier niet voor de zoveelste keer uitspitten. De eerste schooldag roept en ik wil toch mijn benen nog eens losgooien voor ik begin september de Gordel afkoers met mijn collega-Flandriens.

Ten gronde is dat gevoel van superioriteit dat de Vlamingen wordt aangewreven beledigend en in elk geval extreem kortzichtig. Vlaanderen zoekt zijn plaats in Europa. Wat zouden wij er als toekomstgerichte gemeenschap om malen om zelf nog communautaire stokebrand te spelen? België is geen goede structuur voor Vlaanderen én Wallonië. Bovendien is er het verlangen van mensen om een toekomst uit te bouwen die herkenbaar is voor zichzelf, hun kinderen én kleinkinderen. Continuïteit, heet zoiets. Onze samenleving lijdt heel erg onder onvoorspelbaarheid, schokkerigheid, breuken allerhande. Depressies, burn-out: het is een teken aan de wand. Het gaat allemaal erg snel en het houvast is weg.

Jan Peumans als voorbeeld

Net zoals ik twintig jaar geleden actie voerde aan de taalgrens, én in de Ardennen op vakantie ging, wil ik binnen twintig jaar nog een eigen politieke mening mogen hebben én goedgemutst de Lesse afvaren. Het ene sluit het andere niet uit, het zal alleen in een ander land gebeuren, want de federale structuur heeft zijn tijd gehad. Dat België een eindig verhaal is, betekent niet dat ik mij beter zou voelen dan een inwoner van – pakweg – Remouchamps. Mijn groot voorbeeld hierin is Limburger Jan Peumans, die heel onverzettelijk territoriaal denkt over Voeren en Vlaanderen, maar Wallonië en zijn inwoners een groot en warm hart toedraagt. Mag het even?

Vrijheid, Gelijkheid, Broederlijkheid: dit erfgoed van de Verlichting is mij even dierbaar als Gilles Vanden Burre. Met mijn verstand schat ik ze alle drie even hoog in. Als voelend en handelend mens geef ik nochtans vooral gestalte aan Broederlijkheid.

Mijn opvatting van nationalisme is namelijk dat we op zoek moeten naar een structuur waarin verschillen en gelijkenissen een evenwicht vinden. Voor mij is dat Vlaanderen in Europa. Wie dit simplistisch of gevaarlijk vindt: doe maar. Wie weet geeft de volgende jaargang van ‘De Doordenkers van Knack.be’ ons de mogelijkheid om de discussie verder te voeren.