‘Onze kinderen verdienen niet minder internet. Ze verdienen een béter internet’, schrijft Nel , ceo van Child Focus.
Bij Child Focus rinkelen de alarmbellen al lang, maar nu loeien de sirenes dag en nacht. Het aantal meldingen van online misbruik van kinderen – sextortion, grooming, ongewenste verspreiding van naaktbeelden, manipulatie en uitbuiting – blijft ongezien stijgen. In 2024 vreesden we dat het niet erger kon. In de eerste helft van 2025 tellen we alweer 35% meer meldingen. Als moeder én als CEO van Child Focus breekt dat mijn hart. En ja, dat maakt mij boos. Want het is zo pijnlijk duidelijk dat onze kinderen in een digitale wereld worden gedropt die niet voor hen gebouwd is.
Maar wat mij misschien nog het meest frustreert, is dat het debat zich telkens opnieuw op het verkeerde doelwit richt. We horen steeds luider roepen: “Verban kinderen van sociale media tot ze zestien zijn!” Alsof zíj het probleem zijn. Dat zijn ze niet. Kinderen zijn de slachtoffers. Niet de verantwoordelijken. Niet de schuldigen. En al zeker niet degenen die we nu moeten weren.
Een verbod klinkt daadkrachtig, maar biedt vooral schijnveiligheid. Kinderen zullen zich altijd online bewegen, want een deel van onze leefwereld is vandaag nu eenmaal digitaal. Wat zijn ook die ‘sociale media’? Wat met chatmogelijkheden in games of instant messaging? Ook daar zien we dingen foutlopen. Als we kinderen en jongeren de officiële, zichtbare platforms ontzeggen, riskeren ze te verdwijnen naar grijze zones zonder toezicht, zonder begeleiding. Daar ligt niet de oplossing, daar ligt net de schade. We laten hen dan letterlijk aan hun lot over.
En tegelijk gooien we het kind met het badwater weg. Want sociale media zijn voor veel jongeren óók een bron van steun, expressie, informatie en gemeenschap. Child Focus, en andere organisaties met ons, kan online vaak jongeren bereiken die we anders niet bereiken. En dat zijn vaak de meest kwetsbare kinderen, die geen netwerk rondom zich hebben. We zien slachtoffers die online wel durven outreachen of antwoorden op de uitgestoken hand die we hen kunnen bieden, net dankzij sociale media. Dit mogen we onze kinderen niet afnemen. Dat verdienen ze niet.
Wat we wél nodig hebben? Een slimme en moedige aanpak die vertrekt van een simpele waarheid: kinderen hebben recht op een digitale wereld die hen beschermt én versterkt. Die hen niet uitsluit, maar veilig binnenlaat. Dat betekent: geen brutaal totaalverbod, maar een veilig en getrapt systeem waarin kinderen op een leeftijdsgeschikte manier stapje voor stapje online leren zijn. Ja, leeftijdsgrenzen kunnen daar een onderdeel van zijn – maar dan wel als radertje in een breder systeem, geen hek dat ze zelf proberen te forceren of omzeilen via VPN of identiteitsfraude. We moeten hen begeleiden, stap voor stap, niet wegduwen.
Maar dat zal alleen werken als we ook de kern van het probleem aanpakken: de platformen zelf. Vandaag worden jongeren geconfronteerd met verslavende algoritmes, schadelijke inhoud en onveilige interacties – niet omdat dat onvermijdelijk is, maar omdat het winst oplevert. De digitale wereld is gebouwd rond kliks, niet rond het welzijn of de bescherming van kinderen. Sociale media platformen schuiven die verantwoordelijkheid volledig door naar ouders, die daar niet om vragen, die zelf ook gewoon een gerust gevoel willen als hun kinderen online gaan.
We mogen ons niet neerleggen bij de macht van deze platformen, we moeten hen reguleren. We moeten de verantwoordelijkheid leggen daar waar ze moet liggen: wie kinderen toelaat op zijn platform, moet hen beschermen. Punt. En dat is geen utopisch beeld.
De wetgevende bouwstenen in Europa liggen klaar. We moeten alleen durven moedig zijn en de platforms ook echt aanpakken. In het belang van onze kinderen.
Wat Child Focus vraagt, is helder. Wij willen een strikte toepassing van de Europese Digital Services Act. Wie kinderen niet beschermt, mag onze markt niet op, moet verbannen worden. Europa moet regels opleggen. ‘Safety by design’, in het belang van kinderen. Geen schadelijke content toelaten die toxisch gedrag stimuleert. Ervoor zorgen dat niet om het even wie zomaar contact op kan nemen met kinderen online. Een verbod op verslavend design voor minderjarigen, dus geen autoplay, geen eindeloos scrollen als standaardinstelling. Ervoor zorgen dat algoritmes en aanbevelingssystemen kinderen versterken en beschermen, niet kwetsen en oneer aandoen. Europa kan en moet haar voet zetten. Geen vrijblijvende gedragscodes, maar harde normen met sancties. België kan daarin Europees wegen, maar ook nationaal al veel doen.
Ouders willen, net als ik, hun kinderen beschermen. Hen opvoeden om op een goede manier met de online wereld en haar risico’s om te gaan. En dat is echt niet evident, dat ondervind ik thuis zelf ook elke dag. Dus help ouders om hun kinderen te helpen. Zorg voor veilige platforms maar geef ons ook handvaten over hoe dit aan te pakken, elk vanuit onze eigen opvoedingskeuzes. Geef ons informatie en labels die aangeven wat geschikt is voor welke leeftijd. En ondersteun het onderwijs, want ook leerkrachten en onderwijsprofessionals moeten, kunnen en willen hiermee aan de slag. Train leerkrachten in mediawijsheid en geef hen materiaal om dit met hun leerlingen te bespreken.
Een sociaal media verbod voor kinderen en jongeren lijkt misschien een goed idee, maar is het niet. Want zolang we blijven redeneren vanuit verbod en controle op onze kinderen, blijven we falen. Kinderen worden dan de dupe van een systeem. Van onze onmogelijkheid of onwil om daadkrachtig te zijn ten aanzien van zij die echt de verantwoordelijkheid dragen. Ban platformen die kinderen niet beschermen, in plaats van de kinderen zelf te bannen. Het is tijd voor een koerswijziging. Laat ons stoppen met de schuld te verschuiven naar kinderen, en de echte verantwoordelijkheid leggen waar ze thuishoort: bij de bedrijven die deze digitale wereld ontwerpen en daar grof geld mee verdienen.
Onze kinderen verdienen die daadkracht. Want kinderen verdienen niet minder internet. Ze verdienen een béter internet.