‘Met Het grote gelijk streven we niet naar ideologisch centrisme en al helemaal niet naar wolligheid’

‘Misschien helpt Het grote gelijk een heel klein beetje om de kunst van het goede gesprek niet teloor te laten gaan’, hoopt Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck.

Deze week lanceert Knack Het grote gelijk, waarbij lezers met zeer verschillende meningen worden uitgenodigd om op zaterdag 4 mei met elkaar in gesprek te gaan. Knack doet dat samen met De Standaard, StampMedia en Bruzz, in navolging van ‘Deutschland spricht’, het evenement dat het Duitse weekblad Die Zeit in 2017 heeft georganiseerd. Het opzet van Het grote gelijk is eenvoudig. Met een korte vragenlijst op Knack.be over een aantal brandend actuele politieke vraagstukken schrijft u zich in voor een face to facegesprek. Een algoritme zoekt uit wie er in uw buurt geheel andere meningen opna houdt, en wij brengen u met elkaar in contact. U kiest zelf of u de volgende stap zet en of u elkaar ook echt ontmoet voor een politieke discussie, op een plek naar keuze.

Met Het grote gelijk streven we niet naar ideologisch centrisme en al helemaal niet naar wolligheid.

Waarom zet Knack Het grote gelijk mee op de sporen? De jongste tijd, zeker sinds het referendum over de brexit en de verkiezing van Donald Trump, hebben veel commentatoren, opiniemakers en lezers de mond vol over wat ‘polarisering’ is gaan heten: het idee dat de meningen over politiek belangrijke kwesties steeds verder uit elkaar liggen. Nogal wat lezers hebben het gevoel dat discussies scherper zijn geworden, niet in de laatste plaats op sociale media. Er zijn mensen die versteld staan van het onbegrip van het andere kamp, anderen deinzen terug voor de beledigingen die ze heen en weer zien vliegen.

Zeker in de Verenigde Staten leeft het gevoel dat er (minstens) twee ideologische kampen zijn, die elkaar soms naar het leven staan. Het is ook daar dat er volop geëxperimenteerd wordt met manieren om mensen van uiteenlopende kampen bij elkaar te brengen om in discussie te gaan, in projecten die net als ‘Deutschland spricht’ of Het grote gelijk vooral mikken op de luisterbereidheid. Eind vorig jaar bracht het Amerikaanse blad The Atlantic bijvoorbeeld een uitvoerige reportage over de Better Angels, een organisatie die Democratische en Republikeinse kiezers aan tafel uitnodigt. Het is nadrukkelijk níét de bedoeling van de organisatie om mensen van mening te doen veranderen, in de ene of de andere richting. Het is wel de bedoeling om de lijnen open te houden en om in discussie te blijven gaan.

Overspannen verwachtingen zijn uit den boze. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat mensen bijna nooit fundamenteel van mening veranderen na een gesprek, en al zeker niet met iemand die tot een ander ‘kamp’ gerekend wordt. Dat is ook bij Het grote gelijk niet de bedoeling. Bovendien is polarisering niet noodzakelijk altijd een probleem: stellige standpunten leveren debatten op het scherp van de snede op, waarbij de gesprekspartners hun beste argumenten bovenhalen en de discussie naar een hoger niveau tillen. Of dat is althans de theorie. Vandaag gebeurt het wel vaker dat de verscherping van de standpunten leidt tot dovemansgesprekken, narcistisch verontwaardigingstheater of ordinair gescheld. Met Het grote gelijk streven we niet naar compromissen of ideologisch centrisme, en al helemaal niet naar wolligheid. Maar misschien helpt het een heel klein beetje om de kunst van het goede gesprek niet teloor te laten gaan.

‘Barst uit de bubbel met Het grote gelijk van Knack, De Standaard, StampMedia en Bruzz.

Polarisering, het ‘wij-zij-denken’ of de ’tribalisering’ van de samenleving: het zijn allemaal begrippen die het wederzijdse onbegrip en de verruwing van het debat trachten te vatten. Met Het grote gelijk proberen we na te gaan of polarisering ook in Vlaanderen bestaat, hoe erg dat is, en wat ertegen te doen valt. Dat doen we op Knack.be met interviews met vooraanstaande opiniemakers die zichzelf niet onbetuigd lieten in recente felle discussies en dus ervaringsexpert zijn, maar ook dieper nagedacht hebben over het fenomeen ‘polarisering’ zelf. We doen het ook in een stuk waarin Knack-redacteur Simon Demeulemeester ging praten met een ‘geel hesje’, een zelfverklaarde ‘nieuw-fascist’ en een klimaatscepticus. Hij toetst zijn bevindingen af bij onder meer de Vlaamse filosoof Ruben Mersch en de Nederlandse journalist Joris Luyendijk, beiden experts in hoog oplopende debatten en filterbubbels. Maar bovenal doen we dat op 4 mei, waarbij we u uitnodigen om zelf uit de bubbel te barsten. We wensen u stevige, diepgaande, hoffelijke en vooral inspirerende gesprekken toe. Misschien leert u iets bij over mensen die anders denken. Misschien leert u ook iets bij over uzelf.